Jeden z siedmiu dworzan, których król Aswerus wysłał, by przyprowadzili królową Waszti (Est 1:10, 11; zob. DWORZANIN).

Człowiek, który miał pieczę nad sypialnią króla Heroda Agryppy I. Był tak wpływowy, że gdy Tyryjczycy i Sydończycy chcieli się zwrócić do Heroda z prośbą o pokój, najpierw pozyskali przychylność Blastusa, być może za pomocą łapówki (Dz 12:20).

Bliźnim jest człowiek okazujący nakazaną w Biblii miłość i życzliwość innym ludziom, nawet jeśli nie są jego sąsiadami, krewnymi ani znajomymi. Sąsiad to ktoś, kto mieszka w pobliżu — przyjaciel lub wróg. Hebrajskie słowo szachén, tłumaczone na „sąsiad”, nawiązuje do wzajemnego położenia miast albo ludzi i odnosi się zarówno do przyjaciół, jak i do wrogów (Rut 4:17; Ps 79:4, 12; Jer 49:18).

Dokładniejsze wyobrażenie o stosunkach międzyludzkich opisanych w Pismach Hebrajskich daje szereg wyrazów bliskoznacznych. Słowo réaʽ jest oddawane przez „bliźni; towarzysz; przyjaciel” i może wskazywać na bliską więź, choć zazwyczaj odnosi się do znajomego lub rodaka bez względu na stopień zażyłości czy sąsiedztwo. W Biblii najczęściej określa się nim Izraelitę lub mieszkańca Izraela (Wj 20:16; 22:11; Pwt 4:42; Prz 11:9). Wyraz ʽamít, tłumaczony na „towarzysz”, często oznacza osobę, z którą prowadzi się jakieś interesy (Kpł 6:2; 19:15, 17; 25:14, 15). Określenie karòw, czyli „bliski; spokrewniony”, odnosi się do miejsca, czasu lub ludzi i może sugerować ściślejsze więzy niż „sąsiad” czy „bliźni”; dlatego jest oddawany przez „bliski [„najbliższy”] znajomy” (Wj 32:27; Joz 9:16; Ps 15:3; 38:11; Eze 23:5). W języku polskim nie ma słowa, które by w pełni wyrażało te wszystkie odcienie znaczeniowe.

W Pismach Greckich występują trzy wyrazy o zbliżonym znaczeniu. Dwa z nich są tłumaczone na „sąsiad”: geíton (dosł. „mieszkający w tej samej krainie”; Łk 14:12; Jn 9:8) oraz períoikos („mieszkający naokoło; okoliczny”; przymiotnik, który w Łk 1:58 występuje jako rzeczownik w lm.). Słowo „bliźni” jest odpowiednikiem określenia plesíon (dosł. „bliski; znajdujący się w pobliżu”; Rz 13:10; Ef 4:25). W dziele Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words (1981, t. 3, s. 107) tak scharakteryzowano te greckie wyrazy: „Mają szersze znaczenie niż ang. słowo neighbour [„sąsiad; bliźni”]. W Palestynie nie było rozproszonych gospodarstw rolnych; ludzie mieszkali w wioskach, z których wspólnie wyruszali do pracy. Tak więc na codzienne życie miało wpływ liczne grono sąsiadów. Dlatego określenie ‚sąsiad’ było bardzo pojemne. Świadczą o tym podstawowe przywileje i powinności sąsiada (bliźniego) wymienione w Piśmie Świętym: (a) uczynność, np. (...) Łuk. 10:36; (b) zażyłość, np. Łuk. 15:6, 9 (...) Hebr. 8:11; (c) szczerość i poszanowanie cudzych praw, np. (...) Rzym. 13:10; 15:2; Efez. 4:25; Jak. 4:12”.

Źli sąsiedzi. Niestety, zdarzają się również źli sąsiedzi, o czym przekonali się Izraelici. Kiedy w 607 r. p.n.e. świątynia jerozolimska została zburzona przez Babilończyków, okoliczne narody, m.in. Edomici, cieszyły się z tego, a nawet wydawały zbiegłych Żydów w ręce ich wrogów (Ps 137:7; Abd 8-14; Mi 4:11). Psalmista tak to opisał: „Staliśmy się obelgą dla naszych sąsiadów [lm. od szachén], kpiną i pośmiewiskiem dla wszystkich dookoła”. Modlił się: „Odpłać naszym sąsiadom [lm. od szachén] siedemkroć w ich zanadrze za zniewagę, którą znieważyli ciebie”. Ponieważ Jehowa ‛mieszkał’ wśród Izraelitów, więc ich ciemięzców nazwał ‛wszystkimi swymi złymi sąsiadami, dotykającymi dziedzicznej własności, którą za jego sprawą posiadł jego lud, Izrael’ (Ps 79:4, 12; Jer 12:14; por. Ps 68:16).

