zabójców. Otrzymały „status miejsca uświęconego” (Joz 20:7-9).

Uświęcony był także izraelski obóz wojskowy, bo ‛przechadzał się po nim Bóg’. Zobowiązywało to wszystkich do przestrzegania czystości moralnej, duchowej i fizycznej (Pwt 23:9-14; 2Sm 11:6-11).

Uświęcenie przedmiotów. Ponieważ przybytek (a później świątynia) stanowił miejsce święte, więc uświęcone były również znajdujące się w nim przedmioty: Arka Przymierza, ołtarz kadzielny, stół na chleby pokładne, świecznik, ołtarz całopalny, basen, wszystkie przybory, kadzidło i olejek do namaszczania, a nawet szaty kapłańskie. Dlatego mogły mieć z nimi kontakt i je przenosić tylko osoby uświęcone — kapłani i inni Lewici (Wj 30:25, 32, 35; 40:10, 11; Kpł 8:10, 11, 15, 30; Lb 4:1-33; 7:1). Kapłani usługujący w przybytku pełnili „świętą służbę w symbolicznym wyobrażeniu oraz cieniu rzeczy niebiańskich; tak jak Mojżesz, gdy miał dokończyć namiot, otrzymał Boski nakaz: Mówi bowiem: ‚Bacz, żebyś uczynił wszystko według wzoru, który ci pokazano na górze’” (Heb 8:4, 5).

Ofiary i pożywienie. Dary ofiarne były uświęcone z tego względu, że składano je na świętym ołtarzu i w sposób zgodny z wymogami Prawa (Mt 23:19). Część przewidziana dla kapłanów była święta, toteż nie mógł jej spożywać nikt spoza grona ich domowników; nie mogli jej jeść nawet kapłani, gdy byli nieczyści pod względem ceremonialnym (Kpł 2:3; 7:6, 32-34; 22:1-13). Święty był także chleb pokładny (1Sm 21:4; Mk 2:26).

Chrześcijanie, tak samo jak kapłani izraelscy, uważają za święty pokarm, którego dostarcza im Jehowa. Święte powinno też być wszystko, w czym uczestniczą jako uświęceni słudzy Boży. Apostoł Paweł ostrzega przed pojawieniem się ludzi pozbawionych sumienia, stwarzających pozory świętości i „zabraniających zawierania związków małżeńskich, nakazujących powstrzymywać się od pokarmów, które Bóg stworzył, aby były spożywane z dziękczynieniem przez tych, którzy mają wiarę i dokładnie znają prawdę. Wszystko bowiem, co Bóg stworzył, jest wspaniałe i niczego nie należy odrzucać, jeśli się to przyjmuje z dziękczynieniem, gdyż zostaje uświęcone przez słowo Boże i modlitwę nad tym” (1Tm 4:1-5). Jeżeli Słowo Boże uznaje jakiś pokarm za czysty, to chrześcijanin, podziękowawszy zań w modlitwie, może go spożywać jako uświęcony — bez obawy, że stanie się nieczysty w oczach Boga.

Dziesięcina. Dziesięcinę ze zbóż, owoców i zwierząt uważano w Izraelu za coś uświęconego, czego nie wolno było spożytkowywać do żadnego innego celu (Kpł 27:30, 32). Kto zatem robi niewłaściwy użytek z rzeczy uświęconej lub wyrządza krzywdę bądź złorzeczy uświęconej osobie, np. namaszczonym braciom Chrystusa, ten obciąża się winą w oczach Bożych. Jezus wykazał to Żydom, którzy oskarżali go o bluźnierstwo (Jn 10:36). Apostoł Piotr ostrzegł, że „zuchwali, samowolni” niegodziwcy, którzy „nie drżą przed chwalebnymi [uświęconymi przez Jehowę], lecz wypowiadają się obelżywie”, ściągają na siebie niechybną zagładę (2Pt 2:9-12; por. Judy 8).

