nazwy tej drugiej zaczęto używać w odniesieniu do całego Peloponezu oraz fragmentu kontynentalnej Grecji. Prowincją Achaja zarządzał rzymski senat poprzez prokonsula urzędującego w jej stolicy, Koryncie (2Ko 1:1). Z innych miast tej prowincji w Chrześcijańskich Pismach Greckich wspomniano Ateny i Kenchry. Achaję często wymieniano razem z Macedonią, prowincją graniczącą z nią od pn. (Dz 18:1, 18; 19:21; Rz 15:26; 16:1; 1Ts 1:7, 8).

W r. 15 n.e. odpowiadając na skargi dotyczące wysokich podatków, Tyberiusz objął Achaję i Macedonię władzą cesarską; od tej pory rządził nimi namiestnik prowincji Mezja. Stan ten utrzymywał się do r. 44, gdy cesarz Klaudiusz ponownie oddał te prowincje pod władzę senatu i w Koryncie znowu zaczął urzędować prokonsul. Z powodu nieznajomości tych faktów niektórzy krytycy kwestionowali w przeszłości biblijną wzmiankę o tym, że Paweł został przyprowadzony przed Galliona, „prokonsula Achai” (Dz 18:12). Jednak odkrycie pewnej inskrypcji w Delfach potwierdziło, że w okresie, który opisywał Łukasz w Dziejach Apostolskich, Gallio rzeczywiście był prokonsulem Achai (zob. GALLIO).

W Rzymian 15:26 apostoł Paweł wspomniał o szczodrości chrześcijan z Achai, którzy zorganizowali pomoc dla będących w potrzebie braci w Jerozolimie. Podczas swej drugiej i trzeciej podróży misjonarskiej Paweł spędził sporo czasu w Achai i darzył tamtejszych braci głęboką miłością (2Ko 11:10).

(przez grę słów powiązane z imieniem Achar: „sprowadzający klątwę [niedolę]”).

Syn Karmiego z domu Zabdiego z rodziny Zeracha z plemienia Judy; nazwany też Acharem (1Kn 2:7).

Kiedy Izraelici przekroczyli Jordan, Jehowa wyraźnie powiedział, że pierwsze podbite miasto, Jerycho, „ma się stać czymś przeznaczonym na zagładę; ono (...) należy do Jehowy”. Znalezione w nim srebro i złoto trzeba było oddać do „skarbu Jehowy” (Joz 6:17, 19). Tymczasem Achan, gdy zobaczył kosztowną szatę z Szinearu, 50-syklową złotą sztabę (wartość ok. 6400 dolarów) i 200 sykli srebra (440 dolarów), zakopał je potajemnie pod swym namiotem (Joz 7:21). W ten sposób okradł samego Boga! Ponieważ doszło do złamania jednoznacznego nakazu Jehowy, cofnął On swe błogosławieństwo i podczas ataku na kolejne miasto, Aj, Izraelici zostali zmuszeni do ucieczki. Kto ponosił za to winę? Nikt się nie przyznał. Wówczas wdrożono postępowanie sądownicze wobec całego narodu. Najpierw polecono podejść plemieniu za plemieniem, następnie rodzinie za rodziną z plemienia Judy, a na końcu mężczyźnie za mężczyzną z domu Zabdiego, aż „został wybrany Achan” (Joz 7:4-18). Dopiero wówczas wyznał swój grzech. Wyrok wykonano bezzwłocznie: Achana i jego domowników (którzy musieli wiedzieć o jego występku), a także zwierzęta ukamienowano, a następnie spalono razem z całym dobytkiem w dolinie Achor (co znaczy: „klątwa; niedola”) (Joz 7:19-26).

Zobacz ACHAN.

Potomek Judy, syn Haruma (1Kn 4:8).

Maakatyta, którego „syn” Elifelet był znakomitym wojownikiem Dawida (2Sm 23:34). Pochodził z Maaki, co mogło oznaczać miasto Abel Bet-Maaka na terytorium Naftalego lub syryjskie królestwo Maaka (2Sm 10:6, 8; 20:14). Na równoległej liście z 1 Kronik 11:35, 36 zamiast Achasbaja pojawia się imię Ur.

Potomek Judy, syn Aszchura (1Kn 4:1, 5, 6).

(skrócona forma imienia Jehoachaz: „[oby] Jehowa uchwycił”).

1. Syn króla judzkiego Jotama. Objął tron w wieku 20 lat i rządził 16 lat (2Kl 16:2; 2Kn 28:1).

Ponieważ syn Achaza Ezechiasz zaczął panować w wieku 25 lat, znaczyłoby to, że Achaz został ojcem przed ukończeniem 12 roku życia (2Kl 18:1, 2). W klimacie umiarkowanym chłopcy na ogół osiągają dojrzałość płciową w wieku 12-15 lat, a w cieplejszym klimacie nawet jeszcze wcześniej. Różne są także zwyczaje co do wieku, w jakim zawiera się małżeństwo. W dziele Zeitschrift für Semitistik und verwandte Gebiete (red. E. Littmann, Lipsk 1927, t. 5, s. 132) podano, że na terenie Ziemi Obiecanej nawet w czasach nowożytnych często dochodziło do małżeństw między dziećmi; opisano tam przypadek dwóch braci, którzy ożenili się w wieku 8 i 12 lat, a żona starszego z nich chodziła do szkoły ze swym mężem. Ale według jednego manuskryptu hebrajskiego, syryjskiej Peszitty i kilku manuskryptów greckiej Septuaginty w 2 Kronik 28:1 powiedziano, że Achaz zaczął panować, mając „dwadzieścia pięć lat”.