Przykazanie miłości bliźniego. W Biblii wielokrotnie polecono okazywać miłość, życzliwość, szczodrość i uczynność bliźnim — zarówno bliższym towarzyszom czy przyjaciołom, jak i sąsiadom oraz znajomym. Prawo Mojżeszowe nakazywało: „Sprawiedliwie winieneś osądzać swego towarzysza [forma słowa ʽamít]. (...) Nie wolno ci w swym sercu nienawidzić swego brata. Masz zdecydowanie upominać swego towarzysza, abyś razem z nim nie ponosił grzechu (...) i masz miłować swego bliźniego [forma słowa réaʽ] jak samego siebie” (Kpł 19:15-18; w Septuagincie hebr. réaʽ zostało oddane gr. ho plesíon). Dawid z uznaniem wypowiedział się o człowieku, który „nie rzucił oszczerstwa swym językiem. Towarzyszowi [forma słowa réaʽ] swemu nie uczynił nic złego ani nie podniósł zarzutu przeciwko bliskiemu znajomemu [forma słowa karòw]” (Ps 15:3). Pismo Święte wielokrotnie nawołuje, by nie wyrządzać bliźniemu (réaʽ) krzywdy, nie okazywać mu pogardy i nie pożądać niczego, co do niego należy (Wj 20:16; Pwt 5:21; 27:24; Prz 14:21).

Apostoł Paweł oświadczył: „Kto miłuje bliźniego, wypełnił prawo”. Następnie wymienił kilka przykazań Prawa i podsumował je następująco: „I jakiekolwiek jest inne przykazanie — streszcza się w tym słowie, mianowicie: ‚Masz miłować swego bliźniego [plesíon] jak samego siebie’. Miłość nie wyrządza bliźniemu [plesíon] zła; dlatego wypełnieniem prawa jest miłość” (Rz 13:8-10; por. Gal 5:14). Przykazanie miłości bliźniego Jakub nazwał „prawem królewskim” (Jak 2:8).

Drugie z największych przykazań. Kiedy pewien Żyd zapytał: „Co dobrego mam czynić, żeby otrzymać życie wieczne?” i dociekał, których przykazań ma przestrzegać, Jezus wymienił pięć spośród Dziesięciorga Przykazań, po czym przytoczył słowa z Kapłańskiej 19:18: „Masz miłować swego bliźniego [plesíon] jak samego siebie” (Mt 19:16-19). Powiedział też, że jest to drugie z największych przykazań w Prawie — jedno z dwóch, na których zawisło całe Prawo i Prorocy (Mt 22:35-40; Mk 12:28-31; Łk 10:25-28).

Kto jest moim bliźnim? Jezus pomógł swym słuchaczom pogłębić zrozumienie słowa plesíon, gdy inny człowiek — chcąc dowieść swej prawości — zapytał: „Kto właściwie jest moim bliźnim [plesíon]?” Jezus opowiedział wtedy przypowieść o miłosiernym Samarytaninie. Dobitnie wykazał w niej, że o tym, kto jest prawdziwym bliźnim, nie decyduje sąsiedztwo, pokrewieństwo czy utrzymywanie stosunków towarzyskich, lecz okazywanie miłości i życzliwości, nakazanych w Piśmie Świętym (Łk 10:29-37).

W narodzie izraelskim. W Hebrajczyków 8:11 w większości manuskryptów greckich użyto formy słowa polítes, czyli „obywatel”, jednak w niektórych późniejszych rękopisach występuje wyraz plesíon. W wersecie tym Paweł zacytował zawarte w Jeremiasza 31:34 proroctwo o odrodzeniu narodu izraelskiego: „‚I już nikt nie będzie uczył swego towarzysza [forma słowa réaʽ] ani nikt swego brata, mówiąc: „Poznajcie Jehowę!”, wszyscy bowiem będą mnie znali, od najmniejszego z nich do największego z nich’ — brzmi wypowiedź Jehowy”. Apostoł odniósł te słowa do duchowego „narodu świętego”, czyli „Izraela Bożego”. Powiedział: „I na pewno nikt nie będzie uczył swego współobywatela ani nikt swego brata”. Słowa towarzysz (hebr. réaʽ) i współobywatel (gr. polítes) lepiej oddają myśl zawartą w językach oryginalnych (1Pt 2:9; Gal 6:16).

