za pośrednictwem Jozuego okazał jej względy (Joz 6:17; Heb 11:31). Rażącym pogwałceniem niepisanej międzynarodowej zasady poszanowania dla wysłanników było to, co uczynił Chanun, król Ammonu, gdy Dawid w geście przyjaźni wysłał do niego swych sług. Król Ammonu posłuchał swych książąt, którzy niesłusznie uznali tych posłańców za szpiegów, i publicznie ich upokorzył, czym okazał brak szacunku dla Dawida i jego królestwa. Zniewaga ta doprowadziła do wojny (2Sm 10:2 do 11:1; 12:26-31).

Współczesne państwa w wypadku zerwania stosunków dyplomatycznych wycofują swego ambasadora, natomiast w starożytności, gdy narastało napięcie, wysyłano posłańców lub rzeczników w celu przywrócenia pokojowych stosunków. O takich „posłańcach pokoju” wspomniał Izajasz (Iz 33:7). Ezechiasz wysłał do króla Asyrii Sancheriba poselstwo z prośbą o pokój. Chociaż Sancherib walczył wtedy przeciwko warownym miastom Judy, posłańcy ci mogli swobodnie podróżować, gdyż reprezentowali Ezechiasza (2Kl 18:13-15). Inny przykład można znaleźć w sprawozdaniu o Jeftem, który był sędzią w Izraelu. Wysłał on przez posłańców list do króla Ammonitów, by zaprotestować przeciwko jego niesłusznym działaniom i wyjaśnić pewien spór terytorialny. Jefte próbował przez swych wysłanników rozwiązać ten problem na drodze pokojowej. Jego posłańcy mogli swobodnie przechodzić między wojskami (Sdz 11:12-28; zob. POSŁANIEC).

(skrócona forma imienia Amacjasz: „silny jest Jehowa”).

1. Lewita z rodu Merariego i przodek Etana, który należał do śpiewaków w domu Jehowy, ustanowionych przez Dawida (1Kn 6:31, 44-47).

2. Kapłan, syn Zachariasza, a przodek Adajasza, który wymieniony został jako mieszkaniec Jerozolimy i pełnił służbę w świątyni za czasów Nehemiasza (Neh 11:12).

Słowo to, zarówno po polsku, jak i po grecku, jest transkrypcją hebrajskiego określenia ʼamén. Oznacza ono: „niech się tak stanie” lub „zaprawdę; istotnie”, a wywodzi się od hebrajskiego rdzenia ʼamán: „być wiernym, godnym zaufania”.

W Pismach Hebrajskich wykrzyknik „Amen!” stanowi uroczyste potwierdzenie przysięgi lub przymierza i przyjęcia na siebie wynikających z nich zobowiązań (Lb 5:22; Pwt 27:15-26; Neh 5:13), a także uroczystą aprobatę treści modlitwy (1Kn 16:36), wyrazów czci (Neh 8:6) lub oznajmionego zamiaru (1Kl 1:36; Jer 11:5). Słowem tym kończy się każda z czterech pierwszych ksiąg składających się na Psalmy, co może sugerować, że na koniec danej pieśni (psalmu) cały zbór Izraela zwyczajowo mówił „amen” (Ps 41:13; 72:19; 89:52; 106:48).

Hebrajskie ʼamán określa Jehowę jako „wiernego Boga” (Pwt 7:9; Iz 49:7), a Jego przypomnienia i obietnice jako „godne zaufania” i „wierne” (Ps 19:7; 89:28, 37). W Chrześcijańskich Pismach Greckich tytuł „Amen” odnosi się do Chrystusa Jezusa, „świadka wiernego i prawdziwego” (Obj 3:14). On sam w szczególny sposób posługiwał się tym słowem podczas głoszenia i nauczania, gdyż nader często poprzedzał nim jakąś wypowiedź, obietnicę lub proroctwo, podkreślając w ten sposób całkowitą wiarogodność i niezawodność tego, co mówił. W takich wypadkach słowo amén tłumaczone jest na „zaprawdę” (Mt 5:18; 6:2, 5, 16; 24:34). W całej Ewangelii według Jana występuje podwojone amén, oddawane przez „zaprawdę, zaprawdę” (Jn 1:51). Użycie tego słowa przez Jezusa nie znajduje odpowiednika w literaturze religijnej, ale pozostaje w całkowitej harmonii z władzą, jaką otrzymał on od Boga (Mt 7:29).

Jak jednak wykazał Paweł w 2 Koryntian 1:19, 20, tytuł „Amen” odnosi się do Jezusa nie tylko dlatego, że głosił prawdę i że był prawdziwym prorokiem i rzecznikiem Boga, ale również dlatego, że za jego sprawą spełniają się wszystkie Boże obietnice. Swą wiernością i posłuszeństwem aż do ofiarnej śmierci potwierdził wszelkie obietnice i oświadczenia związane z zamierzeniem Bożym i umożliwił ich spełnienie. Jezus był żywym dowodem prawdziwości objawionego zamierzenia, które Bóg przysiągł urzeczywistnić (por. Jn 1:14, 17; 14:6; 18:37).

Słowo „amen” często występuje też w listach, zwłaszcza Pawła, gdy pisarz w jakiś sposób wysławia Boga (Rz 1:25; 16:27; Ef 3:21; 1Pt 4:11) lub życzy adresatom, by okazał im swą łaskę (Rz 15:33; Heb 13:20, 21). Niekiedy stanowi też potwierdzenie, że pisarz całkowicie zgadza się z daną wypowiedzią (Obj 1:7; 22:20).

Modlitwy utrwalone w 1 Kronik 16:36 i w niektórych psalmach (Ps 41:13; 72:19; 89:52; 106:48), jak również wzmianki zamieszczone w natchnionych listach potwierdzają stosowność wypowiadania słowa „amen” na koniec modlitw. To prawda, że nie wszystkie zapisane w Biblii modlitwy tak się kończą, czego przykładem może być ostatnia modlitwa Dawida za Salomona (1Kn 29:19) lub modlitwa Salomona podczas uroczystości oddania do użytku świątyni (1Kl 8:53-61), ale niewykluczone, iż również wtedy powiedziano „amen” (zob. 1Kn 29:20). Słowo to nie występuje na końcu modlitw