(z babil.: „czciciel Marduka”).

Król babiloński, który w 581 r. p.n.e. zastąpił na tronie Nebukadneccara. W roku objęcia władzy okazał życzliwość Jehojachinowi, królowi Judy, uwalniając go z aresztu. Był to 37 rok przebywania Jehojachina w niewoli babilońskiej. Ewil-Merodach wyróżnił go bardziej niż któregokolwiek innego króla więzionego w Babilonie (2Kl 25:27-30; Jer 52:31-34). Zdaniem Flawiusza zaliczał go do swych najbliższych przyjaciół.

Istnienie Ewil-Merodacha (Awilmarduka, Amelmarduka) poświadczają też odkrycia archeologiczne. Na przykład na wazie znalezionej niedaleko Suzy widnieje napis: „Pałac Amelmarduka, króla Babilonu, syna Nebukadneccara, króla Babilonu” (V. Scheil, Mémoires de la mission archéologique de Susiane, Paryż 1913, t. XIV). Cytowany przez Flawiusza Berossos przypisuje Ewil-Merodachowi dwa lata panowania. Sam Flawiusz utrzymuje, że panowanie to trwało 18 lat. Ewil-Merodach podobno został zamordowany w wyniku spisku, a jego miejsce zajął Neriglisar (Nergal-Szarecer). Informacje te nie są dostatecznie potwierdzone.

(„dobra droga; pomyślność”).

Chrześcijanka ze zboru w Filippi, która ramię w ramię z apostołem Pawłem oraz innymi osobami walczyła „dla dobrej nowiny”. Najwidoczniej miała trudności z zażegnaniem sporu z Syntychą, toteż Paweł napomniał te dwie chrześcijanki, „żeby były jednej myśli w Panu” (Flp 4:2, 3).

(„owłosiony; włochaty”).

Pierworodny syn Izaaka i Rebeki; bliźniaczy brat Jakuba i przodek Edomitów. Nadano mu imię Ezaw, gdyż urodził się niezwykle owłosiony, a później otrzymał imię Edom (co znaczy „czerwony”) z powodu czerwonej potrawy z soczewicy, za którą sprzedał swe prawo pierworodztwa (Rdz 25:25, 26, 30).

Bliźnięta te przyszły na świat w 1858 r. p.n.e., gdy Izaak miał 60 lat. Jeszcze przed narodzeniem ci dwaj synowie zmagali się ze sobą w łonie matki. Odpowiadając na pytanie Rebeki w tej sprawie, Jehowa wyjawił, że z jej wnętrza wyjdą dwie grupy narodowościowe i że starszy brat będzie służył młodszemu (Rdz 25:22, 23).

Lekceważenie spraw duchowych. Ezaw został wprawnym myśliwym, człowiekiem gwałtownym i żądnym przygód. W przeciwieństwie do swego brata, „nienagannego” Jakuba, był usposobiony cieleśnie i materialistycznie (Rdz 25:27). Izaak miłował go jednak, „gdyż dzięki temu miał w ustach dziczyznę” (Rdz 25:28).

Pewnego dnia zmęczony i głodny Ezaw wrócił z pola, a Jakub przygotowywał jakąś potrawę. Gdy Ezaw powiedział: „Proszę cię, daj mi szybko łyk tego czerwonego — tego tam czerwonego”, Jakub poprosił go, żeby odsprzedał mu prawo pierworodnego. Ezaw nie cenił rzeczy świętych, takich jak dana Abrahamowi przez Jehowę obietnica dotycząca potomstwa, przez które miały sobie błogosławić wszystkie narody ziemi, i dlatego pośpiesznie sprzedał Jakubowi swe prawo pierworodnego za jeden posiłek z soczewicy z chlebem, a nawet potwierdził to przysięgą. W ten sposób wzgardził prawem pierworodztwa, uznając je za mało wartościowe, czym okazał całkowity brak wiary. Być może nie chciał mieć udziału w cierpieniach, które Bóg zapowiedział potomstwu Abrahama, mówiąc: „Twoje potomstwo będzie osiadłym przybyszem w nie swojej ziemi i będą musieli im służyć, ci natomiast będą ich dręczyć przez czterysta lat” (Rdz 15:13; 25:29-34; Heb 12:16).

W wieku 40 lat Ezaw sam sobie wybrał żony. Został poligamistą i w przeciwieństwie do swego ojca Izaaka, który pozwolił, by Abraham wybrał mu na żonę czcicielkę Jehowy, poślubił dwie pogańskie Hetytki, Judytę (Oholibamę?) i Basemat (Adę?). Kobiety te okazały się dla Izaaka i Rebeki „źródłem goryczy ducha” (Rdz 24:1-4, 50, 51; 26:34, 35; 36:2; zob. BASEMAT 1; JUDYTA).

Pobłogosławienie Jakuba. Gdy Izaak był już stary, postanowił pobłogosławić swego starszego syna, Ezawa. Ale najpierw polecił mu, by upolował dla niego zwierzyny i przyrządził z niej smaczny posiłek. Ezaw udał się na polowanie, mając nadzieję na otrzymanie błogosławieństwa pierworodnego, które jednak już mu nie przysługiwało, gdyż wcześniej odsprzedał swe prawo pierworodztwa. Był zatem gotów złamać swą przysięgę złożoną przy sprzedaży tego prawa. Jednakże Rebeka pamiętała, co Jehowa powiedział jej przed narodzinami bliźniąt, toteż poleciła Jakubowi, żeby stawił się przed Izaakiem jako Ezaw i uzyskał błogosławieństwo, do którego miał prawo. Jakub udał się do swego niewidomego ojca ubrany w szaty Ezawa i ze skórami koźląt na rękach i nieowłosionej części szyi. Dlatego Izaak go nie rozpoznał (Rdz 25:23; 27:1-23).

Gdy tylko Izaak skończył błogosławić Jakuba, Ezaw wrócił z polowania i przyrządził ojcu smaczną potrawę. Kiedy stanął przed nim, żeby nieuczciwie otrzymać błogosławieństwo, dowiedział się, że Izaak pobłogosławił już Jakuba. Wtedy „Ezaw podniósł nader głośny i gorzki krzyk”. Żarliwie, choć z samolubnych pobudek, błagał ojca o błogosławieństwo, ale nawet jego łzy nie zmieniły decyzji Izaaka, który nie cofnął swego błogosławieństwa udzielonego Jakubowi. Izaak zapewne