Dla Pawła ‛cierniem w ciele’ (2Ko 12:7) mogła być dolegliwość oczu bądź jakaś inna ułomność (por. Dz 23:1-5; Gal 4:15; 6:11); mogło też chodzić o fałszywych apostołów oraz innych przeciwników, którzy kwestionowali jego kwalifikacje apostolskie i jego działalność (zob. 2Ko 11:5, 6, 12-15; Gal 1:6-9; 5:12; 6:17). Jehowa poprzez swego proroka Jeremiasza przyrównał serca mieszkańców Judy i Jerozolimy do ziemi pokrytej cierniami, gdyż były pełne nieprawdy, niesprawiedliwości i nieprawości (Jer 4:1-4; por. Oz 10:12, 13). Trafnym symbolem przywrócenia łaski Bożej jest zastąpienie cierni drzewami (Iz 55:13; zob. CHWASTY; CIERNISTY KRZEW; KOLCZASTA ROŚLINA; KRZEW; SZYDLICA).

Zobacz WIELKODUSZNA CIERPLIWOŚĆ.

Rzemieślnik lub robotnik zajmujący się obróbką drewna, wykonujący drewniane konstrukcje budowlane. Hebrajski termin charász ogólnie określa rzemieślników, budowniczych i robotników używających różnych materiałów, takich jak drewno, metal czy kamień (Wj 28:11; 2Kl 12:11; 1Kn 14:1; 2Kn 24:12). Greckie słowo przetłumaczone w Mateusza 13:55 i Marka 6:3 na „cieśla” brzmi tékton.

Dużo pracy ciesielskiej musieli wykonać Noe i jego trzej synowie, aby zbudować ogromną arkę zgodnie ze wskazówkami, których udzielił im Jehowa (Rdz 6:14-16).

W Izraelu cieśle pomagali wznosić domy, a w późniejszym okresie również takie budynki jak synagogi. Chociaż budowano głównie z kamienia lub ziemi, używano też drewna, np. do wykonania belek i drzwi. W czasach biblijnych cieśle zajmowali się także wyrobem mebli, m.in. stołów, stołków i ławek. Wiele narzędzi, np. pługi czy sanie młockarskie, częściowo lub całkowicie wytwarzano z drewna (2Sm 24:22). Przy budowie przybytku i wykonaniu jego wyposażenia Jehowa Bóg udzielał szczególnego wsparcia Becalelowi i Oholiabowi. Dzięki pomocy ducha Bożego potrafili niezwykle umiejętnie obrabiać drewno oraz inne materiały (Wj 31:2-11). Zdolnych mężczyzn obrabiających drewno sprowadzono z Tyru, aby wznieśli dom dla Dawida (2Sm 5:11). Cieśli zatrudniał też Zerubbabel przy budowie drugiej świątyni w Jerozolimie (Ezd 3:7).

Jezusa nazywano nie tylko „synem cieśli” (Mt 13:55), lecz także „cieślą” (Mk 6:3). Ponieważ w Izraelu ojciec zazwyczaj uczył swego zawodu syna, Jezus z pewnością nauczył się tego rzemiosła od przybranego ojca, Józefa.

Zobacz BRZEMIĘ.

Zobacz CEFON.

(od rdzenia oznaczającego: „mało znaczyć”).

Miasto w górzystym regionie Judy (Joz 15:20, 48, 54). Utożsamia się je z Siʽir, leżącym ok. 7 km na pn. pn. wsch. od Hebronu.

