(„wydoskonalony”).

Człowiek, który odznaczał się ogromną mądrością, ale nie dorównywał królowi Salomonowi (1Kl 4:31); być może tożsamy z potomkiem Zeracha, syna Judy (1Kn 2:4, 6).

Kapłan żyjący w czasach arcykapłana Jojakima. Był głową domu patriarchalnego Sallaja (Neh 12:12, 20, 26).

1. Miasto założone przez Nimroda w ziemi Szinear (Rdz 10:10). Najwyraźniej więc znajdowało się w pd. Mezopotamii, choć jego lokalizacja jest niepewna. Na podstawie tradycji talmudycznej i innych przesłanek przez długi czas utożsamiano je z Nippur, starożytnym miastem babilońskim leżącym ok. 85 km na pd. wsch. od Babilonu. Część uczonych woli je jednak identyfikować z dość znaczącym miastem w pobliżu Babilonu, noszącym niegdyś nazwę Kulunu. Jako trzecią możliwość podaje się miasto bliźniacze z Kisz, zwane Hursagkalama — druga część nazwy (-kalama) miałaby odpowiadać nazwie Kalne. W niektórych przekładach (JB, NE, RS) nie użyto słowa Kalne w znaczeniu miejsca, lecz oddano je wyrazem „wszystkie”; tekst brzmi wówczas: „Babel, Erech i Akkad, wszystkie w ziemi Szinear”. Takie tłumaczenie wymaga jednak zmiany znaków samogłoskowych występujących w tekście masoreckim.

2. Miejsce, które prorok Amos wymienił razem z miastami Chamat i Gat, ostrzegając mieszkańców Izraela i Judy przed nadchodzącym nieszczęściem (Am 6:2). Niektórzy komentatorzy utożsamiają je z Kalne omówionym powyżej, ale zdaniem większości pojawienie się go obok Chamatu i Gat wskazuje raczej na lokalizację niedaleko wsch. wybrzeży Morza Śródziemnego, a nie w Mezopotamii. Sugeruje się identyfikację z miastem Kullani, leżącym według asyryjskich inskrypcji w pn. Syrii (prawdopodobnie dzisiejsze Kullan Köy, ok. 16 km na pd. wsch. od Arpadu), a wymienionym przez Tiglat-Pilesera III wśród miejsc, które podporządkował Asyrii podczas kampanii wojennej na zachodzie. Jeśli ta identyfikacja jest właściwa, to Kalne wspomniane przez Amosa mogłoby być tożsame z Kalno z Izajasza 10:9.

Miasto wymienione w proroctwie Izajasza o Asyryjczykach, którzy chełpili się swymi podbojami i tym, że nikt nie mógł się oprzeć ich potędze (Iz 10:5, 9-11). Większość uczonych uważa „Kalno” za inny zapis nazwy „Kalne” (Am 6:2). Wzmianka o Kalno w związku z Karkemisz pasuje do faktu, iż Kalne utożsamia się z wymienionym w tekstach asyryjskich miastem Kullani, które leżało między Karkemisz i Aleppo. Kullani zdobył Tiglat-Pileser III, panujący współcześnie z królem izraelskim Menachemem.

Zobacz GOLGOTA.

Mąż odziany w lnianą szatę, któremu według Ezechiela 9:2, 3, 11 polecono stawiać ludziom znak na czołach, miał „kałamarz sekretarski przy biodrach”, a więc zapewne przymocowany do pasa. „Kałamarz” ten mógł przypominać przyrząd używany niegdyś w starożytnym Egipcie. Wyposażenie tamtejszych pisarzy stanowił drewniany przybornik, długi i wąski, ze specjalną szczeliną lub wyżłobieniami na trzcinki. W górnej części wierzchniej strony znajdowało się przynajmniej jedno wgłębienie na bryłkę wysuszonego atramentu. Przygotowując się do kreślenia znaków, pisarz nabierał atramentu zwilżonym koniuszkiem trzcinki. Różne inskrypcje pokazują, że podobnymi przybornikami posługiwali się pisarze syryjscy.

(hebr. tinszémet).

Gad wymieniony wśród „rojących się stworzeń”, które Prawo Mojżeszowe uznawało za „nieczyste” (Kpł 11:29, 30). Jego nazwa prawdopodobnie pochodzi od rdzenia naszám, oznaczającego „dyszeć” (por. Iz 42:14). W leksykonie L. Koehlera i W. Baumgartnera tę hebrajską nazwę na podstawie porównania z arabską oddano jako „prychacz” (Lexicon in Veteris Testamenti Libros, Lejda 1958, s. 1035). Chociaż identyfikacja nie jest pewna, nazwa ta może określać kameleona. Na terenie Egiptu i Palestyny powszechnie występuje kameleon pospolity (Chamaeleo chamaeleon).

Kameleon to powolna jaszczurka żyjąca na drzewach, znana z umiejętności zmieniania koloru skóry. Zmiany ubarwienia najczęściej następują pod wpływem temperatury, natężenia światła, jak również stanu emocjonalnego zwierzęcia.

To samo hebrajskie słowo w Kapłańskiej 11:18 odnosi się do łabędzia, którego zaliczono do ptaków „nieczystych”.

Rzemieślnik zajmujący się obróbką kamieni — tnie je i ociosuje, by nadawały się do celów budowlanych (2Kl 12:11, 12; 2Kn 24:12). Osiadłych przybyszów mieszkających w Izraelu król Dawid zatrudnił jako kamieniarzy, by „ciosali foremne bloki kamienne” (czyli przycinali kamienie do odpowiednich rozmiarów) na przyszłą świątynię Jehowy (1Kn 22:2, 15; por. 1Kl 6:7; zob. KAMIENIOŁOM).