a dopiero potem zawieszony na palu (Kpł 18:3-5; Pwt 21:22). Prócz tego odrzucili Króla wybranego przez Boga na rzecz cudzoziemskiego, pogańskiego władcy (Cezara) (Pwt 17:14, 15), w końcu zaś stali się winni morderstwa (Wj 20:13).

Uczciwe, prawe postępowanie, obiektywne odnoszenie się do rzeczywistości; bezstronność, rzetelność. Hebrajskie słowo miszpát, często tłumaczone na „sprawiedliwość” lub „sąd”, może też oznaczać jakiś plan (Wj 26:30), zwyczaj (Rdz 40:13), regułę (2Kn 4:20) albo ustalony sposób postępowania (Kpł 5:10).

W wielu przekładach na „sprawiedliwość” są tłumaczone wyrazy cédek i cedakáh, które w Przekładzie Nowego Świata na ogół oddano przez „prawość” (Rdz 18:19; Hi 8:3). W Biblii oba te pojęcia mają w zasadzie podobne znaczenie, chociaż „sprawiedliwość” bardziej kojarzy się z systemem prawnym (por. Am 5:24).

Greckie słowo przetłumaczone na „zgodny ze sprawiedliwością” (NŚ) wskazuje na coś, co jest „sprawiedliwe”, „słuszne” lub zasłużone (Rz 3:8; Heb 2:2; por. Bp, BT, Bw). Dwa inne greckie wyrazy oddawane czasem przez „sprawiedliwość” (Mt 12:20, Bw, NŚ; Łk 18:7, NŚ) oznaczają przede wszystkim „sąd” i „pomstę”.

Jehowa Bóg, najwyższy Sędzia i Ustawodawca (Iz 33:22), ‛miłuje prawość i sprawiedliwość’ (Ps 33:5). „Nie zlekceważy sprawiedliwości i obfitej miary prawości” (Hi 37:23). Stanowi to gwarancję, iż nigdy nie opuści tych, którzy są wobec Niego lojalni (Ps 37:28). Jehowa nie jest stronniczy w kontaktach ze swymi stworzeniami — patrzy z uznaniem i zsyła błogosławieństwa na wszystkich ludzi, którzy się Go boją i czynią to, co prawe (Dz 10:34, 35). Nagradza lub karze stosownie do uczynków — zarówno poszczególne osoby, jak i całe narody (Rz 2:3-11; Ef 6:7-9; Kol 3:22 do 4:1). Sprawiedliwość Jehowy idzie w parze z miłosierdziem, dzięki czemu jednostki i narody mają szansę porzucić niegodziwe postępowanie i uniknąć Bożych wyroków (Jer 18:7-10; Eze 33:14-16; zob. UZNANIE ZA PRAWEGO).

Jehowa zdecydowanie góruje mądrością nad niedoskonałymi ludźmi, dlatego właśnie oni — a nie Bóg — muszą ‛uczyć się ścieżki sprawiedliwości’ (Iz 40:14). Nie mają prawa oceniać, czy Jego poczynania są sprawiedliwe, czy nie, muszą natomiast dostosowywać swój sposób myślenia do wzorca sprawiedliwości, który On objawił w swym Słowie. Bóg zapytał Izraelitów: „Czy moje drogi nie są słuszne, domu Izraela? Czyż to nie wasze drogi nie są słuszne?” (Eze 18:29). Ponadto Jehowa jest Stwórcą, toteż żadne stworzenie nie ma podstaw do podawania w wątpliwość Jego postępowania (Rz 9:20, 21; zob. też Hi 40:8 do 41:34).

Jehowa słusznie więc wymaga, by osoby pragnące zyskać Jego upodobanie poznały i respektowały ustanowiony przez Niego wzorzec sprawiedliwości (Iz 1:17, 18; 10:1, 2; Jer 7:5-7; 21:12; 22:3, 4; Eze 45:9, 10; Am 5:15; Mi 3:9-12; 6:8; Za 7:9-12). Muszą też naśladować Jego bezstronność, gdyż stronniczość jest niesprawiedliwa i sprzeczna z prawem miłości (Jak 2:1-9). Trzymanie się sprawiedliwości opartej na zasadach Bożych nie tylko nie jest uciążliwe, ale wręcz stanowi warunek szczęśliwego życia (Ps 106:3; por. Iz 56:1, 2). Przyznał to znany angielski prawnik W. Blackstone: „[Bóg] tak ściśle połączył, tak nierozerwalnie powiązał ze sobą prawa wiekuistej sprawiedliwości i szczęście jednostki, że szczęścia nie da się osiągnąć bez przestrzegania tych praw; z kolei skrupulatne kierowanie się sprawiedliwością po prostu musi przysparzać szczęścia” (Chadman’s Cyclopedia of Law, 1912, t. I, s. 88).

Również sprawiedliwe postępowanie władz przyczynia się do szczęścia i pomyślności poddanych (por. Prz 29:4). Ponieważ Chrystus Jezus oraz wszyscy współwładcy Królestwa Bożego będą zawsze kierować się sprawiedliwością, lojalni poddani tego rządu z przyjemnością mu się podporządkują (Iz 9:6, 7; 32:1, 16-18; 42:1-4; Mt 12:18-21; Jn 5:30; por. Prz 29:2).

Wymierzanie sprawiedliwości oraz wchodzące w grę zasady omówiono pod hasłami PRAWO; SĄD; SPRAWA SĄDOWA.

Cenny biały metal o silnym połysku. Ponieważ rzadko występuje w stanie rodzimym, trzeba było oddzielać go od skały płonnej, żużlu i obcych domieszek, a także od innych metali, np. ołowiu, przez wytapianie i oczyszczanie (Ps 12:6; Prz 27:21; Eze 22:20-22; Mal 3:3). Hebrajski odpowiednik słowa „srebro” (késef) bywa tłumaczony na „pieniądze”, a grecki (argýrion) — na „srebrne pieniądze” lub „srebrniki” (Rdz 17:12, przyp. w NW; Mt 25:18; 26:15; zob. PIENIĄDZE).

Oczyszczone srebro miało dwa główne zastosowania. 1) Stanowiło środek płatniczy i uchodziło za oznakę zamożności. Abraham kupił za nie pole na rodzinne miejsce pochówku (Rdz 13:2; 23:15-18). Zapłatę w srebrze odważano, gdyż monety zaczęto bić dopiero setki lat później. 2) Od czasów patriarchów z tego metalu wykonywano ozdoby i inne piękne przedmioty (Rdz 24:53; 44:2; Wj 11:2; 12:35). Zrobiono z niego dwie trąby