przeciw Mojżeszowi z powodu jego kuszyckiej żony. Być może pozazdrościli bratu wpływowej pozycji w narodzie oraz zapragnęli większej władzy dla siebie i dlatego wciąż narzekali: „Czyż Jehowa mówił tylko przez Mojżesza? Czyż nie mówił także przez nas?” Jehowa to wszystko słyszał i nagle wezwał Mojżesza, Miriam i Aarona do namiotu spotkania. Przypomniał szemraczom, że ich brat, Mojżesz, jest Jego sługą, do którego przemawia nie w jakiś pośredni sposób, lecz „usta w usta”. Następnie zapytał Miriam i Aarona: „Czemuż więc nie baliście się mówić przeciwko mojemu słudze, przeciwko Mojżeszowi?” Jehowa zapałał na nich gniewem i gdy obłok oddalił się znad namiotu, „Miriam została dotknięta trądem białym jak śnieg”. Wtedy Aaron zaczął błagać o wybaczenie, a Mojżesz wstawił się za Miriam i Jehowa pozwolił wrócić jej do obozu — ale dopiero po upokarzającej siedmiodniowej kwarantannie (Lb 12:1-15).

Ponieważ tylko Miriam została dotknięta trądem, najprawdopodobniej to ona była inicjatorką tego zajścia (zob. AARON). Szemranie przeciwko Mojżeszowi mogło być w jej wypadku większym grzechem niż w wypadku Aarona; może nawet w grę wchodziła zazdrość jednej kobiety względem drugiej („zaczęli mówić przeciw Mojżeszowi z powodu kuszyckiej żony”), Aaron zaś po prostu stanął po stronie siostry, a nie bratowej. Skoro Miriam uważano za prorokinię, mogła uchodzić za najbardziej wpływową kobietę w Izraelu. Może więc się obawiała, że żona Mojżesza pozbawi jej tej pozycji. Ale bez względu na rzeczywisty przebieg wydarzeń i na fakt, że zarówno Miriam, jak i Aaron dopuścili się poważnego grzechu szemraniem przeciwko Mojżeszowi, w wypadku Miriam było to szczególnie rażące ze względu na Bożą zasadę podporządkowania kobiety mężczyźnie (1Ko 11:3; 1Tm 2:11-14). W późniejszym czasie grzech Miriam posłużył za ostrzegawczy przykład: gdy pod koniec wędrówki po pustkowiu Mojżesz nawoływał Izraelitów do słuchania wskazówek kapłanów dotyczących trądu, nakazał im pamiętać o tym, co Jehowa uczynił Miriam, gdy wyszli z Egiptu (Pwt 24:8, 9).

Miriam zmarła krótko przed Aaronem i została pogrzebana w Kadesz na pustkowiu Cin (Lb 20:1, 28). Setki lat później Jehowa za pośrednictwem proroka Micheasza przypomniał, jaką wyjątkową pozycję zajmowała Miriam u boku swych braci, gdy Izrael wychodził z Egiptu. Powiedział: „Bo wyprowadziłem cię z ziemi egipskiej i wykupiłem cię z domu niewolników; i posyłałem przed tobą Mojżesza, Aarona i Miriam” (Mi 6:4).

2. Potomek Judy (1Kn 4:1, 17, 18).

(prawdopodobnie: „podstęp”).

Głowa domu patriarchalnego z plemienia Beniamina; syn Szacharaima i jego żony Chodesz (1Kn 8:1, 8-10).

Wonna gumożywica (PnP 1:13; 4:6, 14; 5:1, 13). Nie wiadomo dokładnie, z jakich roślin pozyskiwano ją w starożytności. Na ogół mirrą nazywa się żywicę otrzymywaną z różnych ciernistych krzewów i małych drzew z rodzaju Commiphora, np. Commiphora myrrha lub Commiphora abyssinica. Rośliny te dobrze się rozwijają na obszarach skalistych, zwłaszcza na wapiennych wzgórzach. Ich drewno i kora mają silny aromat. Żywica samoistnie wycieka z pnia i grubych gałęzi obu gatunków, ale przez dokonywanie nacięć można zwiększyć jej wypływ. Początkowo jest miękka i klejąca, a gdy ścieknie na ziemię, twardnieje.

