mu mówi, że nie szukała jego towarzystwa (6:11, 12), usilnie ją prosi, by wróciła (6:13a). Wtedy dziewczyna zadaje pytanie: „Co widzicie w Szulamitce?” (6:13b). Salomon wykorzystuje to jako pretekst do ponownego opisania jej wdzięków (7:1-9). Jednakże Szulamitka pozostaje niezłomna i wzywa „córki jerozolimskie”, żeby nie budziły w niej miłości, skoro sama się nie pojawia (7:10 do 8:4).

Wówczas Salomon najwyraźniej pozwala Szulamitce wrócić do domu. Na jej widok bracia pytają: „Kim jest ta, która się wyłania z pustkowia, wspierając się na swym miłym?” (PnP 8:5a). Nie zdawali sobie sprawy, że ich siostra jest tak stała w uczuciach. Przed laty jeden z nich zastanawiał się: „Mamy małą siostrzyczkę, która jeszcze nie ma piersi. Cóż uczynimy dla naszej siostry w dniu, gdy będą się o nią ubiegać?” (8:8). Inny odrzekł: „Jeżeli będzie murem, zbudujemy na niej srebrne blanki, ale gdyby miała być drzwiami, zaprzemy ją cedrową deską” (8:9). Ponieważ jednak Szulamitka skutecznie oparła się wszelkim pokusom — poprzestała na własnej winnicy i lojalnie kochała swego ukochanego (8:6, 7, 11, 12) — ma prawo powiedzieć: „Ja jestem murem, a moje piersi są jak wieże. Tak stałam się w jego oczach jak ta, która znajduje pokój” (8:10).

Na zakończenie pieśni ukochany pasterz oznajmia, że chce usłyszeć głos Szulamitki (PnP 8:13), a ona prosi, by rączo pokonał dzielące ich góry (8:14).

Wartość. Pieśń nad Pieśniami unaocznia, jak piękna jest wytrwała i niezmienna miłość. Właśnie taka niezłomna więź łączy Chrystusa Jezusa i jego oblubienicę (Ef 5:25-32). A zatem osoby uznające się za członków przyszłej małżonki Chrystusa mogą czerpać z tej księgi zachętę do dochowania wierności niebiańskiemu Oblubieńcowi (por. 2Ko 11:2).

Hebrajskie wyrażenie Szir hammaʽalòt, występujące w nagłówkach 15 psalmów (Ps 120-134), bywa tłumaczone na: „pieśń pielgrzymek” (Bw), „pieśń stopni” (Bg, BT, Wk), „pieśń wstępowań” (Bp, NŚ; zob. przyp. w NW do nagł. Ps 120), „pieśń na wejście” (BWP). Cztery z owych psalmów przypisano Dawidowi, a jeden Salomonowi. Dokładne znaczenie tego nagłówka nie jest jasne.

Odrzucana dziś tradycja żydowska (Miszna, Middot 2:5) głosiła, że owe 15 pieśni śpiewali Lewici w świątyni jerozolimskiej, wchodząc na 15 stopni oddzielających Dziedziniec Kobiet od Dziedzińca Izraela. Niektórzy sugerują, że wspomniane wyrażenie nawiązuje do podniosłej treści tych psalmów, choć trudno byłoby wyjaśnić, pod jakim względem miałyby one górować nad innymi natchnionymi psalmami. Zdaniem większości komentatorów ów nagłówek wskazuje, że psalmy te były śpiewane przez bogobojnych Izraelitów, którzy z okazji trzech dorocznych świąt podchodzili stromymi drogami do Jerozolimy, położonej wysoko w górach judzkich (Pwt 12:5-7; 16:16; Ps 42:4; Iz 30:29). W podobnym sensie użyto słowa maʽaláh w Ezdrasza 7:9, gdzie jest mowa o „wymarszu” (dosł. „wyruszeniu w górę”) wygnańców żydowskich w drogę powrotną z Babilonu do Jerozolimy. Pogląd ten znajdowałby potwierdzenie w Psalmie 122:1-4, choć inne psalmy z tej grupy są tak różne, że sprawa pozostaje nierozstrzygnięta.

Liryczny utwór poetycki bądź muzyczny wyrażający czyjś głęboki żal z powodu śmierci przyjaciela lub kogoś ukochanego; elegia. W Przekładzie Nowego Świata nazwa „pieśń żałobna” jest tłumaczeniem hebrajskiego słowa kináh, które oznacza utwór żałobny, elegię, tren.

