W 20 manuskryptach hebrajskich zamiast określenia „Cerera” występuje nazwa „Cereda”. Ponadto w równoległych relacjach w 2 Kronik 4:17 i 1 Królów 7:46 jest mowa o Ceredzie i Caretan, dlatego niektórzy utożsamiają Cererę z Caretan (zob. CARETAN).

Byłoby to możliwe tylko wtedy, gdyby wyrażenie „do Cerery” oznaczało „w kierunku Cerery”, gdyż Caretan leżało dość daleko na pd. od Abel-Mechola. W przeciwnym razie Cerera musiałaby się znajdować między Bet-Szitta i Abel-Mechola; w takim wypadku jej dokładne położenie pozostawałoby nieznane.

Pierwszy wymieniony z imienia syn, którego Chela urodziła Aszchurowi z plemienia Judy (1Kn 4:1, 5, 7).

Miejsce na terytorium plemienia Rubena położone „na górze tej niziny” (Joz 13:15, 19). Niektórzy utożsamiają je z Az-Zarat, usytuowanym w pobliżu gorących źródeł Kalliroe na wsch. brzegu Morza Martwego.

Jeden z sześciu synów Jedutuna, z których każdy był muzykiem świątynnym (1Kn 25:1, 3). W 1 Kronik 25:11 imię to, poprzedzone hebrajską literą jod, ma formę Jicri; nadmieniono tam, że był on przewodnikiem czwartej ze zorganizowanych przez Dawida 24 zmian świątynnej służby muzycznej.

(od rdzenia oznaczającego: „krzemień”).

Przodek króla Saula, wymieniony jako syn Bechorata i ojciec Abiela; należał do plemienia Beniamina (1Sm 9:1).

(od rdzenia oznaczającego: „być trędowatym”).

Matka króla Jeroboama I. Kiedy Jeroboam „zaczął podnosić rękę przeciwko królowi” Salomonowi, była wdową (1Kl 11:26).

(prawdopodobnie od rdzenia oznaczającego: „balsam”).

Siostra (być może przyrodnia) króla Dawida, matka Joaba, Abiszaja i Asahela. Jej siostrę, Abigail, nazwano „córką Nachasza”, choć o Cerui tego nie powiedziano (2Sm 17:25). Ceruja i Abigail zostały też nazwane „siostrami” synów Jessego (1Kn 2:16). Jest więc możliwe, że były córkami żony Jessego z jej poprzedniego małżeństwa z Nachaszem, a tym samym przyrodnimi siostrami Dawida (zob. ABIGAIL 2; NACHASZ 2). Ceruja była najwyraźniej znacznie starsza od Dawida, gdyż miała synów mniej więcej w jego wieku. Imię Cerui jest zwykle wymieniane z jej trzema synami, walecznymi wojownikami Dawida (2Sm 2:13, 18; 16:9). O ich ojcu wiadomo tylko tyle, że został pochowany w Betlejem (2Sm 2:32).

Rzymski przydomek rodzinny, który stał się tytułem. W r. 46 p.n.e. Gajusz Juliusz Cezar został mianowany dyktatorem Rzymu na dziesięć lat, ale w r. 44 poniósł śmierć z rąk spiskowców. Określenie Cezar było przydomkiem rodzinnym (Gajusz to imię, a Juliusz — nazwisko rodowe). Przydomek ten przeszedł na jego adoptowanego syna i późniejszego następcę — Gajusza Juliusza Cezara Oktawiana. Oktawian objął władzę nad całym państwem w r. 31 p.n.e., a w r. 27 otrzymał od senatu przydomek August, stając się znany jako Cezar August (Łk 2:1-7).

Ze względu na pokrewieństwo lub adopcję czterej kolejni cesarze rzymscy (Tyberiusz, Kaligula, Klaudiusz i Neron) również rościli sobie prawo do przydomka Cezar. Z czasem zaczął on tak bardzo się kojarzyć z pozycją najwyższego władcy, że po zakończeniu tej dynastii stał się równoznaczny z tytułem cesarza, a później dał początek jeszcze innym tytułom, takim jak car czy Kaiser.

W tabeli zamieszczonej na następnej stronie wymieniono cezarów panujących w okresie, który obejmują Chrześcijańskie Pisma Greckie, oraz podano lata ich panowania i ważniejsze wydarzenia biblijne, jakie się wtedy rozegrały. W Piśmie Świętym występują imiona tylko trzech spośród tych władców: Augusta, Tyberiusza i Klaudiusza. Więcej informacji o nich można znaleźć pod odpowiednimi hasłami.

