Izraelici szukali pomocy w Egipcie i Asyrii. Dlatego Jehowa oznajmił za pośrednictwem proroka Jeremiasza: „A czemuż się kłopoczesz o drogę do Egiptu, aby pić wody Szichoru? I czemu się kłopoczesz o drogę do Asyrii, aby pić wody Rzeki? (...). Wiedz zatem i zobacz, że czymś złym i gorzkim jest to, iż opuściłaś Jehowę, swego Boga” (Jer 2:18, 19). Również w Objawieniu 8:10 i 16:4 najwyraźniej jest mowa o wodach, które uważa się za życiodajne, lecz które pochodzą od ludzi.

Czym jest „rzeka wody życia” (Obj 22:1), wyjaśniono pod hasłem ŻYCIE (Rzeka wody życia).

Jehowa obiecał Abrahamowi, że jego potomstwu da ziemię „od rzeki egipskiej” do Eufratu (Rdz 15:18). Komentatorzy na ogół sądzą, iż „rzeka egipska” to inaczej „Dolina Potoku Egipskiego”, utożsamiana dziś z Wadi al-ʽArisz na półwyspie Synaj, dochodzącą do Morza Śródziemnego jakieś 150 km na wsch. od Port Saidu (zob. POTOKU EGIPSKIEGO, DOLINA). Wzmianka o „rzece [szichòr] egipskiej” występuje w niektórych przekładach też w 1 Kronik 13:5 (AT, La, NŚ). Także tutaj może to być Wadi al-ʽArisz, ale równie dobrze w obu wersetach może chodzić o pewną odnogę Nilu (zob. SZICHOR).

Człowiek uprawiający jakieś rzemiosło. Hebrajskie słowo charász najczęściej jest oddawane ogólnym terminem „rzemieślnik”, ale gdy występuje w kontekście określonych materiałów, tłumaczy się je bardziej precyzyjnie, np. „obrabiający drewno i metale” (Pwt 27:15), „obrabiający drewno i obrabiający kamień” (2Sm 5:11), „ten, kto rzeźbi dłutem w żelazie”, „ten, kto rzeźbi w drewnie” (Iz 44:12, 13), „kowal” (1Sm 13:19) albo „wytwórcy” (Iz 45:16). Dobrym przykładem zakresu znaczeniowego słowa „rzemiosło” jest opis umiejętności Becalela, który podobnie jak Oholiab zajmował się obróbką metali, drogocennych kamieni i drewna, a także tkaniem i barwieniem — był biegły „we wszelkim rzemiośle” (Wj 35:30-35; zob. też 2Kl 12:11, 12).

Wiele zajęć, takich jak wyrób narzędzi, cegieł, ciesielstwo, przędzenie, tkanie, wykańczanie tkanin, garncarstwo i jubilerstwo, było dawniej pospolitymi pracami domowymi, które wykonywali zwykli mężczyźni i kobiety. Życie w osiadłych społecznościach doprowadziło jednak do specjalizacji. Już przed potopem niektórzy zasłynęli z uprawiania określonego rzemiosła (Rdz 4:21, 22). W r. 617 p.n.e. Nebukadneccar uprowadził z Jerozolimy do Babilonu nie tylko książąt i specjalistów od budownictwa wojskowego, lecz także rzemieślników (2Kl 24:14, 16; Jer 24:1; 29:2). W niektórych miastach rzemieślnicy uprawiający ten sam zawód mieszkali obok siebie w jednej dzielnicy, tworzyli cechy, byli znani ze swego zajęcia i wywierali znaczny wpływ na życie miasta (Neh 3:8, 31, 32; 11:35; Jer 37:21; Dz 19:24-41). Z wyjątkiem zapisków i rysunków z Egiptu, szczegółowo ukazujących pracę różnych rzemieślników, nie zachowało się zbyt wiele dokładnych informacji o starożytnym rzemiośle.

Zakaz bałwochwalstwa zawarty w Prawie Mojżeszowym w dużej mierze powstrzymywał Izraelitów od powszechnego w owych czasach sporządzania figurek i innych przedmiotów kultu (Wj 20:4; Pwt 4:15-18; 27:15). W takich państwach jak Asyria czy Babilonia rozwój sztuki i rzeźbiarstwa był ściśle związany z kultem wizerunków (Ps 115:2, 4-8; Iz 40:19, 20; 44:11-20; 46:1, 6, 7; Jer 10:2-5). Demetriusz i inni rzemieślnicy (gr. technítai) z Efezu utrzymywali się z wyrobu srebrnych świątyniek Artemidy (Dz 19:24-27).

Dodatkowe informacje na temat różnych rzemiosł można znaleźć w hasłach: BARWNIKI, FARBOWANIE; CEGŁA; CIEŚLA; GARBARZ; GARNCARZ; HAFTOWANIE; METALE, OBRÓBKA; MURARZ; PRZĘDZENIE; RZEŹBA; TKACTWO.

Sztuka formowania np. drewna, kamienia, metalu czy gliny. Szeroki zakres znaczeniowy tego pojęcia oddaje kilka określeń hebrajskich, które na ogół tłumaczone są zamiennie na „rzeźbienie” lub „grawerowanie”. Najczęściej używane z tych określeń — słowo pésel — odnosi się po prostu do rzeźbionych lub rytych wizerunków.

Zakaz sporządzania rzeźbionych wizerunków w celu oddawania im czci po raz pierwszy podano Izraelitom w Dekalogu (Wj 20:4), a później go powtórzono. „Przeklęty mąż, który wykonuje rzeźbiony wizerunek” (Pwt 4:16, 23; 5:8; 27:15). Prorocy wielokrotnie wykazywali, jaką głupotą jest tworzenie takich przedmiotów w celach kultowych, oraz surowo potępiali tę praktykę (Ps 97:7; Iz 42:17; 44:9-20; 45:20; Jer 10:14, 15; Nah 1:14; Hab 2:18). Kiedy członkowie ludu Bożego oddawali cześć rzeźbionym wizerunkom, oznaczało to, że nie okazują Jehowie należnego Mu wyłącznego oddania. Zrozumiałe więc, że ilekroć odstępowali od Boga i wdawali się w kult własnoręcznie wykonanych rzeźb, tracili Jego uznanie (Sdz 18:18, 30, 31; 2Kl 21:7-9; 2Kn 33:7, 22; Eze 8:10).

Natomiast rzeźby wykonane na potrzeby przybytku i wspaniałej świątyni Salomona nie były przedmiotami kultu, lecz stanowiły element dekoracyjny i miały znaczenie symboliczne. Powstały z polecenia samego Jehowy, który udzielił swego