Różne okresy i dni świąteczne. Biblia informuje, co uczynił Bóg, gdy ukończył swe dzieło stwórcze w odniesieniu do globu ziemskiego. „I do dnia siódmego Bóg ukończył swą pracę, (...) i w siódmym dniu zaczął odpoczywać (...). I Bóg zaczął błogosławić dzień siódmy i go uświęcać” (Rdz 2:2, 3). A zatem ludzie mieli spożytkować ów „dzień” na posłuszne pełnienie świętej służby dla Jehowy. Nie mogli go kalać samowolnymi postępkami. Adam i Ewa zbezcześcili go jednak, gdy postanowili sami decydować, jak mają żyć na ziemi, nie oglądając się na swego Władcę, Jehowę. Jak wynika z Hebrajczyków 3:11, 13 i 4:1-11, Boży ‛dzień odpoczynku’ trwa nadal. Ponieważ Bóg go uświęcił, przeznaczył do własnego użytku, więc w ciągu owego „dnia” zostanie w pełni urzeczywistnione Jego święte zamierzenie wobec naszej planety (por. Iz 55:10, 11).

Za uświęcone uznawano też dni sabatu, doroczne święta oraz dłuższe okresy, takie jak rok Jubileuszu (Wj 31:14; Kpł 23:3, 7, 8, 21, 24, 27, 35, 36; 25:10).

Uświęcenie ziemi. Izraelita mógł uświęcić dla Boga część swego dziedzictwa. Mógł postanowić, że plony jakiegoś kawałka ziemi — lub ich równowartość, oszacowaną przez kapłana — przeznaczy na rzecz sanktuarium. Gdyby potem chciał odkupić to pole, miał dołożyć jedną piątą wartości szacunkowej (zależnej od liczby zbiorów do Jubileuszu). Oczywiście w roku jubileuszowym pole wracało do właściciela (Kpł 27:16-19).

Następne wersety najwyraźniej mówią o sytuacji, gdy ktoś nie odkupił swej ziemi, lecz sprzedał ją komuś innemu. W takim wypadku prawo stanowiło, że podczas Jubileuszu przechodziła ona bezpowrotnie na własność sanktuarium. Biblista F. C. Cook tak skomentował ten przepis, utrwalony w Kapłańskiej 27:20, 21: „[Słowa te] mogą się odnosić do nieuczciwego człowieka, który sprzedał swe prawa do jakiegoś pola i przywłaszczył sobie należność, mimo iż wcześniej ślubował ją Sanktuarium”. Mogło też chodzić o kogoś, kto uprawiał to pole i przez jakiś czas zgodnie ze złożonym ślubem spłacał co roku wyznaczoną sumę, lecz później odstąpił je komuś za gotówkę. Ponieważ było ono wydzielone dla sanktuarium, a człowiek ten — nie bacząc na jego świętość — przehandlował je jak swoją własność, takie pole uznawano za „poświęcone”, czyli niepodlegające wykupowi.

Podobną zasadę można dostrzec w przepisie z Powtórzonego Prawa 22:9: „Nie wolno ci obsiewać swej winnicy dwoma rodzajami ziarna, żeby czasem pełny plon nasienia, które posiałeś, i plon winnicy nie przepadł na rzecz sanktuarium”. Taka konfiskata byłaby skutkiem pogwałcenia prawa utrwalonego wcześniej w Kapłańskiej 19:19.

Rzeczy „poświęconej” — w odróżnieniu od rzeczy „uświęconej” — nie można było wykupić (zob. KLĄTWA). Wyłuszczone powyżej zasady odnosiły się także do domów (Kpł 27:14, 15). Jeśli jednak ktoś nabył czyjąś dziedziczną własność, a potem ją uświęcił, to w roku Jubileuszu takie pole wracało do pierwotnego właściciela (Kpł 27:22-24).

