w ustronnych miejscach, gdzie raczej nie można było liczyć na pomoc. Nie wahali się użyć przemocy i gróźb ani narazić na śmiertelne niebezpieczeństwo ludzi, których ograbiali (Sdz 9:25; Łk 10:30, 36; 2Ko 11:26).

Hebrajskie i greckie słowa tłumaczone na „rabować” i „zbójca” mogą również nawiązywać do nieudostępniania komuś tego, co mu się prawnie należy, do uzyskiwania czegoś za pomocą oszustwa lub do przywłaszczania sobie czegoś, co powinno zostać przekazane innym. Na przykład Żydzi z czasów Malachiasza nie dawali dziesięcin na wsparcie czystego wielbienia w świątyni i w ten sposób ‛obrabowywali Boga’ (Mal 3:8, 9). W Przysłów 28:24 mowa jest o człowieku, który ograbia swego ojca i swą matkę, najwyraźniej przez odmawianie im czegoś, co im się należy. Jezus Chrystus potępił wymieniających pieniądze za to, że zamienili świątynię w „jaskinię zbójców”. Najwidoczniej za swe usługi pobierali wygórowane opłaty (Mt 21:12, 13).

W Liście 2 do Koryntian apostoł Paweł napisał: „Inne zbory obrabowałem, przyjmując zaopatrzenie, żeby wam usługiwać” (2Ko 11:8). To, że Paweł przyjmował zaopatrzenie od innych, nie miało nic wspólnego z kradzieżą. ‛Obrabował’ te zbory zapewne w tym sensie, że otrzymane od nich środki spożytkowywał na zaspokojenie swych potrzeb w czasie usługiwania komu innemu, a mianowicie chrześcijanom w Koryncie.

W niektórych wypadkach wzmianka o wykradzeniu może dotyczyć uzasadnionego zabrania tego, do czego ma się prawo, przy czym zwrot ten podkreśla potajemny charakter czynu. Na przykład Izraelici „wykradli” ciało Saula z placu w Bet-Szan (2Sm 21:12). Ciotka młodego Jehoasza ocaliła mu życie, ‛wykradając go spośród synów królewskich’, jego braci, których potem wymordowała niegodziwa Atalia (2Kl 11:1, 2; 2Kn 22:11).

Bóg potępia kradzież. Większość biblijnych wzmianek o kradzieży dotyczy jednak bezprawnego zabrania cudzej własności. Prawo, które Jehowa dał Izraelowi, wyraźnie mówiło: „Nie wolno ci kraść” (Wj 20:15; Kpł 19:11, 13; Pwt 5:19; Mt 19:18). Według Prawa złodziej musiał dać okradzionemu odszkodowanie — dwu-, cztero- lub nawet pięciokrotne. Jeśli nie był w stanie tego zrobić, sprzedawano go w niewolę, ale po spłaceniu długu najwyraźniej odzyskiwał wolność (Wj 22:1-12). Okryty hańbą złodziej (Jer 2:26) oprócz odszkodowania musiał złożyć dar ofiarny za przewinienie, a kapłan miał dokonać przebłagania za jego grzechy (Kpł 6:2-7).

Z czasem Izraelici przestali przestrzegać tych przepisów i dlatego Jehowa pozwolił, by nękali ich złodzieje i zbójcy pochodzący zarówno spośród nich samych, jak i z okolicznych narodów (Pwt 28:29, 31; Eze 7:22). Powszechne stały się rozmaite oszustwa, zwłaszcza godzące w ubogich i pokrzywdzonych przez los (Iz 1:23; 3:14; Jer 7:9-11; 21:12; 22:3; Eze 22:29; Mi 2:2).

Wprawdzie złodziej, który kradnie z głodu, nie ściąga na siebie równie wielkiej hańby jak ktoś, kto robi to z chciwości i z powodu złego serca (np. Achan czy Judasz Iskariot; Joz 7:11, 20, 21; Prz 6:30; Mt 15:19; Jn 12:4-6), jednak osoby pragnące cieszyć się uznaniem Bożym nie mogą dopuszczać się kradzieży (Iz 61:8; Rz 2:21). Chociaż chrześcijanie nie podlegają Prawu Mojżeszowemu, to obowiązuje ich przykazanie co do miłowania bliźnich. A ponieważ „miłość nie wyrządza bliźniemu zła”, wśród chrześcijan nie ma miejsca dla złodziei (Rz 13:9, 10; Mt 22:39; Jak 2:8). Złodziej, który chciałby żyć pod panowaniem Królestwa Bożego, musi okazać skruchę za swe wcześniejsze postępowanie i nauczyć się ciężko pracować na życie (1Ko 6:10; Ef 4:28; 1Pt 4:15). Jeśli były złodziej daje wyraz takiej szczerej skrusze, może liczyć na to, że Jehowa mu przebaczy (Eze 33:14-16).

Hebrajski idiom oznaczający dosłownie „ukraść serce” znaczy tyle, co „przechytrzyć” (Rdz 31:20, 26, przyp. w NW; por. 2Sm 15:6).

To, co jest niezgodne z zasadami moralności, co przynosi ból, smutek i nieszczęście. Hebrajski wyraz raʽ jest bardzo pojemny i żeby dobrze oddać jego znaczenie, w zależności od kontekstu tłumaczy się go na „zło”, „posępny”, „brzydki”, „zły”, „złowieszczy”, „złośliwy”, „skąpy” lub „zawistny” (Rdz 2:9; 40:7; 41:3; Wj 33:4; Pwt 6:22; 28:35; Prz 23:6; 28:22). Greckie słowo kakòs („podły; zły; zgubny”) bywa tłumaczone na „zło”, „szkodliwy”, „wyrządzający krzywdę”, „niewłaściwy” (Rz 7:19; 12:17; Kol 3:5; Tyt 1:12; Heb 5:14). Hebrajski czasownik kalál znaczy „złorzeczyć” (zob. ZŁORZECZENIE, PRZEKLINANIE).

Hebrajskie słowo raʽ oznacza przeciwieństwo dobra, o czym świadczy werset, w którym pojawia się ono w Biblii po raz pierwszy (Rdz 2:9). Bóg zabronił Adamowi jedzenia owoców z drzewa poznania dobra i zła (raʽ) i ostrzegł go przed skutkami nieposłuszeństwa. Jasno stąd wynika, że to Bóg ustala mierniki dobra i zła, a człowiek nie ma prawa samowolnie o tym decydować. To nie Jehowa ponosi winę, iż Adam złamał Jego wyraźne prawo, „Bóg bowiem nie może być doświadczany przez coś złego [forma słowa kakòs] ani sam