Miasto na południu Judy, według pierwotnego przydziału enklawa należąca do Symeonitów (Joz 15:21, 31; 19:1, 2, 5; 1Kn 4:24-30). Później przeszło w ręce Filistynów. Achisz, król Gat, ofiarował je zbiegłemu Dawidowi i odtąd było własnością królów judzkich (1Sm 27:6). Napadli je i spalili Amalekici, którzy następnie uprowadzili mieszkańców, m.in. żony Dawida: Achinoam i Abigail. Dawid jednak pokonał napastników, odbił jeńców i odzyskał zagrabione rzeczy, po czym część łupu wojennego rozesłał z Ciklag do swych przyjaciół, starszych Judy w różnych miastach (1Sm 30). Do Dawida w Ciklag przyłączyło się wielu uzbrojonych walecznych mężczyzn. Tam też otrzymał on wiadomość o śmierci króla Saula (2Sm 1:1, 2; 4:10; 1Kn 12:1, 2, 20-22). Po powrocie z niewoli babilońskiej w mieście tym osiedlili się niektórzy spośród synów Judy (Neh 11:25, 28). Ciklag utożsamiano z różnymi miejscami, ale archeolog Y. Aharoni oraz inni badacze najchętniej opowiadają się za Tall asz-Szariʽa (Tel Seraʽ), położonym ok. 7 km na wsch. od Geraru i 22 km na pn. zach. od Beer-Szeby.

(od rdzenia oznaczającego: „cień; osłona”).

1. Głowa rodziny Beniaminitów mieszkającej w Jerozolimie, syn Szimeja (1Kn 8:1, 20, 21, 28).

2. Dzielny dowódca Manassesytów, który dołączył do Dawida w Ciklag (1Kn 12:19-21).

1. Pustkowie, przez które szli Izraelici w drodze do Kanaanu — nie należy mylić z pustkowiem Sin (Lb 33:11, 36). W drugim roku po wyjściu Izraela z Egiptu 12 wysłanników przeprowadziło zwiad Ziemi Obiecanej, zaczynając od pustkowia Cin. W tym czasie Izraelici obozowali w Kadesz (Lb 13:21, 26). Po latach wędrówki Izraelici ponownie przybyli do Kadesz, na pustkowie Cin. Był to leżący odłogiem pustynny teren, na którym nie było fig, winorośli, jabłek granatu ani wody (Lb 20:1-5; por. 20:28; 33:38; Pwt 1:3). To właśnie na pustkowiu Cin, przy wodach Meriba w Kadesz, Mojżesz i Aaron nie uświęcili Jehowy wobec ludu i stracili przywilej wejścia do Ziemi Obiecanej (Lb 27:12-14; Pwt 32:50, 51).

Pustkowie Cin leżało „wzdłuż Edomu” (tuż za zach. granicą tego kraju), przy pd.-wsch. krańcu terytorium wyznaczonego plemieniu Judy (Lb 34:3; Joz 15:1). Ponieważ Kadesz lokalizowano zarówno na pustkowiu Cin, jak i Paran (Lb 13:26; 20:1), więc te dwa obszary albo ze sobą graniczyły, albo pustkowie Cin było częścią rozleglejszego pustkowia Paran.

2. Nazwa Cin dwukrotnie pojawia się bez określenia „pustkowie”. W tych wypadkach może odnosić się do jakiegoś nieznanego obecnie miasta na pd. Judy, które znajdowało się między stokiem Akrabbim i Kadesz-Barnea i od którego wywodziła się nazwa otaczającego je pustkowia. Niewykluczone też, że chodzi o samo pustkowie Cin (Lb 34:4; Joz 15:3).

Siostra matki lub ojca, także żona wuja. Wspominają o niej tylko Pisma Hebrajskie. Prawo Mojżeszowe surowo zabraniało stosunków płciowych z osobą z tak bliskiej rodziny — zaliczało je do czynów kazirodczych (Kpł 18:12-14; 20:19, 20).

Niemniej o rodzicach Mojżesza tekst masorecki mówi: „Amram zaś pojął za żonę Jochebed, siostrę swego ojca” (Wj 6:20; Lb 26:59). Małżeństwa takie były wówczas dopuszczalne, ponieważ Prawo zostało wprowadzone przeszło 80 lat później (zob. JOCHEBED).

Starożytne miasto egipskie; zostało zbudowane siedem lat po Hebronie, czyli już istniało, gdy Abraham przybył do Kanaanu (1943 p.n.e.) (Rdz 12:5; 13:18; Lb 13:22). Biblijna nazwa „Coan” pasuje do miasta, którego egipska nazwa brzmiała dʽnt i które leżało w pn.-wsch. części Delty (nieopodal dzisiejszego San al-Hadżar), ok. 55 km na pd. zach. od Port Saidu. Było ono usytuowane nad tanicką odnogą Nilu i jest lepiej znane pod grecką nazwą „Tanis”.

