i malowidła odnalezione w Egipcie wskazują, że w tamtym kraju ciasto układano na zewnętrznych ściankach pieca. Jako opału Hebrajczycy mogli używać gałązek i trawy (por. Mt 6:30). W takich piecach można też było opiekać mięso.

Co ciekawe, piece używane obecnie w palestyńskich wsiach niewiele się różnią od tych odkopanych w ruinach lub ukazanych na asyryjskich oraz egipskich płaskorzeźbach i malowidłach. W starożytnej Chaldei piece ustawiano na dziedzińcach domostw i również współcześnie można je zobaczyć w małych piekarniach usytuowanych na podwórzach gospodarstw, choć niekiedy są skupione w jednej części wioski. Wciąż spotyka się też duże piece przeznaczone do wspólnego użytku.

W Egipcie piece były popularne zarówno wśród Izraelitów, jak i Egipcjan. Dlatego w związku z drugą plagą wspomniano, że żaby wchodziły nawet do pieców i w dzieże (Wj 8:3).

W czasie odbudowy murów Jerozolimy pod kierownictwem Nehemiasza naprawiono też Wieżę Pieców Piekarskich (Neh 3:11; 12:38). Nie wiadomo, skąd się wzięła ta nazwa, ale niektórzy uważają, że w pobliżu tej wieży znajdowały się piece zawodowych piekarzy.

Piece metalurgiczne i garncarskie. W czasach biblijnych piece o takim przeznaczeniu wykonywano z cegły lub kamienia. Okrągłe piece do wytopu miedzi, pochodzące prawdopodobnie z okresu sędziów, odkryto w Tall Kasila, na pn. przedmieściach Tel Awiwu-Jaffy, oraz w Tall Dżamma (Tel Gamma), na pd. od Gazy. Piece te miały długie ceglane ciągi doprowadzające powietrze do komory ogniowej. Wewnątrz pieca, na popiołach paleniska były ułożone kamienne płyty, na których stawiano gliniane tygle z miedzią.

Kiedy trzej wierni towarzysze Daniela nie pokłonili się złotemu posągowi, król Nebukadneccar kazał ich wrzucić do rozpalonego pieca (Dn 3). Sprawozdanie biblijne nie podaje, czy był to piec zbudowany specjalnie w takim celu, czy też normalnie miał jakieś zwykłe zastosowanie.

Znaczenie przenośne. W Kapłańskiej 26:26 zanotowano następującą zapowiedź Jehowy: „Gdy połamię wam drążki, na których wiszą okrągłe chleby, dziesięć kobiet będzie piec wasz chleb tylko w jednym piecu i wydawać wasz chleb według wagi; i będziecie jedli, ale się nie nasycicie”. Zazwyczaj każda kobieta potrzebowała własnego pieca do codziennego wypieku chleba. Ale wypowiedź ta wskazywała na nadejście czasu, gdy wskutek braku żywności jeden piec miał wystarczyć aż dziesięciu kobietom. A w Ozeasza 7:4-7 do pieca piekarskiego przyrównano cudzołożnych Izraelitów, najwyraźniej ze względu na płonące w nich niegodziwe żądze.

Egipt, w którym Izraelici nosili ciężkie jarzmo niewoli, nazwano piecem do wytopu żelaza (Pwt 4:20). A wylanie gniewu Bożego na dom izraelski przyrównano do topienia metalu w piecu (Eze 22:18-22). Inne przykłady użycia tego słowa w przenośniach i porównaniach można znaleźć w Przysłów 17:3; 27:21 i w Psalmie 12:6 („piec hutniczy”) (zob. PIEC DO WYPALANIA; RAFINACJA, RAFINER).

Urządzenie przeznaczone do obróbki termicznej różnych materiałów. W starożytności piece takie wykorzystywano do wypalania cegieł, naczyń i wapna. W przeciwieństwie do polskiego określenia „piec” hebrajskie słowo kiwszán nie obejmuje urządzeń przeznaczonych do pieczenia żywności (zob. PIEC).

