Jakub wziął kamień, który służył mu za podgłówek, ‛postawił go jako słup i polał oliwą’. Miejsce to nazwał Betel (Rdz 28:10-19). Jakieś 20 lat później w górzystym regionie Gilead Jakub i Laban zawarli przymierze pokoju, a na pamiątkę tej ugody ustawili słup i usypali kopiec z kamieni (Rdz 31:25, 44-52). Kiedy Jehowa wprowadzał Izraelitów do Ziemi Obiecanej (1473 p.n.e.), w miejscu, gdzie przekroczyli Jordan, ustawiono dwa pomniki: jeden na środku koryta rzeki, a drugi na jej zach. brzegu, w Gilgal. Miały one upamiętniać cudowne przejście przez rzekę. Gdyby później synowie zapytali o znaczenie tych pomników, ojcowie mieli im opowiedzieć, czego Jehowa dokonał dla swego ludu (Joz 4:4-9, 20-24).

Po zwycięstwie nad Amalekitami król Saul ‛wzniósł sobie pomnik [hebr. jad]’ (1Sm 15:12). Hebrajskie słowo jad, na ogół tłumaczone na „ręka”, może również oznaczać „pomnik”, gdyż jak podniesiona ręka przykuwa wzrok i uwagę, tak też pomnik kieruje uwagę ludzi na określoną sprawę czy osobę.

Pomnik (hebr. jad) Absaloma miał postać kolumny, jak wiele innych obiektów tego typu. Absalom wzniósł go na Nizinie Królewskiej niedaleko Jerozolimy, uzasadniając to słowami: „Nie mam syna, aby zachowała się pamięć o moim imieniu” (2Sm 18:18). Dziś jednak oprócz tego, co mówi Biblia, nic więcej nie wiadomo o tym pomniku ani o miejscu, gdzie się znajdował. Nie należy go mylić z tzw. grobem Absaloma w dolinie Kidron, który wbrew tradycyjnej nazwie pochodzi z czasów grecko-rzymskich (zob. ABSALOM).

Eunuchowie, podobnie jak Absalom, nie mają nadziei na potomstwo, które by zachowało pamięć o nich. Ale jeśli w przeciwieństwie do Absaloma będą wierni Jehowie i nie dopuszczą się zdrady, to otrzymają „coś lepszego od synów i córek”, gdyż Bóg obiecał: „Dam im w moim domu i w obrębie moich murów pomnik [hebr. jad] oraz imię (...). Imię im dam po czas niezmierzony, takie, które nie zostanie usunięte” (Iz 56:4, 5; por. Prz 22:1).

Pamiątkowy charakter miały również kamienie nagrobne, takie jak ten na „grobowcu męża prawdziwego Boga”, który przepowiedział, co Jozjasz uczyni z ołtarzem w Betel (2Kl 23:16-18; 1Kl 13:1, 2).

Pomoc materialna dla tych, którym z powodu podeszłego wieku, klęski głodu czy innych przeciwności losu brakuje podstawowych środków do życia.

Gotowość wspierania potrzebujących zawsze wyróżniała wiernych sług Bożych (Hi 29:16; 31:19-22; Jak 1:27). W I stuleciu w zborze jerozolimskim zaopatrywano w żywność ubogie chrześcijańskie wdowy; z czasem wyznaczono siedmiu wykwalifikowanych mężczyzn, którzy mieli zadbać, by przy codziennym podziale nie przeoczono żadnej kobiety zasługującej na wsparcie (Dz 6:1-6). Apostoł Paweł, pisząc po latach do Tymoteusza, wyjaśnił, że pomoc ze strony zboru przysługuje wdowom mającym co najmniej 60 lat. Ponadto chrześcijanki te miały być znane ze szlachetnych uczynków (1Tm 5:9, 10). Jednak obowiązek troszczenia się o starszych rodziców i dziadków spoczywał przede wszystkim na dzieciach i wnukach, a nie na zborze. Paweł napisał: „Jeśli któraś wdowa ma dzieci lub wnuki, niech te uczą się najpierw przejawiać zbożne oddanie we własnym domu oraz oddawać swym rodzicom i dziadkom należne zadośćuczynienie, gdyż to jest miłe w oczach Bożych” (1Tm 5:4, 16).

Czasami zbory organizowały pomoc materialną dla chrześcijan z innych terenów. Kiedy nastała zapowiedziana przez proroka Agabusa wielka klęska głodu, uczniowie z Antiochii Syryjskiej — „każdy według tego, na co go było stać — postanowili posłać doraźną pomoc braciom mieszkającym w Judei” (Dz 11:28, 29). Ta i inne zbiórki na rzecz potrzebujących współwyznawców w Judei były całkowicie dobrowolne (Rz 15:25-27; 1Ko 16:1-3; 2Ko 9:5, 7).

Wymierzenie kary w ramach odpłaty za krzywdę lub zniewagę; odwet. Grecki wyraz ekdikéo, tłumaczony na „pomścić”, dosłownie znaczy „ze sprawiedliwości”, a zatem sugeruje działanie czyniące zadość sprawiedliwości. W Biblii słowo „pomsta” na ogół odnosi się do zasłużonej kary wymierzanej przez Boga, ale może też chodzić o kroki podejmowane przez człowieka w celu zadośćuczynienia sprawiedliwości albo wyrównania rachunków.

Należy do Jehowy. Jeśli ktoś próbuje się mścić za siebie lub inne osoby, a nie został do tego upoważniony przez Jehowę albo Jego Słowo, to postępuje niewłaściwie. Jehowa oświadczył: „Pomsta jest moja i odpłata” (Pwt 32:35). Psalmista nazwał Go „Bogiem aktów pomsty” (Ps 94:1). Dlatego Jehowa potępia tych, którzy żywią urazę czy szukają zemsty za rzeczywiste bądź urojone krzywdy wyrządzone im samym lub innym ludziom (Kpł 19:18; Rz 12:19; Heb 10:30).

Z Pisma Świętego wynika, że na wszystkich grzesznikach i przestępcach ciąży gniew Boga i tylko dzięki Jego niezasłużonej życzliwości, której przejawem było dostarczenie okupu w postaci