Bóg i Cezar. Jedyna zanotowana wzmianka Jezusa o Cezarze pojawia się w słynnej zasadzie: „Spłacajcie więc to, co Cezara, Cezarowi, a co Boże, Bogu” (Mt 22:17-21; Mk 12:14-17; Łk 20:22-25). Pytanie, które wywołało tę wypowiedź, dotyczyło płacenia przez Żydów „podatku pogłównego” na rzecz Rzymu. Odnosiło się więc do ustalonego prawa lub obyczaju i ani ono samo, ani odpowiedź najwyraźniej nie dotyczyły wyłącznie panującego wtedy Tyberiusza (por. Mt 17:25). „Cezar” symbolizował władzę świecką, państwo, reprezentowane przez swych pełnoprawnych przedstawicieli; Paweł nazwał ich „władzami zwierzchnimi”, a Piotr pisał o „królu” i jego „namiestnikach” (Rz 13:1-7; Tyt 3:1; 1Pt 2:13-17; zob. WŁADZE ZWIERZCHNIE).

„To, co Cezara”, oznaczało więc opłaty należne za usługi świadczone przez władze świeckie, które w celu ich sfinansowania nakładały podatki lub daniny. Cesarstwo rzymskie co prawda wykorzystywało podbite ludy, ale też zapewniało im rozmaite usługi, takie jak poczta, budowa dróg, utrzymywanie porządku publicznego czy ochrona przed przestępcami. Ludzie płacili za te usługi podatkami. Na to właśnie zwrócił uwagę Jezus, gdy mówił o monecie z podobizną Cezara, którą nazwał „monetą podatku pogłównego” (Mt 22:19).

Ale prawo „Cezara” do pobierania opłat nawet od chrześcijan nie mogło być wykorzystywane do przeszkadzania im w pełnieniu służby dla Boga, o czym świadczą słowa Jezusa, że należy spłacać „co Boże, Bogu” (Mt 22:21). Apostołowie Jezusa rozumieli, że ich podporządkowanie władzom ludzkim jest ograniczone, względne, bo kiedy później przyprowadzono ich przed najwyższy sąd żydowski, stanowczo oświadczyli: „Musimy być bardziej posłuszni Bogu jako władcy niż ludziom” — w sytuacji, gdy prawa ustanowione przez człowieka są sprzeczne z wymaganiami Boga (Dz 5:29).

Proces Jezusa. Kiedy Jezusa przyprowadzono na sąd przed rzymskiego namiestnika Poncjusza Piłata, przywódcy religijni postawili mu poważne zarzuty: „Ten człowiek podburza nasz naród i zabrania płacić podatki Cezarowi, o sobie zaś mówi, że jest Chrystusem, królem” (Łk 23:1, 2). To potrójne oskarżenie w gruncie rzeczy oznaczało, że zarzucali Jezusowi zdradę stanu; Rzymianie nazywali to crimen laesae maiestatis (zbrodnia obrazy majestatu). Piłat był tego świadomy, gdyż później powiedział: „Przyprowadziliście do mnie tego człowieka jako kogoś podburzającego lud do rebelii” (Łk 23:13, 14). W wydanej w r. 48 p.n.e. ustawie lex Iulia de maiestate za zbrodnię uznano wszelką działalność przeciwko władzy Rzymu. Prawo to miało szerokie zastosowanie i do czasów Jezusa praktycznie każda zniewaga cesarza lub jakakolwiek działalność mająca pozory rebelii mogła zostać uznana za zdradę stanu. Panujący wówczas Tyberiusz był szczególnie wyczulony na sprzeciw i krytykę, toteż za jego czasów pojawiło się bardzo wielu donosicieli występujących z oskarżeniami wobec rzekomych zdrajców.

Na terenie całego imperium rzymskiego żaden król nie mógł panować bez zgody cesarza. Dlatego gdy Piłat przesłuchiwał Jezusa, najwyraźniej skupił się na kwestii jego władzy królewskiej (Mt 27:11; Mk 15:2; Łk 23:3; Jn 18:33-37). Próbował go uwolnić jako niewinnego, ale przywódcy żydowscy krzyczeli: „Jeżeli zwolnisz tego człowieka, nie jesteś przyjacielem Cezara. Każdy, kto się czyni królem, sprzeciwia się Cezarowi” (Jn 19:12). Określenie „przyjaciel Cezara” było honorowym tytułem często przyznawanym namiestnikom prowincji, ale w tym wypadku przywódcy żydowscy najwidoczniej użyli go w sensie ogólnym, sugerując, że Piłat naraża się na zarzut tolerowania zdrady. Strach przed zazdrosnym cesarzem przyczynił się do tego, że Piłat wydał wyrok śmierci na niewinnego człowieka. Tymczasem kapłani głośno zapewniali o swej lojalności wobec cesarza, mówiąc: „Nie mamy króla oprócz Cezara”; w ten sposób odrzucili wszelką władzę teokratyczną (Jn 19:13-16; por. Iz 9:6, 7; 33:22).