W Psalmie 78:12, 43, gdzie opisano cudowne dzieła, których Jehowa dokonał na rzecz Izraelitów, wyprowadzając ich z Egiptu, użyto określenia „pole Coanu” jako odpowiednika wyrażenia „ziemia egipska”. Niektórzy bibliści wyciągnęli stąd wniosek, że Mojżesz spotykał się z faraonem w Coanie. W rezultacie próbują utożsamiać Coan (Tanis) z miastem Rameses, a także z Awaris, o którym wspomina Maneton w relacji o tzw. królach hyksoskich. Dlatego w wielu współczesnych dziełach encyklopedycznych można przeczytać, że nazwa „Coan” została zmieniona na Awaris przez Hyksosów, następnie na Rameses w czasie dynastii Ramessydów, by w końcu wrócić do pierwotnej wersji Coan (w gr. formie Tanis). Warto jednak zauważyć, że w Biblii nazwa „Coan” konsekwentnie występuje we fragmentach dotyczących zarówno czasów sprzed wyjścia Izraelitów z Egiptu (okres życia Abrahama), jak i samego exodusu, a nawet VIII, VII i VI w. p.n.e. (działalność proroków Izajasza i Ezechiela).

Gdyby Mojżesz rzeczywiście spotykał się z faraonem w Coanie, stanowiłoby to jakąś wskazówkę co do miejsca, z którego rozpoczął się wymarsz Izraelitów z Egiptu. Niemniej sprawa ta nasuwa pewne wątpliwości. Jeśli Coan istotnie był wspomnianym miejscem spotkań, określenia „pole Coanu” nie można by uznać za synonim wyrażenia „ziemia egipska”, lecz za uściślenie, wskazujące na dokładne miejsce, w którym dokonały się cuda. Tymczasem takie zawężone znaczenie nie zgadzałoby się z faktami, gdyż dziesięć plag wystąpiło na terenie całego Egiptu, a nie tylko na ograniczonym obszarze (np. w jakiejś części Delty). W związku z tym słuszny wydaje się wniosek, iż „pole Coanu” jest raczej innym określeniem „ziemi egipskiej”.

Pogląd części współczesnych uczonych, według którego Coan (utożsamiany przez nich z Awaris i Rameses) był w czasie wyjścia Izraelitów z Egiptu siedzibą faraona, trudno pogodzić z relacją biblijną z kilku powodów. Jak wynika z Biblii, pierwsze spotkanie Mojżesza z faraonem odbyło się nad brzegiem Nilu (Wj 7:14, 15). Tymczasem Coan (Tanis) leżał nie nad samą rzeką, lecz przy końcu jednego z jej starożytnych ramion. Poza tym próbując identyfikować Coan, czyli Tanis, z Rameses, uczeni pomijają fakt, że miasto Coan istniało już w czasach Abrahama, natomiast budowę biblijnego Raamses („Rameses”, Bg) Izraelici rozpoczęli jakieś 400 lat później (chyba że słowo „budować” zostało tu użyte w znaczeniu „rozbudowywać”, „umacniać”) (Wj 1:11).

Uczeni ci twierdzą, że Coan (czyli ich zdaniem Awaris i Rameses) w czasie wyjścia Izraelitów był stolicą Egiptu, natomiast Biblia nazywa Rameses jedynie ‛spichlerzem’. Ponadto uważają, że ówczesnym faraonem był Ramzes II, gdyż przypisuje on sobie zbudowanie miasta Rameses (a dokładniej Per-Ramzes). Ignorują jednak fakt, że budowa biblijnego Rameses rozpoczęła się co najmniej 80 lat przed wyjściem Izraelitów z Egiptu (przed narodzinami Mojżesza [Wj 1:11 do 2:10]), a według historyków Ramzes II panował tylko ok. 66 lat (zob. RAAMSES, RAMESES).

Pozostaje pytanie, dlaczego we wzmiance o cudownych dziełach dokonanych przez Jehowę określenia „pole Coanu” najwyraźniej użyto jako