Skoro już przed potopem wykuwano narzędzia z miedzi i żelaza (Rdz 4:22), to zapewne i piece do wypalania pojawiły się dość wcześnie w historii ludzkości. Choć w Biblii nie ma o tym bezpośredniej wzmianki, najwyraźniej były używane w czasach Nimroda. Gdy po potopie ludzie przystąpili do budowy miasta i wieży Babel w ziemi Szinear, mówili: „Nuże, naróbmy cegieł i wypalmy je przez wyprażenie w ogniu” (Rdz 11:3). Starożytne ruiny na terenie Babilonii potwierdzają, iż stosowano tam wypalane cegły. Ze względu na większą trwałość cegły takie wykorzystywano w ważniejszych budowlach do wykładania ścian oraz podłóg. Niektóre domy odkryte w Ur (rodzinnym mieście Abrahama) miały dolne piętro z wypalanych cegieł, a górne najwyraźniej z cegieł suszonych na słońcu. Te drugie, choć nie tak trwałe jak wypalane, były niedrogie, łatwe do wykonania i zupełnie dobrze się sprawdzały w suchym klimacie (zob. CEGŁA).

Egipskie piece garncarskie miały kształt zwężającego się ku górze komina, a palenisko i znajdująca się nad nim komora wypałowa były oddzielone rusztem. Naczynia układano w górnej komorze przed rozpaleniem pieca. Uzyskanie pożądanego efektu końcowego wymagało dużej wprawy, a egipscy garncarze zazdrośnie strzegli arkanów swego rzemiosła. Dzięki wytworzonemu ciągowi rozgrzane gazy przepływały przez otwory w ruszcie i krążyły wokół naczyń, uchodząc następnie przewodem kominowym.

Przed zesłaniem szóstej plagi na Egipt i jego dumnego władcę Jehowa polecił Mojżeszowi i Aaronowi: „Nabierzcie sobie w obie garści pełno sadzy z pieca do wypalania i niech Mojżesz na oczach faraona rzuci ją ku niebiosom”. Mojżesz i Aaron posłusznie „nabrali więc sadzy z pieca do wypalania i stanęli przed faraonem, a Mojżesz rzucił ją ku niebiosom i na człowieku oraz na zwierzęciu wystąpiły wrzody pokrywające się pęcherzami” (Wj 9:8-10).

Palestyńskie piece garncarskie odkryte w Megiddo miały kształt litery U i wymiary 2,5 na 3 m. W piecach tych palenisko znajdowało się u podstawy litery U. Powietrze wlatujące od spodu paleniska nagrzewało się i przepływało przez obie komory wypałowe, po czym uchodziło dwoma przewodami kominowymi umieszczonymi w tylnej części pieca.

Piece do wypalania wapna. W Palestynie, obfitującej w wapienie, już w starożytności wypalano wapno w specjalnych piecach. W bliższych nam czasach często sytuowano je na stokach wzgórz, tak by zbocze stanowiło tylną ścianę. Budowano je z nieociosanych kamieni bez użycia zaprawy — luki uzupełniano gliną. W górnej części pozostawiano duży otwór wylotowy. Wnętrze pieca dokładnie wypełniano pokruszonym wapieniem, po czym w mieszczącym się pod spodem palenisku rozpalano chrust. Znajdujący się u dołu pieca wlot powietrza zapewniał silny ciąg, dzięki któremu płomienie strzelały w górę i rozgrzewały wapień. Żeby uzyskać wapno, prażono surowiec przez kilka dni (zob. WAPNO).

Pierwsza bezpośrednia wzmianka o piecu do wypalania występuje w Biblii w Rodzaju 19:28. Powiedziano tam, że gdy Abraham spojrzał w dół na płonące Sodomę, Gomorę i cały Okręg, zobaczył, iż „gęsty dym wychodził z ziemi jak gęsty dym z pieca do wypalania!”

