Jak wynika z relacji żydowskiego historyka Józefa Flawiusza, w czasach Aleksandra Janneusza (103-76 p.n.e.) Cheszbon znajdował się w rękach Żydów. Później władzę nad tym miastem sprawował Herod Wielki (Dawne dzieje Izraela, XIII, XV, 4; XV, VIII, 5).

Miasto na pd. Judy (Joz 15:21, 27). Jego dokładne położenie jest obecnie nieznane.

(ח) (chet).

Ósma litera alfabetu hebrajskiego. Oznacza najbardziej szorstki dźwięk gardłowy, przypominający początek polskiego słowa „chrapać”. W hebrajskim oryginale Psalmu 119 literą tą rozpoczyna się każdy werset ósmej zwrotki (w. 57-64).

W niniejszym dziele transliteruje się ją przez „ch” dla zaznaczenia silnego przydechu.

Miejsce, do którego droga stanowiła pn. granicę ziemi Izraela w wizji Ezechiela (Eze 47:13, 15; 48:1). Niektórzy uczeni przypuszczają, że jest to dzisiejsza Haitla, położona ok. 35 km na pn. wsch. od Trypolisu w Libanie.

(„wieprz; dzik”).

1. Kapłan, którego dom patriarchalny został przez losowanie wybrany na siedemnasty z 24 oddziałów, zorganizowanych do służby kapłańskiej pod koniec panowania Dawida (1Kn 24:1, 3, 5-7, 15).

2. Jeden z „naczelników ludu”; jego potomek — jeśli nie on sam — za dni Nehemiasza poparł postanowienie ludu co do wiernego trwania przy Jehowie (Neh 9:38; 10:1, 14, 20).

Dziadek Ben-Hadada, pierwszego wymienionego w Biblii króla syryjskiego o tym imieniu (1Kl 15:18). Niektórzy utożsamiają Chezjona z Rezonem, wspomnianym w 1 Królów 11:23.

Jedna z czterech odnóg rzeki wypływającej z Edenu (Rdz 2:10-14). W języku staroperskim Chiddekel był znany jako Tigra, skąd wywodzi się grecka nazwa rzeki Tygrys. Po arabsku zwany jest Szatt ad-Didżla. Mówi się czasami, iż jest bliźniakiem Eufratu, wespół z którym nawadnia równiny Mezopotamii.

To właśnie nad brzegiem Tygrysu (Chiddekelu) Daniel otrzymał wizję dotyczącą zmagań o władzę pomiędzy „królem północy” a „królem południa” (Dn 10:4, 5; 11:5, 6). Po wpłynięciu na Nizinę Mezopotamską rzeka mija pozostałości wielu starożytnych miast. Na wsch. brzegu widać ruiny Niniwy (naprzeciw współczesnego Mosulu), a nieco dalej na pd. — ruiny miasta Kalach. Jeszcze dalej, już na zach. brzegu, leży stary Aszszur. Po tej samej stronie, poniżej Bagdadu, widnieją pozostałości Seleucji, dawnej stolicy dynastii Seleucydów.

Źródła Tygrysu znajdują się na wsch. dzisiejszej Turcji. Najdłuższy potok źródłowy płynie z zach., biorąc początek w górach leżących na pd. od jeziora Hazar, jakieś 25 km na pd. wsch. od miasta Elâziğ i niedaleko od jednego ze źródeł Eufratu. Jak widać, obie rzeki mogły mieć wspólne źródło, zanim ogólnoziemski potop doprowadził do zmian w topografii ziemi. Przez pierwsze 240 km Tygrys płynie na pd. wsch. i jest zasilany z lewej strony przez krótsze potoki źródłowe. Na pd. zach. od jeziora Wan rzeka skręca bardziej na pd. Przełamuje się w głębokiej dolinie przez góry, po czym wpływa na pn. kraniec Niziny Mezopotamskiej. Zanim połączy się z Eufratem, od wsch. zbiera wody czterech głównych dopływów; są to: Wielki Zab, Mały Zab, Azajm oraz Dijala.

Na ogół uważa się, że w starożytności Tygrys i Eufrat miały osobne ujścia do morza, ale w ciągu wieków niesiony przez nie muł wypełnił zatokę i obecnie kończą swój bieg wspólnie. Tworzą szeroką rzekę Szatt al-Arab, która po przepłynięciu 160 km wpada do Zatoki Perskiej.

Łącznie Tygrys ma długość ok. 1850 km. Jest dość szeroki — w niektórych miejscach odległość między brzegami przekracza nawet 360 m — ale raczej płytki, a powyżej Bagdadu żeglowny jedynie dla statków o małym zanurzeniu. W porównaniu z Eufratem jest bardziej wartki, lecz o jedną trzecią krótszy i ma mniejsze znaczenie gospodarcze.

(skrócona forma imienia Achiel: „moim bratem jest Bóg; brat Boga”).

Betelczyk, który w X w. p.n.e., za panowania Achaba, odbudował Jerycho. Zgodnie z przysięgą wypowiedzianą przez Jozuego ponad 500 lat wcześniej, przy zburzeniu Jerycha, Chiel założył fundament tego miasta kosztem Abirama, swego pierworodnego, a jego wrota postawił kosztem Seguba, swego najmłodszego dziecka (Joz 6:26; 1Kl 16:33, 34).

Jedno z 13 miast, które przydzielono kapłanom, najwyraźniej nazywane też Cholonem (Joz 21:13-19; 1Kn 6:54-60; zob. CHOLON 1).

(„moim działem jest Jehowa”).

1. Lewita z rodu Merariego; syn Amciego i przodek Etana, którego Dawid wyznaczył na śpiewaka w przybytku (1Kn 6:31, 32, 44-46).

2. Lewita z rodu Merariego powołany w czasach Dawida na odźwiernego; syn Chosy (1Kn 26:10-12).