(„z prawicy”).

1. Jeden z Lewitów, którzy za panowania Ezechiasza zostali obdarzeni zaufaniem i pod nadzorem Korego rozprowadzali świętą daninę wśród swoich braci w miastach kapłanów (2Kn 31:14, 15).

2. Za dni arcykapłana Jojakima istniał kapłański dom patriarchalny „Miniamina” (Neh 12:12, 17). Jego założycielem mógł być Mijjamin wymieniony w Nehemiasza 12:5.

3. Kapłan, jeden z trębaczy, którzy za czasów Nehemiasza uczestniczyli w uroczystości poświęcenia odbudowanego muru Jerozolimy (Neh 12:40, 41). Przypuszczalnie chodzi o kapłana, którego w Nehemiasza 10:7 nazwano Mijjaminem.

Starożytne królestwo, które Bóg wezwał do podjęcia walki przeciw Babilonowi. Minni wraz ze sprzymierzonymi królestwami Ararat i Aszkenaz pozostawało wówczas pod władzą Cyrusa (Jer 51:27-29).

Nie wiadomo dokładnie, gdzie leżało to starożytne królestwo. Na mapach umiejscawia się je nieraz między jeziorem Wan a rzeką Arakses (Araks). Jednakże większość komentatorów lokalizuje Minni gdzieś na pd. wsch. od jeziora Wan.

Jeżeli — jak sugerują niektórzy uczeni — królestwo Minni zamieszkiwali Mannejczycy (Mannai), to według różnych inskrypcji klinowych podlegało ono (z przerwami) najpierw Asyryjczykom, a potem Medom. Pewna babilońska kronika podaje, że w dziesiątym roku swego panowania (636 p.n.e.) Nabopolasar „pojmał Mannejczyków, którzy przybyli (...) na pomoc” Asyryjczykom (A. K. Grayson, Assyrian and Babylonian Chronicles, 1975, s. 91). Ale gdy w 539 r. p.n.e. upadł Babilon, Minni było już podporządkowane imperium medo-perskiemu.

Jedno z 20 miast ammonickich, które podbił Jefte po złożeniu ślubu Jehowie (Sdz 11:30-33). Kilkaset lat później „pszenicę z Minnitu” wymieniono wśród towarów, którymi handlowano z Tyrem (Eze 27:2, 17). Nie wiadomo, gdzie dokładnie leżał Minnit. Jedną z wielu możliwych lokalizacji jest Chirbat Haniza (Umm al-Hanafisz), ok. 6 km na wsch. pn. wsch. od Cheszbonu.

Miód to słodka, kleista ciecz wytwarzana przez pszczoły. W Pismach Hebrajskich na określenie miodu używa się słów nòfet (płynny miód z plastra) i dewász. To drugie słowo może oznaczać nie tylko miód pszczeli, ale także sok owocowy (Kpł 2:11, przyp. w NW). W Pismach Greckich wyraz méli wraz z przymiotnikiem ágrios („dziki”) odnosi się do miodu dzikich pszczół.

Plaster miodu. Plaster miodu jest cudownie zaprojektowany; świadczy o niezrównanej mądrości Stwórcy, który wszczepił pszczołom instynktowne umiejętności inżynieryjne i budowlane. Sześciokątny kształt komórek plastra pozwala pomieścić w nich maksymalną ilość miodu przy minimalnym zużyciu wosku, z którego są zbudowane. Wosk wytwarzany jest przez specjalne gruczoły w odwłoku pszczoły. Następnie wydostaje się przez pory i zastyga w postaci małych białych płatków. Pszczoła za pomocą odnóży przesuwa płatek do otworu gębowego, po czym żuje go, a następnie umieszcza w odpowiednim miejscu budowanego plastra. Ściany plastra mają grubość zaledwie jednej trzeciej milimetra, lecz wytrzymują ciężar 30-krotnie przekraczający ich wagę.

