potem stał się chciwym, notorycznym złodziejem (Jn 12:6), a w końcu wydał Jezusa władzom za stosunkowo niewielką sumę (Mt 26:14-16, 25, 48, 49). Nie chodziło jedynie o chwilowe opuszczenie Chrystusa w niebezpieczeństwie (Mk 14:50), lecz o rozmyślne oddanie go w ręce ludzi czyhających na jego życie.

„Zdrajcami i mordercami” słusznie zostali nazwani żydowscy przywódcy religijni. Nie tylko opłacili zdrajcę Judasza, ale też sami przekazali swego rodaka Jezusa Rzymianom, a potem jawnie drwili ze sprawiedliwości, sprzeciwiając się uznaniu go za niewinnego i żądając jego śmierci (Dz 3:13-15; 7:52; Jn 18:28 do 19:16).

Kolejnym osławionym zdrajcą wymienionym w Biblii jest Achitofel. Chociaż był zaufanym doradcą króla Dawida, przyłączył się do buntu Absaloma (2Sm 15:12, 31; 16:20-23; por. Ps 55:20, 21). Bóg pokrzyżował radę Achitofela, co skłoniło tego zdrajcę do popełnienia samobójstwa (2Sm 17:23). Dawid najwidoczniej miał do czynienia z jeszcze innymi osobami, które się obróciły przeciw niemu. W Psalmie 59:5 napisał: „Nie okaż łaski żadnemu z nikczemnych zdrajców”. Wyraz „zdrajcy” jest tłumaczeniem imiesłowowej formy hebrajskiego słowa bagád („postępować zdradziecko”), występującego tutaj w liczbie mnogiej. Jak wynika z nagłówka, psalm ten nawiązuje do czasu, gdy Saul wysłał ludzi, którzy mieli czuwać pod domem Dawida, a potem go zabić (1Sm 19:11-18). Wspomnianymi „zdrajcami” mogli więc być towarzysze Dawida, którzy go opuścili lub byli gotowi go wydać w godzinie próby. Ale ponieważ wcześniejsze słowa tego wersetu wzywają Boga do zwrócenia uwagi „na wszystkie narody”, określenie „zdrajcy” mogło się też odnosić do wszystkich przeciwstawiających się woli Bożej, zarówno w Izraelu, jak i poza jego obrębem.

Proroctwo z 2 Tymoteusza 3:1-5, opisujące warunki w „dniach ostatnich”, zapowiadało, iż pojawi się wielu zdrajców (gr. prodòtai). Chrześcijanom doradzono, by się od takich ‛odwrócili’ — jak przystało ludziom, którzy we wszystkim pragną być lojalni i uczciwi (1Ts 2:10; Heb 13:18).

Pobieranie za coś wygórowanej opłaty lub sprzedawanie czegoś za zbyt wysoką cenę. Podstawowe znaczenie greckiego odpowiednika wyrazu „zdzierca” (hárpaks) to „rabuś” (1Ko 5:10, Bp). Pokrewne słowa greckie mogą się też odnosić do wymuszania, czyli uzyskiwania czegoś od innych przez stosowanie siły, gróźb lub nadużywanie swej władzy albo pozycji. Biblia wielokrotnie przestrzega przed szukaniem niesprawiedliwego zysku, kierując te pouczenia zwłaszcza do tych, których obdarzono pewną miarą władzy bądź odpowiedzialności (Wj 18:21; Prz 1:19; 15:27).

Mimo to w Palestynie pod panowaniem Rzymian żydowscy poborcy podatków często dopuszczali się zdzierstwa. Ze względu na swój urząd mieli liczne okazje do tego, by cudzym kosztem czerpać nieuczciwe zyski dla siebie i niewątpliwie także dla swych rzymskich zwierzchników. Prawdopodobnie właśnie do takich praktyk nawiązał Jezus w swej przypowieści o zarozumiałym faryzeuszu, który modlił się obok poborcy podatkowego i chełpił się przed Bogiem, że nie jest zdziercą (Łk 18:11). Poborcy, którzy pytali Jana Chrzciciela, co mają czynić, usłyszeli radę: „Nie żądajcie więcej, niż wynosi stawka podatkowa” (Łk 3:13).

Kiedy bogaty Zacheusz, naczelny poborca podatkowy, gościł w swym domu Jezusa, okazał skruchę i postanowił zaniechać złego postępowania. Oświadczył: „Cokolwiek od kogoś wymusiłem fałszywym oskarżeniem, zwracam poczwórnie” (Łk 19:2, 8; zob. OSKARŻENIE). Tymczasem Prawo wymagało, by skruszony winowajca zwrócił pokrzywdzonej osobie tylko 120 procent wartości zawłaszczonego mienia (Kpł 6:2-5).

W Chrześcijańskich Pismach Greckich powiedziano, że zdziercy — podobnie jak rozpustnicy, cudzołożnicy, bałwochwalcy, chciwcy, pijacy, rzucający obelgi i homoseksualiści — nie wejdą do Królestwa Bożego. Apostoł Paweł napisał w liście do chrześcijan w Koryncie, że niektórzy z nich kiedyś tak postępowali, ale potem ‛zostali umyci’. Chociaż więc nie mogli całkowicie uniknąć kontaktów z takimi osobami ze świata, mieli przestać się zadawać z tymi, którzy podawali się za „braci”, a dopuszczali się tego rodzaju występków. Należało ich usunąć ze zboru (1Ko 5:9-11; 6:9-11).

Chrześcijański pogląd na branie łapówek, które też jest formą zdzierstwa, ilustruje przykład apostoła Pawła. Rzymski namiestnik Feliks przetrzymywał go przez dwa lata w więzieniu, licząc na to, że otrzyma od niego pieniądze. Paweł o tym wiedział, ale nic mu nie dał. W końcu urząd Feliksa przejął namiestnik Festus (Dz 24:26, 27).

(„ofiara”).

Król midianicki, który brał udział w gnębieniu Izraelitów. Można przypuszczać, że on i Calmunna byli władcami w ciągu siedmiu lat, gdy Midian napadał na ziemię izraelską, niszczył plony i powodował w kraju nędzę (Sdz 6:1-6). W bliżej nieokreślonym czasie królowie ci zabili też członków rodziny Gedeona (Sdz 8:18, 19).