(zawarte w Micpie), przewidujące, że jeśli Jehowa da Jeftemu zwycięstwo nad Ammonitami, zostanie on głową mieszkańców Gileadu (Sdz 11:8-11). d) Przymierze między Jonatanem i Dawidem (1Sm 18:3; 23:18). e) Przymierze kapłana Jehojady z dowódcami karyjskiej straży przybocznej oraz biegaczy (2Kl 11:4; 2Kn 23:1-3). f) Przymierze Izraela z Jehową co do odesłania cudzoziemskich żon (Ezd 10:3). g) Obietnica Jehowy dotycząca ustanowienia Jego sługi przymierzem dla ludu (Iz 42:6; 49:8). h) Przymierze między Dawidem a wszystkimi starszymi izraelskimi, zawarte w Hebronie (1Kn 11:3). i) Przymierze zobowiązujące poddanych króla Asy, by szukali Jehowy całym sercem i całą duszą (2Kn 15:12). j) Przymierze Jozjasza z Jehową co do przestrzegania przykazań podanych w Prawie (2Kn 34:31). k) „Przymierze ze Śmiercią” panujących w Jerozolimie „samochwalców”, którzy czerpali z niego złudne poczucie bezpieczeństwa (Iz 28:14, 15, 18).

Zobacz WYPADEK, PRZYPADEK.

Uroczyste zapewnienie o prawdziwości tego, co się mówi, solenne zobowiązanie się do uczynienia lub zaniechania czegoś. Przysiędze często towarzyszy powołanie się na jakiś autorytet, zwłaszcza na Boga.

Jednym z dwóch słów tłumaczonych w Pismach Hebrajskich na „przysięga” jest szewuʽáh (Rdz 24:8; Kpł 5:4). Pokrewny czasownik szawáʽ („przysiąc; zaprzysiąc”) pochodzi od tego samego rdzenia, co hebrajski odpowiednik liczebnika „siedem”. A zatem „przysięgać” pierwotnie znaczyło „znaleźć się pod wpływem 7 rzeczy” (Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament, red. G. Friedrich, t. V, 1954, s. 460). Gdy Abraham i Abimelech zawierali przymierze przy studni w Beer-Szebie (nazwa ta znaczy „studnia przysięgi” lub „studnia siedmiu”), złożyli przysięgę nad siedmioma owieczkami (Rdz 21:27-32; zob. też 26:28-33). Szewuʽáh oznacza uroczyste zobowiązanie się do uczynienia lub zaniechania czegoś. Nie kryje w sobie myśli o przekleństwie grożącym za złamanie przysięgi. Właśnie tego słowa użyto w odniesieniu do przysięgi złożonej Abrahamowi przez Jehowę, który zawsze dotrzymuje słowa i na którego nie może spaść żadne przekleństwo (Rdz 26:3).

Hebrajskie słowo ʼaláh oznacza zarówno „przysięgę”, jak i „przekleństwo” (Rdz 24:41, przyp. w NW). W leksykonie języków hebrajskiego i aramejskiego L. Koehlera i W. Baumgartnera (Lexicon in Veteris Testamenti Libros, s. 49) wyraz ten zdefiniowano jako „przekleństwo (zapowiedź nieszczęścia w razie występku), które ktoś ściąga na siebie lub które rzucają na niego inni”. Starożytni Hebrajczycy traktowali przysięgę bardzo poważnie. Uważali, że należy jej bezwzględnie dotrzymać — nawet ze szkodą dla siebie (Ps 15:4; Mt 5:33). Kto by wypowiedział ją nierozważnie, zawiniłby w oczach Jehowy (Kpł 5:4). A jeśli ją złamał, musiał się liczyć z Jego surową karą. Dla Hebrajczyków (ale też dla innych starożytnych ludów) przysięga była w pewnym sensie aktem religijnym, odwołaniem się do Boga. Gdy używali słowa ʼaláh, niejako czynili Go świadkiem swej przysięgi i oznajmiali, że w razie jej naruszenia są gotowi poddać się Jego wyrokowi. Wyraz ten nigdy nie odnosi się do przysiąg składanych przez Boga.

Po grecku „przysięga” to hòrkos, a „przysięgać” — omnýo; oba słowa występują w Jakuba 5:12. Czasownik horkízo oznacza „poprzysięgać” lub „uroczyście przykazywać” (Mk 5:7; Dz 19:13). Słowa spokrewnione z hòrkos są tłumaczone na: „złożona przysięga” (Heb 7:20), ‛uroczyście zobowiązywać’ (1Ts 5:27), „krzywoprzysięzcy” (1Tm 1:10), ‛przysięgać, a nie dotrzymać’ albo ‛fałszywie przysięgać’ (Mt 5:33). Grecki wyraz anathematízo oddano w Dziejach 23:12, 14 i 21 przez ‛zobowiązać się pod klątwą’.

Jakimi słowami przysięgano. Ludzie często przysięgali na Boga lub na Jego imię (Rdz 14:22; 31:53; Pwt 6:13; Sdz 21:7; Jer 12:16). Jehowa przysięgał na samego siebie bądź na swe życie (Rdz 22:16; Eze 17:16; Sof 2:9). Czasami używano utartej formuły w rodzaju: „Niech mi [lub tobie] Jehowa to uczyni i do tego doda, jeśli ...” nie postąpię (nie postąpisz) zgodnie z przysięgą (Rut 1:17; 1Sm 3:17; 2Sm 19:13). Aby jeszcze bardziej podkreślić wagę tego zapewnienia, niektórzy wplatali w nie własne imię (1Sm 20:13; 25:22; 2Sm 3:9).

Podobne przysięgi składali poganie, wzywając swych fałszywych bogów. Jezebel, czcicielka Baala, odwołała się w przysiędze nie do Jehowy, lecz do „bogów” (ʼelohím z czasownikiem w lm.), tak samo jak król syryjski Ben-Hadad II (1Kl 19:2; 20:10). Ze względu na upowszechnienie się tego zwyczaju Biblia często nazywa bałwochwalstwo przysięganiem ‛na fałszywych bogów’ lub „na to, co nie jest Bogiem” (Joz 23:7; Jer 5:7; 12:16; Am 8:14).

W kilku szczególnych wypadkach lub wtedy, gdy w grę wchodziły silne emocje, wymieniono konkretne przekleństwa lub kary za złamanie przysięgi (Lb 5:19-23; Ps 7:4, 5; 137:5, 6). Gdy Hiob bronił swej prostolinijności, przeanalizował swoje życie i oznajmił, iż jest gotów ponieść najsroższe kary, gdyby się okazało, że łamał prawa