Pszczoły zakładają gniazda w różnych miejscach, m.in. na drzewach czy skałach, a w pewnym opisanym w Biblii wypadku zadomowiły się nawet w ciele zabitego zwierzęcia, najwyraźniej wysuszonym na słońcu. Były to zwłoki lwa, w których Samson znalazł miód (Sdz 14:8, 9).

Miód. Miód wytwarzany jest z nektaru kwiatów i owoców. Nektar już podczas zbierania i przenoszenia przez pszczołę do plastra podlega działaniu substancji chemicznych wydzielanych w jej ciele. Część wody z nektaru ulega odparowaniu i w wyniku procesów chemicznych powstaje z niego miód. Jego kolor i smak zależy od źródła nektaru. Miód jest łatwo przyswajany przez ludzki organizm i szybko dostarcza energii.

Biblia najczęściej wspomina o miodzie dzikich pszczół. Żywił się nim Jan Chrzciciel, gdy przebywał na pustkowiu (Mt 3:1, 4). O pokrzepiających właściwościach miodu świadczy przykład Jonatana, syna króla Saula. Kiedy zmęczony walką zjadł trochę miodu, natychmiast „oczy mu rozbłysły” (1Sm 14:25-30). Miód wymieniono wśród produktów, w które Bóg zaopatrywał swój lud na pustkowiu. Było tam niewiele drzew, więc miód czerpano „z urwistej skały”, czyli z gniazd pszczelich przyczepionych do skał (Pwt 32:13).

Znaczenie przenośne. „Przyjemne wypowiedzi” i mądrość przyrównano do miodu nie tylko ze względu na jego słodycz i walory smakowe, ale także właściwości zdrowotne. Podobnie jak miód korzystnie wpływa na organizm, tak „przyjemne wypowiedzi” leczą pod względem duchowym. Pisarz Księgi Przysłów oświadczył: „Przyjemne wypowiedzi są plastrem miodu, słodyczą dla duszy i lekarstwem dla kości” (Prz 16:24; 24:13, 14).

Biblia wielokrotnie nawiązuje do słodyczy miodu i rozkoszy, jaką sprawia on podniebieniu. Przykłady można znaleźć w Ezechiela 3:2, 3 i Objawieniu 10:9. Często wspominano o miodzie z plastra, gdyż uważano, że słodkością, smakiem i jakością góruje on nad miodem, który przez jakiś czas miał kontakt z powietrzem. Chcąc podkreślić, jak miłe i przyjemne są słowa Szulamitki, jej ukochany pasterz powiedział, że jej wargi „ociekają miodem z plastra” (PnP 4:11). Sądownicze rozstrzygnięcia Jehowy są tak słuszne i pożyteczne, iż „słodsze są niż miód i niż miód płynący z plastrów” (Ps 19:9, 10). Jego wypowiedzi są ‛milsze dla podniebienia niż miód dla ust’ (Ps 119:103).

Miód jest smaczny, ale jego nadmiar może wywoływać nudności (Prz 25:16). Do przejadania się miodem przyrównano szukanie własnej chwały (Prz 25:27).

W 5 rozdz. Przysłów słodycz plastra miodu ilustruje pokusę do niemoralności, na jaką „obca kobieta” wystawia mężczyznę, wabiąc go swym wdziękiem i gładkimi słowami. Stanowi to dobitne ostrzeżenie dla dzisiejszych chrześcijan. Mędrzec napisał: „Bo wargi obcej kobiety ociekają niczym plaster miodu, a jej podniebienie jest gładsze niż oliwa. Lecz to, co po niej pozostaje, jest gorzkie jak piołun, jest ostre jak miecz obosieczny. Jej stopy zstępują do śmierci”. Swymi czynami oraz słowami słodkimi jak miód nakłania mężczyznę do niemoralności, tak iż „nagle on podąża za nią, jak byk idący na rzeź” (Prz 5:3-5; 7:21, 22).