Hebrajski wyraz sziggajòn użyty w nagłówku Psalmu 7 został oddany przez „pieśń żałości” i może określać pełen emocji utwór muzyczny z nagłymi zmianami rytmu (przyp. w NW). To samo słowo występuje w lm. w Habakuka 3:1, gdzie je przetłumaczono na „pieśni żałości”. Ze względu na żałobny charakter tych utworów towarzyszyło im wzdychanie i zawodzenie (Eze 2:10). Przynajmniej niektóre z nich utrwalono na piśmie i przechowywano. W 2 Kronik 35:25 opisano, jak Jeremiasz opłakiwał zmarłego króla Jozjasza, a z treści tego wersetu wynika, iż istniał wtedy jakiś zbiór pieśni żałobnych (hebr. kinòt): „Wszyscy śpiewacy oraz śpiewaczki po dziś dzień mówią w swych pieśniach żałobnych o Jozjaszu; i uczyniono z nich przepis dla Izraela, i są one zapisane wśród pieśni żałobnych”.

Pieśni te były wyrazem żałości. Jehowa oznajmił niewiernemu Izraelowi: „I obrócę wasze święta w żałobę, a wszystkie pieśni wasze w pieśń żałobną” (Am 8:10). A zatem utwory te intonowano także na znak odrzucenia przez Jehowę lub w celu przeciwstawienia dawnego szczęścia późniejszym tragediom (Jer 7:29; Eze 19:1-14). Były śpiewane zawodzącym głosem, często przez kobiety (Jer 9:20; Eze 27:32).

Niektóre pieśni żałobne miały charakter historyczny i układano je po jakimś smutnym wydarzeniu, takim jak śmierć cenionego znajomego. Przykładem może być pieśń zaśpiewana przez Dawida z żalu po śmierci Saula i Jonatana, którzy polegli na górze Gilboa podczas wojny z Filistynami (1Sm 31:8; 2Sm 1:17-27). Król Dawid opłakiwał też Abnera na jego pogrzebie (2Sm 3:31-34). Pieśni żałobne po czyjejś śmierci układano m.in. dla pocieszenia żywych; wierni słudzy Boży nie robili tego w celu wychwalania zmarłych (Kzn 9:5, 10).

Księga Lamentacji jest pieśnią żałobną napisaną przez Jeremiasza po zburzeniu Jerozolimy przez Babilończyków w 607 r. p.n.e. Choć wyraża żal po jej spustoszeniu, świadczy też o wierze i ufności pokładanej w Jehowie; rozdz. 5 rozpoczyna się od błagalnej prośby, żeby Bóg zechciał pamiętać o swym ludzie, który stał się jak „sieroty bez ojca” (Lam 3:22-27; 5:1-3; zob. LAMENTACJE).

Część biblijnych pieśni żałobnych ma charakter proroczy i obrazowo opisuje nadchodzące nieszczęście — niekiedy tak, jak gdyby już nastąpiło. Prorocze pieśni żałobne zaśpiewano o Tyrze i jego królu (Eze 26:17; 27:1, 2; 28:11-19) oraz o faraonie i Egipcie (Eze 32:2-16). W pieśni żałobnej o Judzie i Jerozolimie opłakiwano ich przyszłe spustoszenie (Jer 9:9-11).

Pięć pierwszych ksiąg biblijnych — Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb i Powtórzonego Prawa — znanych też jako Pentateuch (z gr. „pięć zwojów”).

Treść. Pięcioksiąg to bardzo ważna część spisanego Słowa Bożego — mocny fundament, na którym opierają się pozostałe księgi biblijne. Otwiera go Księga Rodzaju (1 Mojżeszowa), będąca natchnioną relacją o stwarzaniu i opisująca dzieje człowieka od Edenu po epokę patriarchów, aż do śmierci Józefa („na początku” do 1657 p.n.e.). Kontynuująca ją Księga Wyjścia (2 Mojżeszowa) rozpoczyna się śmiercią Józefa i opowiada o narodzinach Mojżesza w niewoli, o wyzwoleniu ludu Bożego z egipskiego jarzma i o ustanowieniu pod górą Synaj przymierza Prawa; opisuje szczegóły budowy przybytku, który na pustkowiu był ośrodkiem prawdziwego wielbienia (wydarzenia historyczne