do dołu, który wykopał dla kogoś innego (Prz 26:22-28).

Stosunki w rodzinie. Księga Przysłów stanowczo doradza wierność małżeńską. Mężczyzna powinien cieszyć się ‛żoną swej młodości’ i nie szukać zaspokojenia swych pragnień gdzie indziej (Prz 5:15-23). Cudzołóstwo sprowadza zgubę i śmierć (5:3-14; 6:23-35). Dobra żona jest dla męża „koroną” i błogosławieństwem. Natomiast kobieta postępująca haniebnie „jest zgnilizną w jego kościach” (12:4). Żona swarliwa potrafi uprzykrzyć mężowi życie (25:24; 19:13; 21:19; 27:15, 16). Chociażby odznaczała się urodą i wdziękiem, przypomina „złoty kolczyk do nosa tkwiący w ryju świni” (11:22; 31:30). Głupia kobieta własnoręcznie burzy swój dom (14:1). Wspaniałe przymioty dobrej żony opisano w rozdz. 31: jest pracowita, godna zaufania, podporządkowana mężowi i wiernie zarządza domem.

Wielokrotnie zaznaczono, że rodzice są w pełni odpowiedzialni za swe dzieci i że mają je wychowywać w karności (Prz 19:18; 22:6, 15; 23:13, 14; 29:15, 17). Szczególnie uwypuklono rolę ojca, ale jeśli dziecko chce zostać obdarzone życiem przez Jehowę, musi szanować oboje rodziców (19:26; 20:20; 23:22; 30:17).

Troska o zwierzęta. Księga ta porusza nawet temat troski o zwierzęta domowe. „Prawy dba o duszę swego zwierzęcia domowego” (Prz 12:10). „Stanowczo powinieneś znać wygląd swej trzody” (27:23).

Stabilna i rzetelna władza. W Księdze Przysłów wyłuszczono zasady dobrego rządzenia. Królowie i inni ludzie wysoko postawieni powinni uważnie badać sprawy (Prz 25:2), okazywać lojalną życzliwość i wierność wobec prawdy (20:28) oraz sprawiedliwie traktować poddanych (29:4; 31:9), nie wyłączając maluczkich (29:14). Jeżeli chcą, by ich władza była utwierdzona prawością, nie mogą słuchać rad niegodziwców (25:4, 5). Wódz musi odznaczać się rozeznaniem i nienawidzić niesprawiedliwego zysku (28:16).

„Prawość wywyższa naród” (Prz 14:34), a występek narusza fundamenty władzy (28:2). Zagrożeniem dla stabilności państwa są także bunty przeciw rządzącym, potępione w Przysłów 24:21, 22: „Synu mój, bój się Jehowy i króla. Nie zadawaj się z tymi, którzy są za zmianą. Bo ich klęska nastąpi tak nagle, że któż wie o zgubie tych, którzy są za zmianą?”

Użyteczna do udzielania rad. Ponieważ Księga Przysłów omawia najrozmaitsze dziedziny życia ludzkiego, można na jej podstawie udzielać niezwykle praktycznych rad i zachęt, jak to czynili pisarze Chrześcijańskich Pism Greckich. „Serce prawego rozmyśla, żeby odpowiedzieć” (Prz 15:28). Nie warto jednak napominać szyderców. „Kto koryguje szydercę, ściąga na siebie hańbę, a kto upomina niegodziwego — ma w sobie wadę. Nie upominaj szydercy, żeby cię nie znienawidził. Upomnij mądrego, a będzie cię miłował” (Prz 9:7, 8; 15:12; por. Mt 7:6). Nie każdy jest szydercą, toteż osoby uprawnione do udzielania rad nie powinny się od tego wzbraniać, ponieważ „wargi prawego pasą wielu” (Prz 10:21).

Na dworach starożytnego Bliskiego Wschodu przystęp do monarchy był możliwy tylko za jego zgodą i pod warunkiem przestrzegania ustalonych przepisów. Osoba ubiegająca się o audiencję na ogół potrzebowała pośrednika, który ją przedstawiał i za nią ręczył. W Persji za rządów Aswerusa wejście na wewnętrzny dziedziniec bez wezwania oznaczało śmierć, ale gdy królowa Estera z narażeniem życia stanęła przed obliczem władcy, ten okazał jej łaskę (Est 4:11, 16; 5:1-3). O tym, jak usilnie starano się niczym nie urazić króla, świadczą słowa i zachowanie braci Józefa, do którego Juda rzekł: „Jesteś jak sam faraon” (Rdz 42:6; 43:15-26; 44:14, 18). A zatem chociaż ziemski władca był tylko niedoskonałym człowiekiem, uzyskanie do niego przystępu uważano za niezwykle rzadki i trudno osiągalny przywilej.

Święta obecność Boga. Paweł oznajmił Ateńczykom, że Bóg „nie jest (...) daleko od nikogo z nas” (Dz 17:27), i to znajduje potwierdzenie w całej Biblii. Niemniej przystępujący do Niego muszą spełnić określone warunki i zyskać Jego przychylność. Z obecnością Władcy Wszechświata wiąże się dostojeństwo, szacunek i ład, czego dowodzi wizja, w której Daniel ujrzał majestatyczny niebiański dwór „Istniejącego od Dni Pradawnych”. ‛Syn człowieczy uzyskał dostęp’ przed Jego tron i został przyprowadzony „tuż przed Niego” (Dn 7:9, 10, 13, 14; por. Jer 30:21). Z Hioba 1:6 i 2:1 wynika, że również anielscy synowie Boga są zapraszani przed Jego oblicze w określonych porach, toteż rozsądny wydaje się wniosek, iż Szatan mógł się pojawić wśród nich tylko za przyzwoleniem Najwyższego.

Człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo swego Boga i Ojca, który obdarzył go pewną miarą własnych przymiotów oraz zobowiązał do troszczenia się o planetę Ziemię i o zamieszkujące ją zwierzęta, co oczywiście oznaczało konieczność utrzymywania kontaktów ze Stwórcą