Miód owocowy. Hebrajskie słowo dewász może się również odnosić do mocno zagęszczonego soku z owoców — fig, daktyli itp. Często kontekst pozwala ustalić, czy chodzi o miód pszczeli, czy nie. W Kapłańskiej 2:11 zakaz ofiarowania miodu na ołtarzu najwyraźniej dotyczy nie miodu pszczelego, lecz owocowego, który łatwo fermentuje. Poświadcza to następny werset, gdzie wspomniany „miód” zaliczono do pierwocin składanych w ofierze Jehowie. Ponieważ Izraelici używali głównie miodu pszczół dzikich, a nie hodowlanych, więc „miód” składany jako pierwocina w odpowiedzi na zachęty Ezechiasza do wspierania kapłanów niewątpliwie również oznaczał miód owocowy (2Kn 31:5).

„Ziemia mlekiem i miodem płynąca”. Biblia często nazywa Palestynę „ziemią mlekiem i miodem płynącą”. Określenie to jest bardzo stosowne, gdyż w krainie tej nie brakowało ani miodu pszczelego, ani owocowego (Wj 3:8; Kpł 20:24; Pwt 11:9; Joz 5:6). Zapewne właśnie ten drugi wyszczególniono wśród produktów wymienianych za towary kupców z Tyru (Eze 27:2, 17; zob. PSZCZOŁA).

Jedno z głównych miast prowincji Licja. Leżało niedaleko pd.-zach. wybrzeża Azji Mniejszej, na wzgórzu nad rzeką Andrakos, ok. 3 km od morza. W starożytności nazwa Mira (obecnie Demre, znane też jako Kale) najwyraźniej odnosiła się zarówno do miasta, jak i do portu.

Paweł przybył do Miry, gdy jako więzień płynął przez Sydon z Cezarei do Rzymu. W Mirze wraz z towarzyszącymi mu osobami przesiadł się na statek wiozący zboże z Aleksandrii do Italii (Dz 27:1-6, 38). Mira leżała dokładnie na pn. od Aleksandrii, więc mógł tamtędy prowadzić szlak żeglugowy z tego egipskiego miasta. Ale być może to przeciwne wiatry (Dz 27:4, 7) zmusiły ten statek do zmiany kursu i zawinięcia do Miry.

W niektórych starożytnych rękopisach w Dziejach 21:1 po wzmiance o „Patarze” dodano jeszcze „i do Miry” (zob. przyp. w KUL). Chociaż taka informacja pasowałaby do kontekstu tej relacji, brak wyraźnych dowodów na to, że Mira rzeczywiście występowała w oryginalnym tekście.

(prawdopodobnie: „buntowniczy; buntownicza”).

1. Córka Amrama i Jochebed z plemienia Lewiego; siostra Mojżesza i Aarona (Lb 26:59; 1Kn 6:1-3). Chociaż sprawozdanie biblijne nie mówi tego wprost, to ona musiała być „siostrą”, która obserwowała, co się stanie z małym Mojżeszem leżącym w skrzynce umieszczonej wśród trzcin nad brzegiem Nilu (Wj 2:3, 4). Niemowlę znalazła córka faraona i wtedy „wezbrało w niej współczucie dla niego”. Kiedy się zorientowała, że „to jedno z dzieci Hebrajczyków”, Miriam zapytała ją, czy ma wezwać Hebrajkę, która wykarmiłaby dziecko. Uzyskawszy zgodę córki faraona, „dziewczę od razu poszło i zawołało matkę dziecka” (Jochebed), która za zapłatę wychowywała Mojżesza, aż podrósł (Wj 2:5-10).

Przewodzi Izraelitkom w śpiewie. Kiedy po latach Jehowa pokonał wojska faraona nad Morzem Czerwonym i Mojżesz z izraelskimi mężczyznami śpiewali pieśń, „Miriam, prorokini”, stanęła na czele kobiet, które z radością grały na tamburynach i pląsały. Odpowiadając na strofy pieśni zaintonowanej przez Mojżesza, Miriam śpiewała: „Śpiewajcie Jehowie, bo wielce się wywyższył. Konia i jego jeźdźca wrzucił do morza” (Wj 15:1, 20, 21).

Narzeka na Mojżesza. Podczas pobytu Izraelitów na pustkowiu Miriam i Aaron zaczęli szemrać