Mirra stanowiła składnik olejku do świętego namaszczania (Wj 30:23-25). Ze względu na aromat używano jej do perfumowania szat, łóżek i innych przedmiotów (por. Ps 45:8; Prz 7:17; PnP 3:6, 7). Szulamitka z Pieśni nad Pieśniami najwyraźniej nacierała się płynną mirrą przed udaniem się na spoczynek (PnP 5:2, 5). Masaże z olejkiem mirrowym należały do specjalnych zabiegów upiększających, którym poddano Esterę (Est 2:12). Mirry używano również podczas przygotowywania ciała do pogrzebu (Jn 19:39, 40). Najwidoczniej była na tyle cenna, że można ją było ofiarować w darze nowo narodzonemu królowi Żydów (Mt 2:1, 2, 11).

(hebr. hadás).

Mirt zwyczajny (Myrtus communis) to krzew lub drzewo, które dobrze rośnie na kamienistej glebie i powszechnie występuje w Izraelu i Libanie. Osiąga wysokość do 9 m, choć zazwyczaj ma postać krzewu o wysokości 2—3 m. Jest to roślina wiecznie zielona, gęsto rozgałęziona, o grubych, błyszczących, ciemnozielonych liściach i wonnych białych kwiatach, z których powstają niebieskawoczarne jagody. Niemal ze wszystkich części rośliny uzyskuje się wonny olejek używany do wyrobu perfum. Aromatyczne jagody są jadalne. Mirt występuje obecnie zwłaszcza w Górnej Galilei i dolinie Jordanu, choć rośnie też w okolicach Jerozolimy, jak to najwyraźniej było w czasach, gdy Zachariasz otrzymał pewną wizję (Za 1:8-11, 16).

Pachnącymi gałęziami mirtu i innych drzew Izraelici przykrywali szałasy budowane z okazji Święta Szałasów (Neh 8:14, 15). W proroctwach o odrodzeniu zapowiedziano, że piękne i wonne drzewa mirtowe wyrosną tam, gdzie kiedyś rosły parzące pokrzywy, a nawet na pustkowiu (Iz 41:19; 55:13).

Estera, żona perskiego króla Aswerusa, nosiła hebrajskie imię Hadassa, które znaczy „mirt” (Est 2:7).

Biblia nie opisuje dokładnie, jak wyglądały misy używane w starożytności; na ogół były to naczynia gliniane, choć wykonywano też misy drewniane i metalowe. Niektóre z nich były przeznaczone do użytku domowego; zapewne właśnie takie misy przyniesiono razem z innymi rzeczami Dawidowi i jego ludziom, gdy uciekli przed Absalomem (2Sm 17:27-29). Tego rodzaju misy nazywano po hebrajsku saf. Tym samym słowem określano również naczynia, do których Izraelici w Egipcie wlali krew ofiary paschalnej (Wj 12:22), oraz naczynia świątynne, które Nebukadneccar zabrał do Babilonu (Jer 52:19). Wyraz ten można też tłumaczyć na „czara”; Jehowa oznajmił kiedyś proroczo: „Oto ja dla wszystkich ludów wokoło czynię z Jerozolimy czarę [saf] powodującą zataczanie się” (Za 12:1, 2).

Greckie słowo niptér, występujące w relacji o tym, jak Jezus umył uczniom nogi, tłumaczy się na „miednica” lub „misa” (Jn 13:5; por. Bw).

