ośmielał się przechodzić przez okolice, gdzie przebywali między grobowcami. Pod wpływem demonów mężczyzna, który oznajmił, że ma na imię Legion, chodził nago, a do tego dniem i nocą głośno wołał i tłukł się kamieniami. Nikt nie mógł go w żaden sposób okiełznać, nawet wiążąc pętami i łańcuchami. Chrystus Jezus jednak uwolnił obu tych mężczyzn spod władzy demonów, które następnie opanowały stado świń. Nieszczęsne zwierzęta popędziły po urwisku i potonęły w Morzu Galilejskim (Mt 8:28-34; Mk 5:1-20; Łk 8:26-39; zob. GADAREŃCZYCY; ŚWINIA).

Informacje na temat legionów rzymskich można znaleźć pod hasłem WOJSKO (Rzymskie).

Imię wymienione w Rodzaju 10:13 oraz 1 Kronik 1:11 wśród imion potomków Chama poprzez Micraima. Ponieważ po hebrajsku ma ono postać liczby mnogiej, zdaniem wielu uczonych oznacza plemię wywodzące swą nazwę od któregoś z synów Micraima (zob. jednak MICRAIM). Lehabim są na ogół utożsamiani z Libijczykami, a przynajmniej byli jednym z plemion zamieszkujących starożytną Libię. Choć trudno o jednoznaczne rozstrzygnięcie, mogło chodzić o lud nazywany w innych miejscach tekstu hebrajskiego Luwím. Na przykład w 2 Kronik 12:3 Biblia gdańska mówi o „Lubimczykach”, a inne przekłady o „Libijczykach” (BT, Bw, NŚ).

Zobacz CHOROBY I ICH LECZENIE.

Przenośne łoże lub fotel zazwyczaj przykryte baldachimem i osłonięte z boków, służące do noszenia ważnych osobistości przez tragarzy albo zwierzęta juczne. Pasażer mógł siedzieć lub półleżeć. Na Dalekim Wschodzie używano lektyki o nazwie palankin. Królewską lektykę Salomona wykonano z cedru libańskiego, wyposażono w srebrne słupki i złote podpory, a siedzenie obito kosztowną piękną wełną, barwioną czerwonawą purpurą. Wnętrze było bogato zdobione, prawdopodobnie hebanem (PnP 3:7-10, przyp. w NW; por. BT i BWP).

Słowo soròs oznaczało mary, służące do przenoszenia zwłok (Łk 7:14).

(hebr. lilít).

Stworzenie, które razem z innymi istotami miało zamieszkiwać ruiny spustoszonego Edomu (Iz 34:14). Hebrajskie słowo użyte w podanym wersecie bywa tłumaczone na „upiór nocny” (Bw), „widmo nocne” (Bp), „jędza” (Bg, Wk), „lelek” (NŚ), a w niektórych przekładach po prostu przetransliterowano je jako „Lilit” (BT, BWP).

Wielu uczonych usiłuje udowodnić, że jest to zapożyczenie ze starożytnych języków sumeryjskiego i akadyjskiego, nawiązujące do nazwy mitologicznego żeńskiego demona powietrza (Lilitu). Jednakże prof. G. R. Driver twierdzi, że hebrajskie lilít wywodzi się od rdzenia oznaczającego „wszelkiego rodzaju ruch wirowy lub skręcony przedmiot” — tak jak hebrajskie lájil (bądź lájlah), czyli „noc”, zawiera myśl o „owijaniu się dookoła lub spowijaniu ziemi”. Jego zdaniem taka etymologia słowa lilít może wskazywać na lelka, który po pierwsze, prowadzi nocny tryb życia, a po drugie, jest znany z tego, że polując na ćmy, chrząszcze i inne latające nocą owady, wykonuje błyskawiczne skręty i zwroty. Profesor Driver cytuje przyrodnika H. B. Tristrama, który napisał o lelkach, że „o zmierzchu stają się bardzo aktywne: kołują z dużą szybkością i zwinnie rzucają się w kierunku zdobyczy” (Palestine Exploration Quarterly, Londyn 1959, ss. 55, 56).

Długość ciała lelka wynosi niecałe 30 cm, a rozpiętość skrzydeł ponad 50 cm; jego upierzenie przypomina upierzenie sowy — jest miękkie i ma szare i brązowe plamki. Dzięki miękkim piórom skrzydeł lelek lata bezszelestnie. Swą drugą nazwę, kozodój, przypuszczalnie zawdzięcza szerokiej paszczy — legenda głosi, że ssał mleko kóz.

Jeśli chodzi o prawdopodobieństwo przebywania tego ptaka na suchym obszarze Edomu, to pewne gatunki lelków zamieszkują pustkowia. Lelek egipski (Caprimulgus aegyptius) żyje niemal wyłącznie na pustyniach — w gajach akacjowych i w tamaryszkach — i poluje o zmierzchu. Z kolei lelka pustynnego (Caprimulgus nubicus) można spotkać między Jerychem a Morzem Czerwonym, na obrzeżach obszarów pustynnych, czyli takich jak ziemia edomska.

(„należący do Boga; Boży”).

Niezidentyfikowany król z czasów starożytnych, którego słowa zanotowano w 31 rozdz. Przysłów. Jego tożsamość jest przedmiotem wielu dyskusji. Niektórzy komentatorzy sugerują, że Lemuel to inne imię Salomona, drudzy zaś są zdania, iż chodzi o Ezechiasza. Słowa króla Lemuela to „ważkie orędzie, które ku skorygowaniu przekazała mu matka” (Prz 31:1). Nie wiadomo jednak, kiedy i w jakich okolicznościach to nastąpiło. W owym „ważkim orędziu” udzielono przestróg przed wiązaniem się z zepsutą kobietą oraz przed zgubnym wpływem odurzającego napoju, który wypacza sąd, a także podkreślono potrzebę sądzenia w prawości i opisano zalety dobrej żony.