że Dawid kupił klepisko i bydło za 50 srebrnych sykli (110 dolarów). Natomiast z 1 Kronik 21:25 wynika, że Dawid zapłacił za to miejsce 600 sykli złota (ok. 77 000 dolarów). Pisarz Księgi 2 Samuela wspomina tylko o zakupie miejsca na ołtarz i materiałów na złożoną wtedy ofiarę, prawdopodobnie więc podana cena odnosi się wyłącznie do tych rzeczy. Natomiast pisarz Księgi 1 Kronik omawia sprawy mające związek z późniejszą budową świątyni i łączy ją z zakupem tego miejsca (1Kn 22:1-6; 2Kn 3:1). Ponieważ świątynia zajmowała bardzo duży obszar, wydaje się, że kwota 600 sykli złota odnosi się do zakupu całego tego terenu, a nie tylko niewielkiego kawałka, na którym Dawid najpierw wybudował ołtarz.

Pod muzułmańskim meczetem zwanym Kopułą na Skale, zajmującym część terenu, na którym pierwotnie stała świątynia, po dziś dzień znajduje się naturalna kamienna skarpa. Być może właśnie ta skała stanowiła kiedyś klepisko Arawny.

W księgach Kronik Arawna występuje pod imieniem Ornan (1Kn 21:18-28; 2Kn 3:1).

(„cztery”).

Nazwano go „ojcem Anaka” i „potężnym mężem wśród Anakitów” i jak się wydaje, był założycielem miasta Kiriat-Arba, któremu później nadano nazwę Hebron (Joz 14:15; 15:13; 21:11). Niektórzy uważają, że słowo „Anak” oznacza raczej ród olbrzymów pochodzących od Arby niż imię własne jego syna, i dlatego według nich to Arba był przodkiem Anakitów (zob. ANAK; ANAKICI).

(„[z; należący do] Bet-Araby”).

Ktoś pochodzący z miasta Bet-Araba, leżącego na pustkowiu (Joz 15:61) niedaleko Jerycha w Okręgu Jordanu (Joz 18:21, 22). Arbatczykiem był Abi-Albon, czyli Abiel — jeden z walecznych mocarzy Dawida (2Sm 23:8, 31; 1Kn 11:10, 32).

Dom Arbela („Bet-Arbel”, Bp, BT, Bw) w bliżej nieokreślonym czasie został złupiony przez Szalmana (Oz 10:14). Miejsce to na ogół utożsamia się z Irbidem, położonym jakieś 29 km na pd. wsch. od Jeziora Galilejskiego, a więc w Gileadzie.

Rodowity mieszkaniec miasta Arab, leżącego w górach judzkich, niedaleko Hebronu. Arbijczykiem był Paaraj, jeden z mocarzy Dawida (2Sm 23:8, 35).

(hebr. ʼawattíach).

Duży, podłużny lub okrągły owoc o twardej skórze z wieloma nasionami i słodkim, soczystym miąższem. Był to jeden z artykułów żywnościowych, za którymi po wyjściu z Egiptu tęsknili na pustkowiu Izraelici i towarzyszący im mieszany tłum (Lb 11:4, 5). Arbuzy (Citrullus vulgaris) uprawia się w Egipcie i w innych regionach Bliskiego Wschodu od dawnych czasów.

Przełożony domu króla izraelskiego Eli (ok. 952 p.n.e.). W jego domu w Tircy król „pił aż do upicia się” i został zamordowany przez Zimriego (1Kl 16:9, 10).

Przedrostek „arch-”, oznaczający „główny” lub „naczelny”, wskazuje, że archanioł — naczelny anioł — może być tylko jeden. W Piśmie Świętym słowo „archanioł” nigdy nie występuje w liczbie mnogiej. List 1 do Tesaloniczan 4:16 wiąże wyjątkową pozycję i władzę archanioła z osobą zmartwychwstałego Pana Jezusa Chrystusa: „Sam Pan zstąpi z nieba z nakazującym wołaniem, z głosem archanielskim oraz z trąbą Bożą i ci, co umarli w jedności z Chrystusem, powstaną pierwsi”. Nie bez znaczenia jest zatem okoliczność, że jedynym imieniem bezpośrednio skojarzonym z określeniem „archanioł” jest Michał (Judy 9; zob. MICHAŁ).

(„władca ludu”).

Syn Heroda Wielkiego i jego czwartej żony, Maltake. Został królem Judei, gdy mały Jezus przebywał z Józefem i Marią w Egipcie. Po powrocie Józef z rodziną osiedlił się w Nazarecie w Galilei, gdzie nie sięgały tyrańskie rządy Archelausa (Mt 2:22, 23).

Herod Wielki, ojciec Archelausa, przekazał mu w testamencie władzę nad Judeą, Samarią oraz Idumeą, a więc nad obszarem dwukrotnie większym niż dziedzictwo pozostałych dwóch synów, obejmującym ponadto ważne miasta, takie jak: Jerozolima, Samaria, Joppa i Cezarea. Po śmierci Heroda Archelaus w celu umocnienia swej pozycji udał się do Rzymu i stanął przed obliczem Augusta. Pomimo sprzeciwu m.in. brata Archelausa oraz delegacji Żydów August pozwolił mu zachować władzę, choć nie uczynił go królem, lecz etnarchą — księciem lennym, stojącym wyżej od tetrarchy. Jednakże Mateusz słusznie zaznaczył, że Archelaus ‛królował’, gdyż miejscowe wojsko wcześniej obwołało go królem (J. Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, XVII, VIII, 2).

Archelaus był władcą okrutnym i nielubianym przez Żydów. Bezlitośnie kazał wymordować na terenie świątyni 3000 uczestników pewnych zamieszek, dwukrotnie usunął z urzędu arcykapłana, a na dodatek rozwiódł się i ponownie ożenił, naruszając przy tym prawo żydowskie. Skargi zanoszone do Augusta przez Żydów i Samarytan doprowadziły w końcu do wszczęcia postępowania