-
PsalmyWnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot
-
-
Uwypuklają poczynania i przymioty Boże. Psalmy pogłębiają wdzięczność wobec Jehowy Boga, którego istnieniu mogą zaprzeczać tylko bezrozumni (Ps 14:1; 19:7-11; 53:1). Ukazują, że „miłuje on prawość i sprawiedliwość” (33:5), że jest „schronieniem i siłą, pomocą łatwą do znalezienia w czasie udręk” (46:1). Jest „Sędzią prawym” (7:11; 9:4, 8), Stwórcą (8:3; 19:1; 33:6), Królem (10:16; 24:8-10), Pasterzem (23:1-6) i Nauczycielem (25:9, 12), Opiekunem ludzi i zwierząt (34:10; 147:9), Wybawcą i Wyzwolicielem (35:10; 37:39, 40; 40:17; 54:7) oraz Źródłem życia (36:9), pociechy (86:17), błogosławieństwa i siły (29:11).
Jehowa ‛nie zapomina krzyku uciśnionych’ (Ps 9:12; 10:14), odpowiada na modlitwy swych sług (3:4; 30:1, 2; 34:4, 6, 17, 18), nagradza ich i ochrania (3:3, 5, 6; 4:3, 8; 9:9, 10; 10:17, 18; 18:2, 20-24; 33:18-20; 34:22; zob. 34:7, gdzie jest mowa o ochronie zapewnianej przez aniołów). Nienawidzi niegodziwości i występuje przeciw złoczyńcom (5:4-6, 9, 10; 9:5, 6, 17, 18; 21:8-12; 99:8).
Według Psalmów Jehowa napawa lękiem (Ps 76:7), jest wielki (77:13), lecz pokorny (18:35), jest święty (99:5) i obfituje w dobroć (31:19) oraz moc (147:5). To „Bóg miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu i obfitujący w lojalną życzliwość oraz wierność wobec prawdy” (86:15). Jego zrozumienie jest nie do opowiedzenia (147:5), a dzieła stwórcze świadczą o Jego mądrości (104:24). Bóg określa liczbę gwiazd i wszystkie je woła po imieniu (147:4). Potrafi ujrzeć nawet zarodek ludzki (139:16), uzdrowić każdą dolegliwość (103:3) oraz zniszczyć nieprzyjacielski sprzęt wojenny i w ten sposób sprawić, że ustaną wojny (46:9). Realizując swe prawe zamierzenie, czynnie uczestniczy w wielu wydarzeniach historycznych (44:1-3; 78:1-72; 81:5-7; 105:8-45; 106:7-46; 114:1-8; 135:8-12; 136:4-26). Taki Bóg naprawdę zasługuje na wysławianie i dziękczynienie (92:1; 96:1-4; 146-150). Głupotą byłoby polegać na człowieku (60:11; 62:9), bogactwach (49:6-12, 17) lub bożkach (115:4-8; 135:15-18).
Podkreślają wartość słowa Bożego. Psalmy uczą też cenić słowo Boże. Pokazują, że wypowiedzi Jehowy są czyste (Ps 12:6; 18:30), Jego prawo zaś cenne (119:72) i zgodne z prawdą (119:142). Przestrzeganie Jego doskonałego prawa, godnych zaufania przypomnień, prostolinijnych rozkazów, czystych przykazań i prawych sądowniczych rozstrzygnięć przynosi trwałe błogosławieństwa (19:7-11). Słowo Boga oświetla człowiekowi ścieżkę (119:105), a Jego przykazania czynią go mądrym, udzielają mu wnikliwości i zrozumienia (119:98-100, 104).
Wyjaśniają i uzupełniają inne fragmenty Biblii. Czasami Księga Psalmów objaśnia lub uzupełnia inne fragmenty Biblii. Ukazuje, że ‛trapienie duszy’ w Dniu Przebłagania (Kpł 16:29; 23:27; Lb 29:7) odnosi się do postu (Ps 35:13). Tylko psalmista opowiada, jak surowo potraktowano Józefa w egipskim więzieniu (przynajmniej na początku): „Stopy jego trapili okowami, dusza jego dostała się w żelaza” (105:18). Z Psalmów dowiadujemy się też, że w sprowadzaniu plag na Egipt uczestniczyły „poczty aniołów” (78:44-51), a woda dostarczona na pustkowiu za sprawą cudu ‛popłynęła jak rzeka przez bezwodne okolice’ (105:41) — było jej więc dużo i stała się łatwo dostępna dla Izraelitów i ich licznych zwierząt domowych. Poza tym jak wyjawiono w tej księdze, w Morzu Czerwonym zginął także sam faraon (136:15).
Psalmy podają, że zanim Izraelici pokonali Edomitów w Dolinie Soli, znosili przeciwności i niedolę (Ps 60:1, 3, 9 oraz nagł.). Wynikałoby stąd, że gdy walczyli na pn. przeciwko Aram-Naharaim i Aram-Cobie, do Judy wtargnęły wojska Edomu.
Psalm 101 wyjaśnia, w jaki sposób Dawid zarządzał sprawami państwa. Na swych sług wybierał tylko osoby odznaczające się wiernością. Nie mógł znieść ludzi butnych i nie tolerował oszczerstwa. Każdego dnia myślał o tym, jak wymierzyć sprawiedliwość niegodziwcom.
-
-
PszczołaWnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot
-
-
PSZCZOŁA
(hebr. deworáh).