Jednak bez względu na to, ile dokładnie lat przeżył Achaz, prowadził występne życie i umarł stosunkowo młodo. Chociaż za jego rządów działali prorocy: Izajasz, Ozeasz i Micheasz, był to okres rażącego bałwochwalstwa. Król nie tylko je tolerował wśród poddanych, ale również sam składał pogańskie ofiary; w Dolinie Hinnoma spalił nawet co najmniej jednego ze swych synów (2Kl 16:3, 4; 2Kn 28:3, 4). Ponieważ porzucił prawdziwe wielbienie, miał mnóstwo kłopotów. Od pn. Judę zaatakowały połączone siły Syrii i północnego królestwa Izraela, z pd. wsch. uderzyli Edomici, a z zach. — Filistyni. Juda utraciła także cenny port Elat nad zatoką Akaba. Podczas najazdu wojsk północnego królestwa waleczny Efraimita Zikri zabił syna królewskiego oraz dwóch dostojników, zginęło też 120 000 Judejczyków, a jakieś 200 000 uprowadzono do niewoli. Dopiero po interwencji proroka Odeda, którego poparła część naczelników z plemienia Efraima, jeńcy ci zostali zwolnieni i mogli wrócić do Judy (2Kl 16:5, 6; 2Kn 28:5-15, 17-19; Iz 7:1).

Kiedy Jehowa za pośrednictwem proroka Izajasza zapewnił Achaza, że nie pozwoli, by Syria i Izrael pokonały Judę i na jej tronie osadziły kogoś spoza dynastii Dawida, król powinien był wzmocnić swe ‛drżące serce’. Ale gdy go zachęcono, by prosił Boga o znak, bałwochwalca Achaz odparł: „Nie będę prosił ani nie będę wystawiał Jehowy na próbę” (Iz 7:2-12). Mimo to przepowiedziano, że taki znak się pojawi — panna urodzi syna, Immanuela („z nami jest Bóg”), i zanim ten chłopiec dorośnie, Syria i Izrael przestaną zagrażać Judzie (Iz 7:13-17; 8:5-8).

Jeśli chodzi o „sześćdziesiąt pięć lat” z Izajasza 7:8, w ciągu których zgodnie z proroctwem Efraim miał zostać „roztrzaskany”, to w dziele Commentary on the Whole Bible (red. R. Jamieson, A. R. Fausset i D. Brown) powiedziano: „Pierwsza deportacja Izraela nastąpiła po roku lub dwóch [od zapowiedzi Izajasza], za czasów Tiglat-Pilesera (2 Królów 15. 29). Inna zdarzyła się jakieś dwadzieścia lat później, pod rządami Ozeasza [Hoszei], za dni Salmanasara (2 Królów 17. 1-6). Ale ostateczna deportacja — w wyniku której Izrael został „roztrzaskany”, tak iż ‛przestał być ludem’, i której towarzyszyło osiedlenie w Samarii cudzoziemców — nastąpiła za panowania Asarhaddona; władca ten uprowadził również króla judzkiego Manassesa w dwudziestym drugim roku jego rządów, czyli właśnie sześćdziesiąt pięć lat po wypowiedzeniu powyższego proroctwa (por. Ezdrasza 4. 2, 3, 10 z 2 Królów 17. 24; 2 Kronik 33. 11)”.

Zależność od Asyrii i śmierć. Zamiast jednak zaufać Jehowie, Achaz ze strachu przed spiskiem Syrii z Izraelem podjął krótkowzroczne działania — przekupił asyryjskiego króla Tiglat-Pilesera III, by ten przybył mu na pomoc (Iz 7:2-6; 8:12). Ambitny władca asyryjski pokonał Syrię i Izrael, ale ulga, jaką przyniósł Achazowi, była jedynie tymczasowa. Ostatecznie „sprawił mu udrękę, a nie wspomógł go” (2Kn 28:20), gdyż nałożył na Judę ciężkie jarzmo.

Jako wasal, Achaz najwyraźniej został wezwany do Damaszku w celu złożenia hołdu Tiglat-Pileserowi III; podczas pobytu w tym mieście tak się zachwycił pogańskim ołtarzem, że sporządził wzorowany na nim projekt, po czym kazał kapłanowi Urijaszowi wykonać taki sam i ustawić przed świątynią w Jerozolimie. Następnie zaczął na tym „wielkim ołtarzu” składać ofiary. Pierwotny miedziany ołtarz odstawiono na bok do czasu, aż król zadecyduje, co z nim zrobić (2Kl 16:10-16). Achaz zdemontował też sporą część miedzianego wyposażenia świątyni i dokonał innych zmian na jej terenie „ze względu na króla Asyrii”. Może skłoniła go do tego konieczność zapłacenia dużej daniny nałożonej na Judę, a może po prostu chciał ukryć pewne dobra świątynne przed chciwymi oczami Asyryjczyków. Zamknął drzwi świątyni i „porobił sobie ołtarze w każdym kącie Jerozolimy” (2Kl 16:17, 18; 2Kn 28:23-25).

Po 16 latach nieudolnych rządów i rażącego odstępstwa Achaz zmarł; tak jak jego praojcowie został pochowany „w Mieście Dawidowym” (2Kl 16:20), ale nie w grobowcach królewskich (2Kn 28:27). Jego imię występuje w królewskich rodowodach (1Kn 3:13; Mt 1:9).

Imię Achaza w formie Jauhazi zawiera również inskrypcja Tiglat-Pilesera III.

2. Prawnuk Jonatana, syna króla Saula (1Kn 8:35, 36).