prawa wręcz domagali się takiego tytułowania. Schlebiało im szumne miano „Rabbi”. Jezus Chrystus potępił ową tytułomanię i polecił swym naśladowcom, by nie dawali się nazywać „Rabbi”, gdyż to on jest ich nauczycielem (Mt 23:6-8).

W Biblii określenie „Rabbi” występuje tylko w Chrześcijańskich Pismach Greckich. Dwunastokrotnie odniesiono je do Jezusa w podstawowym znaczeniu „Nauczyciel”: dwa razy zrobił to Piotr (Mk 9:5; 11:21), raz dwaj uczniowie Jana (Jn 1:38), raz Natanael (Jn 1:49), raz Nikodem (Jn 3:2), trzy razy niewymienieni z imienia uczniowie Jezusa (Jn 4:31; 9:2; 11:8), raz tłum (Jn 6:25) i dwa razy Judasz (w jednym wypadku mamy do czynienia z relacją o tym samym wydarzeniu) (Mt 26:25, 49; Mk 14:45). Maria Magdalena oraz ślepiec, którego uzdrowił Jezus, nazwali go „Rabbuni” („mój Nauczycielu”). Zaimek „mój” występuje tu jako przyrostek, ale w praktyce zatracił chyba swój pierwotny sens (podobnie stało się ze słowem monsieur, które pierwotnie znaczyło „mój pan”) (Mk 10:51; Jn 20:16). Jeden raz mianem Rabbi określono Jana Chrzciciela (Jn 3:26).

(„mnóstwo; obfitość”).

Według tekstu masoreckiego miejsce na granicy terytorium Issachara (Joz 19:17, 18, 20). Zdaniem niektórych to samo co Daberat, utożsamiane z Chirbat Dabura (Chorbat Dewora) (Joz 19:12). Pogląd ten znajduje potwierdzenie w pochodzącym z IV w. n.e. Kodeksie watykańskim, w którym zamiast nazwy Rabbit występuje Dabiron (zob. DABERAT).

Słowo semickie oznaczające „mój Nauczycielu” (Mk 10:51). Określenie „Rabbuni” mogło mieścić w sobie więcej szacunku niż tytuł czy formułka „Rabbi”, czyli „Nauczyciel”, mogło też być bardziej serdeczne (Jn 1:38). Jednakże gdy Jan spisywał swą relację, przyrostek „-i”, wskazujący na pierwszą osobę, chyba stracił już swe szczególne znaczenie, gdyż apostoł przetłumaczył ten tytuł po prostu na „Nauczycielu” (Jn 20:16).

Tytuł wysokiego urzędnika imperium babilońskiego w okresie zburzenia Jerozolimy w 607 r. p.n.e. Tytuł ten zawierają inskrypcje odkryte podczas wykopalisk. Rabmag Nergal-Szarecer był jednym z babilońskich książąt zasiadających w specjalnym trybunale sędziowskim w Bramie Środkowej w Jerozolimie po zdobyciu tego miasta przez Nebukadneccara. Wspomniano o nim także w związku z uwolnieniem Jeremiasza i przekazaniem go Gedaliaszowi (Jer 39:3, 13, 14).

(„naczelny dworzanin”).

Tytuł naczelnego dworzanina w administracji asyryjskiej i babilońskiej. Rabsaris był jednym z trzech dostojników asyryjskich, których za czasów Ezechiasza król Asyrii wysłał z żądaniem poddania Jerozolimy (2Kl 18:17).

Rabsaris należał do urzędników babilońskich przejmujących w imieniu Nebukadneccara władzę nad Jerozolimą po jej zdobyciu w 607 r. p.n.e. O rabsarisie Nebuszazbanie wspomniano w związku z Jeremiaszem, który został skierowany do Gedaliasza, by u niego zamieszkać (Jer 39:3, 13, 14; 40:1-5). Archeolodzy odkryli inskrypcje z tym tytułem (Bulletin of the Israel Exploration Society, Jerozolima 1967, t. XXXI, s. 77; Le palais royal d’Ugarit, III, Paryż 1955, nr 16:162, s. 126).

(z akad., prawdopodobnie: „wielki podczaszy”).

Tytuł wysokiego urzędnika asyryjskiego (2Kl 18:17). W pewnej inskrypcji asyryjski król Tiglat-Pileser III oznajmił: „Wysłałem do Tyru mojego oficera rabsaka”. A na jednej z tabliczek przechowywanych w Muzeum Brytyjskim znajduje się następująca inskrypcja króla Asurbanipala: „Rozkazałem dołączyć do moich wojsk (w Egipcie) oficera rabsaka” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. Pritchard, 1974, ss. 282, 296).

Gdy asyryjski król Sancherib oblegał twierdzę Lachisz w Judzie, wysłał do Jerozolimy potężne wojsko pod wodzą tartana, głównego dowódcy, i dwóch innych wysokich urzędników, rabsarisa i rabszaka (2Kl 18:17; cała relacja także w Iz rozdz. 36, 37). Cała trójka stanęła koło kanału górnej sadzawki. Rabszak, którego imienia nie podano, wystąpił jako mówca i próbował nakłonić króla Ezechiasza do dobrowolnej kapitulacji (2Kl 18:19-25). Dobrze znał zarówno język hebrajski, jak i syryjski. Zawołał po hebrajsku do króla Ezechiasza, ale na spotkanie przyszło jego trzech dworzan. Poprosili oni rabszaka, by rozmawiał z nimi po syryjsku, a nie po żydowsku, ze względu na lud siedzący na murze (2Kl 18:26, 27). Ale ta sytuacja odpowiadała propagandowym celom rabszaka. Zależało mu na tym, by go słyszeli zwykli ludzie, bo chciał w ten sposób osłabić ich morale. Mówił więc jeszcze głośniej po hebrajsku — próbował ich zastraszyć, posługiwał się kłamstwami i fałszywymi obietnicami, ubliżał im oraz szydził z Jehowy, nawoływał, by zdradzili króla Ezechiasza i poddali się armii asyryjskiej (2Kl 18:28-35). Ale lud Jerozolimy pozostał lojalny wobec Ezechiasza (2Kl 18:36).

Król Ezechiasz w modlitwie przedstawił Jehowie wyzywające słowa rabszaka i wysłał delegację do