Rady z Księgi Przysłów. Chociaż bliźniego należy miłować i służyć mu pomocą, trzeba uważać, by nie narzucać się mu ze swoim towarzystwem ani nie nadużywać jego gościnności. Przysłowie tak to ujmuje: „Rzadko stawiaj stopę w domu swego bliźniego [forma słowa réaʽ], żeby nie miał ciebie dość i wręcz cię nie znienawidził” (Prz 25:17).

Z drugiej strony Księga Przysłów radzi, by ufać i wierzyć towarzyszowi, a w razie potrzeby prosić go o pomoc: „Nie opuszczaj swego towarzysza ani towarzysza twego ojca i nie wchodź do domu swego brata w dniu twego nieszczęścia. Lepszy jest sąsiad [szachén] blisko niż brat daleko” (Prz 27:10). Pisarzowi najwyraźniej chodziło o to, że bliskiego przyjaciela rodziny należy cenić i że warto na niego liczyć bardziej niż nawet na brata, który przebywa gdzieś daleko i może nie mieć ochoty albo możliwości, aby udzielić pomocy.

Greckie słowo blasfemía tłumaczone na „bluźnierstwo” w zasadzie odnosi się do wypowiadania zniewag, oszczerstw i obelg zarówno przeciw Bogu, jak i ludziom (por. Obj 16:11; Mt 27:39). Polskie słowo „bluźnierstwo” na ogół dotyczy słów uwłaczających Bogu lub rzeczom świętym. Stanowi więc przeciwieństwo wypowiedzi wyrażających cześć wobec Istoty Boskiej (zob. OBELŻYWA MOWA).

Pierwszą osobą winną bluźnierstwa był pierwotny przeciwnik Boży, na co wskazuje nadane mu imię Diábolos (czyli „Diabeł” lub „Oszczerca”). Chociaż jego wypowiedzi do Ewy w Edenie były zawoalowane i oględne, to jednak przedstawiały Stwórcę jako kogoś mówiącego nieprawdę (Rdz 3:1-5). A zatem od tamtej pory aż dotąd Szatan jest głównym inicjatorem bluźnierstwa (Jn 8:44-49).

W czasach Enosza, a więc jeszcze przed potopem, zaczęto „wzywać imienia Jehowy”, ale zapewne nie czyniono tego w sposób właściwy i stosowny, gdyż Abel już znacznie wcześniej zwracał się do Boga i niewątpliwie używał Jego imienia (Rdz 4:26; Heb 11:4). Gdyby to ‛wzywanie imienia Bożego’ polegało, jak sądzą niektórzy uczeni, na niestosownym posługiwaniu się nim lub określaniu nim ludzi lub obiektów kultu bałwochwalczego, byłoby to bluźnierstwo (zob. ENOSZ).

Wierny Hiob martwił się o to, by jego dzieci swoimi grzesznymi myślami czasem nie ‛przeklęły Boga w swym sercu’, a kiedy sam przeżywał wielkie trudności, „nie zgrzeszył ani nie przypisał Bogu nic niestosownego”, choć Szatan w bluźnierczy sposób próbował skłonić go do ‛przeklinania Boga prosto w twarz’ (Hi 1:5, 11, 20-22; 2:5-10). Trzej towarzysze Hioba świadomie lub nieświadomie ukazali Boga w złym świetle i Go ‛obwiniali’, jednocześnie twierdząc, że to Hiob zachowywał się i wypowiadał bluźnierczo (Hi 15:6, 25; 32:3; 42:7, 8).

Bluźnierstwo w okresie obowiązywania przymierza Prawa. W pierwszych trzech z Dziesięciorga Przykazań, czyli „Dziesięciu Słów”, podkreślono wyjątkową pozycję Jehowy Boga jako Władcy Wszechświata oraz Jego wyłączne prawo do odbierania czci. Ponadto ostrzeżono: „Nie wolno ci używać imienia Jehowy, twego Boga, w sposób