a druga zbierała mąkę wysypującą się spomiędzy kamieni na tacę lub tkaninę rozłożoną pod żarnami.

Ponieważ chleb zazwyczaj pieczono codziennie i ziarno mielono bardzo często, prawo Boże dane Izraelowi miłosiernie zakazywało brania w zastaw czyichś żaren lub ich górnego kamienia. Od posiadania żaren zależało, czy rodzina będzie miała chleb na dany dzień, i dlatego zabranie całych żaren lub choćby tylko górnego kamienia oznaczało odebranie komuś środków do życia, innymi słowy: wzięcie w zastaw „duszy” (Pwt 24:6, przyp. w NW; por. Bw).

Pismo Święte mówi też o większych urządzeniach do mielenia zboża. Jezus Chrystus wspomniał o „kamieniu młyńskim, jaki bywa obracany przez osła” (Mt 18:6); być może tego rodzaju kamień obracał niewidomy Samson, gdy pojmali go Filistyni i „musiał mleć w więzieniu” (Sdz 16:21).

Podczas ataku Abimelecha na miasto Tebec ‛pewna kobieta zrzuciła górny kamień młyński na jego głowę i roztrzaskała mu czaszkę’ (Sdz 9:50, 53; 2Sm 11:21). W Księdze Objawienia nagły i ostateczny upadek Babilonu Wielkiego przyrównano do wrzucenia w morze „kamienia podobnego do wielkiego kamienia młyńskiego” (Obj 18:21).

Długie, wąskie i łukowato wygięte kości tworzące klatkę piersiową. Człowiek ma 24 żebra, które są ułożone w 12 par i stanowią rusztowanie chroniące serce i płuca. Szpik kostny znajdujący się w żebrach pełni funkcje krwiotwórcze.

Bóg nie stworzył kobiety niezależnie od mężczyzny, czyli nie ukształtował jej w taki sam sposób jak jego — z prochu ziemi. Wyjął z boku mężczyzny żebro i właśnie z niego uczynił doskonały odpowiednik Adama — kobietę Ewę (Rdz 2:21, 22). Jednak Adam, związany odtąd z żoną jako ‛kością z jego kości i ciałem z jego ciała’, pozostał doskonałym człowiekiem (Rdz 2:23; Pwt 32:4). Wydarzenie to nie miało wpływu na jego komórki rozrodcze, tzn. nie zmieniło budowy żeber jego dzieci — ani chłopców, ani dziewczynek. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety mają po 24 żebra.

Rzecz ciekawa, że usunięte żebro odrasta, jeśli pozostawi się okostną (błonę pokrywającą kość, zbudowaną z tkanki łącznej). Sprawozdanie biblijne nie informuje nas, czy Jehowa Bóg tak zrobił, lecz jako Stwórca człowieka niewątpliwie znał tę niezwykłą właściwość żeber.

Wzmianka o żebrach pojawia się w Biblii również w opisie wizji, którą Daniel otrzymał od Boga za panowania babilońskiego króla Belszaccara. Najpierw ujrzał bestię symbolizującą dynastię babilońską, potem zaś bestię podobną do niedźwiedzia, wyobrażającą następnego ‛króla’, a właściwie następną dynastię panującą nad światem — władców medo-perskich. Bestia ta miała w paszczy trzy żebra. Mogły one oznaczać, że ‛król’ przedstawiony pod postacią niedźwiedzia prowadził podboje w trzech kierunkach, jak to czyniła Medo-Persja. Ponieważ liczba trzy w Biblii wyraża nasilenie lub nacisk, trzy żebra mogły także uwypuklać zachłanność tego symbolicznego niedźwiedzia, pragnącego zdobywać coraz to dalsze terytoria (Dn 7:5, 17; zob. ZWIERZĘTA SYMBOLICZNE).

Żebrak to ktoś, kto utrzymuje się z jałmużny, zazwyczaj prosząc o nią w miejscach publicznych.

System patriarchalny, który jak wskazuje Biblia, istniał przed potopem z czasów Noego i później, na ogół zapobiegał żebractwu — nie dopuszczał, by ktoś znalazł się w osamotnieniu, bez środków do życia i musiał prosić o jałmużnę. Z doniesień biblijnych wynika, że od najdawniejszych czasów obcym i podróżnym okazywano gościnność — poza nielicznymi wyjątkami (Rdz 19:1-3; Wj 2:18-20; Sdz 19:15-21). Rozwój miast spowodował osłabienie ustroju patriarchalnego, co w połączeniu z samolubną skłonnością do nadużywania gościnności i dobroczynności mogło doprowadzić do pojawienia się żebraków.

W krajach Wschodu żebractwo jest znane od zamierzchłej przeszłości. Tym bardziej znamienny jest fakt, że jak wynika z Pism Hebrajskich, w Izraelu od czasu powstania narodu aż do niewoli babilońskiej praktyka ta w zasadzie nie istniała lub nie stanowiła większego problemu. Przed samym wyjściem z niewoli egipskiej Izraelici ‛poprosili [forma hebr. czasownika szaʼál] Egipcjan o przedmioty ze srebra i o przedmioty ze złota oraz o płaszcze; i ogołocili Egipcjan’ (Wj 12:35, 36). Uczynili to jednak na rozkaz Boga i zgodnie z Jego proroczą zapowiedzią; niewątpliwie miała to być sprawiedliwa rekompensata za długie lata niewoli i doznane krzywdy (Wj 3:21, 22; por. Pwt 15:12-15). Nie był to precedens uzasadniający żebractwo.

Prawo Mojżeszowe zawierało konkretne przepisy dotyczące ubogich; jeśli ich przestrzegano, nikt nie musiał żebrać (Kpł 19:9, 10; Pwt 15:7-10;