oraz bukłak wody i odprawił ją wraz z synem (Rdz 21:8-14).

Hagar błąkała się po pustkowiu Beer-Szeby. „W końcu woda (...) się wyczerpała, ona więc porzuciła dziecko pod jednym z krzewów”. Nazwanie Ismaela „dzieckiem” nie jest anachronizmem, gdyż hebrajskie słowo jéled, przetłumaczone tu na „dziecko”, może też oznaczać „młodzieńca” i tak właśnie je oddano w Rodzaju 4:23. Jeśli chodzi o porzucenie Ismaela pod krzewem, to choć przepowiedziano, że będzie „zebrą człowieczą”, jako nastolatek mógł nie odznaczać się wielką siłą (Rdz 16:12). Być może to on pierwszy osłabł i matka musiała go podtrzymywać. Ta ewentualność jest całkiem prawdopodobna, gdyż kobiety w owych czasach, zwłaszcza niewolnice, były przyzwyczajone do noszenia ciężarów. Wydaje się, że z czasem również Hagar osłabła i nie miała już siły podtrzymywać syna, dlatego zostawiła go pod najbliższym cienistym krzewem. Sama usiadła „w odległości strzału z łuku” (typowe hebr. określenie odległości, w jakiej łucznicy zwykle umieszczali swój cel) (Rdz 21:14-16).

Wtedy zawołał do niej anioł Boży i powiedział, żeby się nie bała i że Ismael da początek wielkiemu narodowi. Ponadto Bóg otworzył jej oczy i zobaczyła studnię z wodą, napełniła więc bukłak i dała pić swemu synowi. „Bóg dalej był z chłopcem”, który z czasem został łucznikiem i „zamieszkał na pustkowiu Paran”, a Hagar wzięła dla niego żonę z Egiptu (Rdz 21:17-21).

Jak wyjaśnił apostoł Paweł, Hagar odegrała rolę w pewnym „symbolicznym dramacie” — stanowiła pierwowzór cielesnego Izraela, związanego z Jehową przymierzem Prawa zawartym pod górą Synaj. Przymierze to prowadziło do wydawania „dzieci na niewolę”. Ponieważ Izraelici byli grzeszni, nie mogli dotrzymać warunków tego przymierza. Nie stali się więc dzięki niemu ludźmi wolnymi, lecz zostali potępieni jako grzesznicy zasługujący na śmierć i w rezultacie byli niewolnikami (Jn 8:34; Rz 8:1-3). Jerozolima z czasów Pawła stanowiła odpowiednik Hagar, gdyż jako stolica reprezentowała naród cielesnych Izraelitów i wraz ze swymi dziećmi znalazła się w niewoli. Natomiast chrześcijanie zrodzeni z ducha są dziećmi „Jerozolimy górnej”, symbolicznej niewiasty Boga. Jerozolima ta nigdy nie była w niewoli, podobnie jak Sara, niewiasta wolna. I jak Izaak był prześladowany przez Ismaela, tak synowie „Jerozolimy górnej”, wyzwoleni przez Syna, doznawali prześladowań z rąk dzieci Jerozolimy będącej w niewoli. Hagar i jej syn zostali jednak wypędzeni, co przedstawiało odrzucenie przez Jehowę cielesnego Izraela jako narodu (Gal 4:21-31; zob. też Jn 8:31-40).

(prawdopodobnie: „od [należący do] Hagar”).

Ojciec Mibchara, jednego z mocarzy Dawida (1Kn 11:26, 38).

(prawdopodobnie: „[od; należący do] Hagar”).

Członek ludu koczowniczego mieszkającego przypuszczalnie na wsch. od Gileadu. Za panowania Saula Izraelici ze wsch. brzegu Jordanu pokonali Hagrytów, pojmali 100 000 jeńców i zdobyli tysiące wielbłądów, osłów i owiec (1Kn 5:10, 18-22). Psalmista wymienił ten lud wśród innych wrogów Izraela, takich jak Edomici, Moabici, Ammonici czy Amalekici (Ps 83:2-7). Niemniej Jaziz Hagryta był za rządów Dawida odpowiedzialny za królewskie trzody (1Kn 27:31).

Wielu uczonych utożsamia Hagrytów z Agráioi, o których wspominają starożytni geografowie Strabon, Ptolemeusz i Pliniusz. Nie da się rozstrzygnąć, czy Hagryci byli potomkami Hagar.

Zagięty pod kątem ostrym kawałek metalu lub innego materiału, czasami kolczasty.

W przybytku złote haczyki spinały dwie duże płachty haftowanego lnianego płótna, a miedziane łączyły dwie części tkaniny z koziej sierści (Wj 26:1, 5-7, 10, 11; 36:13, 18; 39:33). Zasłona dzieląca Miejsce Święte od Miejsca Najświętszego była zawieszona na haczykach, zapewne złotych (Wj 26:31-33), podobnie jak kotara u wejścia do przybytku (Wj 26:36, 37).

Haczykami posługiwali się też starożytni rybacy (Iz 19:1, 6-8; Hab 1:14, 15; Mt 17:24-27). Biblia wspomina ponadto o hakach rzeźniczych (Am 4:2). Haków, a być może cierni, używano również do kierowania zwierzętami, zwłaszcza dzikimi (Eze 19:3, 4, 6, 9; przyp. w NW).

Pojmanych ludzi prowadzono czasami za haki wbite w wargi, nos czy język. Na pewnym wizerunku asyryjskim widać króla, który trzyma sznury przywiązane do haków wbitych w wargi trzech jeńców, a jednemu z nich wyłupuje oczy włócznią. Król Asyrii Sancherib dobrze więc rozumiał przenośnię zawartą w wypowiedzi, którą za pośrednictwem Izajasza skierował do niego Jehowa: „Włożę swój hak w twoje nozdrza, a swoje wędzidło uzdy między twe wargi, i poprowadzę cię z powrotem drogą, którą przyszedłeś” (2Kl 19:20, 21, 28; Iz 37:29).

Starożytny Izrael niemądrze liczył na wsparcie Egiptu w konflikcie z Babilonem, ale Jehowa powiedział obrazowo do faraona: „Włożę haki w twoje