Czasze. Podobnie jak inne naczynia wymienione w Biblii, czasze robiono z gliny, drewna lub metalu. Hebrajskie określenie mizrák odnosi się do metalowego naczynia najwyraźniej używanego w związku ze składaniem ofiar (Wj 27:3; Lb 4:14; 7:13; 1Kl 7:50; 2Kn 4:8). Podczas posiłków używano większych naczyń, zwanych calláchat („czasza biesiadna”; Prz 26:15) i séfel („wielka czasza biesiadna”; Sdz 5:25). Wyraz gulláh również oznacza „czaszę” (Za 4:2), ale w opisie głowic kolumn stojących przed świątynią w czasach Salomona można go też przetłumaczyć na „w kształcie czasz” lub „okrągłe” (1Kl 7:41). Greckie słowa określające czasze to trýblion i fiále. Pierwsze z nich odnosi się do stosunkowo głębokiego naczynia, z którego jedzono podczas posiłku (Mt 26:23), a drugie oznacza „czaszę”, jakiej często używano do składania ofiar płynnych (Obj 16:2-17).

(prawdopodobnie: „liczba”).

Jeden z mężczyzn, którzy razem z Zerubbabelem poprowadzili Żydów powracających z niewoli babilońskiej (Ezd 2:1, 2). W Nehemiasza 7:7 występuje pod imieniem Misperet.

Jedna z czołowych postaci wśród żydowskich wygnańców, którzy w 537 r. p.n.e. powrócili z Babilonu z Zerubbabelem (Neh 7:6, 7). W równoległym sprawozdaniu jego imię występuje w formie Mispar (Ezd 2:2).

(„ognie u wód”).

Miejsce, do którego Izraelici ścigali wojska sprzymierzonych z Jabinem królów pn. Kanaanu, gdy pokonali ich u wód Merom (Joz 11:1-5, 8). Kiedy dzielono Ziemię Obiecaną na dziedziczne posiadłości, teren od Libanu do Misrefot-Maim nie był jeszcze podbity (Joz 13:2, 6). Niektórzy utożsamiają Misrefot-Maim z ruinami Chirbat al-Muszajrifa (Chorbat Maszref), znajdującymi się ok. 20 km na pn. pn. wsch. od Akko. Starożytni mieszkańcy tych okolic mieli łatwy dostęp do miejscowości położonych zarówno na równinie Akko, jak i w kotlinie Chule. Nazwa Misrefot-Maim („ognie u wód”) mogła pochodzić od gorących źródeł oddalonych o jakieś 180 m.

(prawdopodobnie: „któż jest jak Bóg?” lub „kto należy do Boga?”).

1. Lewita pochodzący od Kehata, syn Uzziela (Wj 6:18, 22). Kiedy Jehowa uśmiercił Nadaba i Abihu, synów Aarona, za to, że ofiarowali niedozwolony ogień, Miszael i jego brat Elcafan wynieśli ich ciała poza obóz (Kpł 10:1-5).

2. Pierwotne imię jednego z trzech Judejczyków towarzyszących Danielowi w Babilonie; później tamtejszy główny dworzanin zmienił mu imię na „Meszach” (Dn 1:6, 7; zob. MESZACH).

3. Jeden z mężczyzn, którzy stali po lewej stronie przepisywacza Ezdrasza, kiedy ten czytał z księgi Prawa Żydom zgromadzonym w Jerozolimie po powrocie z niewoli babilońskiej (Neh 8:3, 4).

(„miejsce wypytywania”).

Miasto na granicy terytorium Aszera przekazane Lewitom z rodu Gerszona, najwyraźniej zwane też Maszal. Leżało prawdopodobnie niedaleko góry Karmel (Joz 19:24-26; 21:27, 30; 1Kn 6:74). Dokładne położenie nie jest jednak znane.

Głowa domu patriarchalnego z plemienia Beniamina; syn lub dalszy potomek Elpaala (1Kn 8:1, 11, 12).

1. Syn Ismaela, naczelnik pewnego rodu arabskiego (Rdz 25:14, 16; 1Kn 1:30, 31).

2. Symeonita, syn Mibsama i ojciec Chammuela (1Kn 4:24-26).

(„tłustość”).

Jeden z walecznych wojowników z plemienia Gada, którzy przyłączyli się do oddziałów Dawida w Ciklag. Wymieniony na czwartym miejscu wśród dowódców w wojsku Dawida (1Kn 12:1, 10, 14).