W małżeństwie. Apostoł Paweł oznajmił chrześcijanom pozostającym w związku małżeńskim: „Niewierzący mąż jest uświęcony ze względu na żonę, a niewierząca żona jest uświęcona ze względu na brata; w przeciwnym razie wasze dzieci byłyby przecież nieczyste, lecz teraz są święte”. Ponieważ chrześcijanin cieszy się przychylnością Jehowy, nie uznaje On jego małżeństwa z osobą niewierzącą za nieczyste. Jej ‛uświęcenie’ nie oznacza, że została zaliczona do „świętych” Bożych, ale że związek tych dwojga ludzi jest czysty, godny szacunku. Niewierzący partner może bardzo dużo skorzystać z obserwowania właściwego postępowania chrześcijanina i w rezultacie sam dostąpić wybawienia (1Ko 7:14-17). Ze względu na wierzącego współmałżonka ich małe dzieci są uznawane za „święte”, tzn. pozostają pod opieką i ochroną Bożą — w przeciwieństwie do „nieczystych” dzieci, których oboje rodzice są niewierzący (zob. ŚWIĘTOŚĆ [Świętość zjednuje błogosławieństwo]).

1. Potomek Judy poprzez Pereca. Mieszkał w Jerozolimie po niewoli babilońskiej (1Kn 9:3, 4).

2. Głowa domu patriarchalnego synów Bigwaja, którzy przybyli z Ezdraszem do Jerozolimy w 468 r. p.n.e. (Ezd 8:1, 14).

(skrócona forma imienia Azaniasz).

Mężczyzna, którego syn Palal pomagał Nehemiaszowi odbudowywać mur Jerozolimy (Neh 3:25).

1. Wymieniony jako szósty z 13 synów Joktana; także nazwa wywodzącego się od niego plemienia (Rdz 10:26-29; 1Kn 1:21). Według tradycji arabskiej Sana (stolica Republiki Jemeńskiej) nosiła w starożytności nazwę ʼAzal, spokrewnioną ze słowem Uzal.

2. Jedno z miejsc wspomnianych w Ezechiela 27:19, które handlowały z Tyrem. Niektórzy uważają, że nazwa ta odnosi się do regionu Izalla, położonego w pn.-wsch. Syrii, niedaleko rzeki Tygrys w jej górnym biegu.

Element uprzęży z przypiętym wędzidłem, zakładany na głowę konia i pozwalający nim kierować. Po hebrajsku méteg (2Kl 19:28) i résen (Hi 30:11), a po grecku chalinòs (Jak 3:3).

W Biblii słowo „uzda” jest na ogół używane w sensie przenośnym. Psalmista powiedział: „Nie upodabniajcie się do konia albo muła nie mającego zrozumienia, których wigor trzeba poskramiać uzdą lub kantarem, zanim się do ciebie zbliżą” (Ps 32:9). Ludzie nie powinni przypominać bezrozumnych zwierząt, które same nie potrafią odpowiednio sobą pokierować. Podobnie jednak jak zwierzęta można korygować przy użyciu bata i uzdy, tak rózga przydaje się „na plecy głupców” (Prz 26:3).

W Objawieniu opisano, jak „winorośl ziemi” wrzucono do winnej tłoczni, gdzie deptały ją konie, a krew wychodząca z tłoczni sięgała „aż po uzdy koni, na odległość tysiąca sześciuset stadiów [296 km]” (Obj 14:18-20). Tak duża głębokość i długość tej rzeki krwi ilustruje ogrom dzieła zniszczenia dokonanego przez aniołów i wskazuje na to, że owa tłocznia jest wystarczająco duża, by pomieścić wszystkich winnych, i że gdy dopełni się ich wina, nie ujdzie z niej nikt, kto będzie należał do „winorośli ziemi”.

Jehowa oznajmił asyryjskiemu królowi Sancheribowi: „Włożę swój hak w twoje nozdrza, a swoje wędzidło uzdy między twe wargi, i poprowadzę cię z powrotem drogą, którą przyszedłeś” (2Kl 19:28; Iz 37:29). Sancherib — nie z własnej woli, lecz przymuszony przez Jehowę — odstąpił od oblężenia Jerozolimy i wrócił do Niniwy, gdzie został później zabity przez swych synów (2Kl 19:32-37; Iz 37:33-38). Jehowa wkłada wrogim narodom w szczęki wędzidło uzdy, co unaocznia całkowite ich podporządkowanie na wzór ujarzmionych zwierząt (Iz 30:28).

Gdy Hiob ubolewał z powodu swej okropnej choroby i doznawanych szyderstw, powiedział o swoich prześladowcach: „Oni zaś z mego powodu popuścili uzdę” (Hi 30:11). Dając upust swej