Kiedy Izraelici zgromadzili się u stóp góry Synaj „na spotkanie z prawdziwym Bogiem”, oglądali napawające lękiem zjawiska, m.in. „góra Synaj wszędzie dymiła wskutek tego, że Jehowa zstąpił na nią w ogniu; i jej dym wznosił się jak dym z pieca do wypalania, a cała góra bardzo drżała” (Wj 19:17, 18).

Według Biblii gdańskiej w 2 Samuela 12:31 o Dawidzie powiedziano, iż ammonickich jeńców ‛wegnał w piec cegielny’. Ale po poprawieniu jednej litery w tekście hebrajskim sens tego wersetu jest taki, że Dawid ‛kazał im pracować przy wyrobie cegieł’ (NŚ; por. BT, Bw).

Pieczenie polega na poddawaniu produktów żywnościowych działaniu płomieni, żaru lub gorącego powietrza. Najczęstszym hebrajskim odpowiednikiem czasownika „piec” jest ʼafáh, od którego pochodzi słowo ʼoféh („piekarz”) (Rdz 19:3; 40:2). Inny hebrajski odpowiednik czasownika „piec” (ʽug; Eze 4:12) najwyraźniej jest spokrewniony ze słowem ʽugáh, oznaczającym „okrągły placek” (Rdz 18:6; zob. PLACEK).

U Hebrajczyków pieczenie chleba i placków należało do głównych obowiązków kobiet, choć w niektórych większych domach zajmowali się tym niewolnicy. Przemawiając w imieniu Jehowy, Samuel oznajmił Izraelitom, którzy domagali się ustanowienia człowieczego króla: „Będzie zabierał wasze córki, by sporządzały maści, a także gotowały i piekły” (1Sm 8:13). Czasami jednak mężczyźni nadzorowali pieczenie lub sami się nim zajmowali. Wskazuje na to zachowanie Lota, gdy w Sodomie odwiedzili go dwaj aniołowie: „Wyprawił dla nich ucztę i napiekł przaśnych placków, i zaczęli jeść” (Rdz 19:1-3).

W czasach biblijnych chleb na ogół wypiekano w piecach (zob. PIEC). Czasami rozpalano ogień na ułożonych obok siebie kamieniach, a gdy się dobrze rozgrzały, usuwano z nich popiół i kładziono ciasto. Po jakimś czasie placek przewracano na drugą stronę i zostawiano do całkowitego upieczenia (Oz 7:8). Podróżni niekiedy piekli placki w płytkim dole wyłożonym kamieniami, na których wcześniej rozpalano ognisko. Po usunięciu węgli na rozgrzanych kamieniach kładziono ciasto i zapewne kilka razy je przewracano (1Kl 19:6).

Izraelici często składali jako ofiarę zbożową coś „upieczonego w piecu”, pochodzącego „z patelni” lub „z głębokiego rondla” (Kpł 2:4-7). Patelnia miała postać grubego glinianego talerza z rowkami (nieco podobnego do dzisiejszej gofrownicy), choć używano też żelaznych panwi (Eze 4:3).

W miastach pracowali zawodowi piekarze. Gdy przed upadkiem Jerozolimy w 607 r. p.n.e. w mieście brakowało żywności, Jeremiasz, którego trzymano na Dziedzińcu Straży, codziennie — aż do wyczerpania się zapasów — dostawał okrągły bochenek „z ulicy piekarzy” (Jer 37:21). Najwidoczniej więc piekarnie były skupione w Jerozolimie przy jednej ulicy. Kiedy wiele lat później pod kierownictwem Nehemiasza odbudowywano mury Jerozolimy, naprawiono też Wieżę Pieców Piekarskich (Neh 3:11; 12:38). Nie wiadomo, skąd się wzięła jej nazwa, ale być może pochodziła od znajdujących się w pobliżu pieców piekarskich.

W starożytnym Egipcie nadworny piekarz najwyraźniej cieszył się dużym poważaniem. Na malowidle ściennym z grobowca Ramzesa III w Dolinie Królów w Tebach ukazano pracę królewskiej piekarni. Widać tam ugniatanie ciasta nogami,