Jak się wydaje, w Biblii zazwyczaj jest mowa o dzikich pszczołach miodnych. Nazwanie Kanaanu „ziemią mlekiem i miodem płynącą” wskazuje, że w krainie tej od najdawniejszych czasów było wiele pszczół (Wj 3:8). Dzięki ciepłemu klimatowi i obfitości kwiatów nadal żyje ich tam mnóstwo i pszczelarstwo jest bardzo rozpowszechnione. Z przeszło 20 000 znanych gatunków pszczół obecnie w Izraelu najczęściej występuje pszczoła syryjska (Apis mellifera syriaca).
Podczas pewnej wyprawy wojennej Jonatan zjadł trochę miodu znalezionego w lesie, więc pszczoły prawdopodobnie miały gniazdo w jakiejś dziupli (1Sm 14:25-27). Miód dzikich pszczół żyjących w dolinie Jordanu stanowił znaczną część pożywienia Jana Chrzciciela (Mt 3:4). Pszczoły zakładają gniazda nie tylko w pniach drzew, ale też w innych zagłębieniach, np. w szczelinach skał lub ścian (Pwt 32:13; Ps 81:16).
Pewne pytania rodzą się w związku z relacją z Sędziów 14:5-9. Napisano tam, że gdy Samson poszedł zobaczyć zabitego przez siebie lwa, „w trupie lwa był rój pszczół oraz miód”. A przecież większość pszczół omija z daleka padlinę. Warto jednak zauważyć, że według tej relacji Samson wrócił „po jakimś czasie”. Występujące tu hebrajskie wyrażenie dosłownie znaczy „po upływie dni” i może się odnosić nawet do całego roku (por. 1Sm 1:3, gdzie wyrażenie „co roku” po hebr. dosł. znaczy „od dni do dni”; por. też Neh 13:6). Upłynęło więc dość czasu, by padlinożerne ptaki lub inne zwierzęta, jak również owady, zjadły większą część mięsa, a palące słońce wysuszyło resztę. O upływie sporej ilości czasu świadczy także okoliczność, że rój pszczół nie tylko zbudował gniazdo w trupie lwa, ale też zdążył wyprodukować dość dużo miodu.
O Amorytach powiedziano, że niczym rozjuszone pszczoły przepędzili wojska izraelskie ze swej górzystej posiadłości (Pwt 1:44). Porównując wrogie narody do roju atakujących pszczół, psalmista przyznał, że zdołał je odeprzeć jedynie dzięki pokładaniu ufności w imieniu Jehowy (Ps 118:10-12).
Prorok Izajasz barwnie opisał najazd armii egipskiej i asyryjskiej na Ziemię Obiecaną, przyrównując je do chmar much i pszczół, na które Jehowa Bóg zagwiżdże, by przyleciały i usiadły w dolinach potoków i w rozpadlinach skalnych (Iz 7:18, 19). Wzmianka o ‛gwizdaniu’ bynajmniej nie oznacza, jakoby taki był zwyczaj pszczelarzy, lecz po prostu wskazuje, że Jehowa skieruje uwagę tych wojowniczych ludów na kraj zamieszkany przez Jego naród wybrany.
Dwie kobiety wymienione w Biblii nosiły imię Debora, czyli „pszczoła” — mamka Rebeki (Rdz 35:8) oraz prorokini, która współpracowała z sędzią Barakiem podczas zwycięskiej wojny z kananejskim królem Jabinem (Sdz 4:4).
-
-
PszenicaWnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot
-
-
PSZENICA
Ważne zboże, które od dawna dostarcza człowiekowi cennego pokarmu i nierzadko — tak jak to bywało w starożytności — osiąga cenę dwu- lub trzykrotnie wyższą od ceny jęczmienia (por. 2Kl 7:1, 16, 18; Obj 6:6). Z samej pszenicy (hebr. chittáh; gr. sítos) lub jej mieszanki z innymi zbożami powszechnie wypiekano chleb (Wj 29:2; Eze 4:9). Pszenicę jedzono też na surowo (Mt 12:1), a po rozgnieceniu ziaren uzyskiwano kaszę. Świeżo zżęte, miękkie kłosy pszenicy prażono (Kpł 2:14; 2Sm 17:28). Podbite plemiona czy narody płaciły pszenicą daninę (2Kn 27:5); składano ją także w ofierze Jehowie (1Kn 23:29; Ezd 6:9, 10).
Młoda pszenica jest jasnozielona i przypomina trawę. Gdy dojrzeje, przybiera kolor złocistobrązowy i osiąga wysokość 0,6—1,5 m. Ma długie, cienkie liście oraz łodygę zakończoną kłosem z ziarnami. Pewien gatunek pszenicy (Triticum compositum), uprawiany już w starożytnym Egipcie i wciąż spotykany na tamtych terenach, wydaje kilka kłosów z jednej łodygi (por. Rdz 41:22, 23). Odmiany powszechnie uprawiane w Palestynie w czasach nowożytnych, a prawdopodobnie także w czasach biblijnych, są ościste, tzn. plewki okrywające ziarna mają szorstkie, kłujące włoski.
Zgodnie z obietnicą Bożą daną Izraelitom Palestyna okazała się ziemią pszenicy i jęczmienia (Pwt 8:8; 32:14; Ps 81:16; 147:14). Rodziła tyle zboża, że starczało go na potrzeby własne i jeszcze można je było eksportować (2Kn 2:8-10, 15). Za czasów Ezechiela Tyr handlował różnymi produktami pochodzącymi z Judy i Izraela, m.in. „pszenicą z Minnitu” (Eze 27:17).
Pszenicę wysiewano w Palestynie mniej więcej równocześnie z jęczmieniem, w miesiącu Bul (październik/listopad), gdy już wczesne deszcze jesienne wystarczająco spulchniły glebę, by nadawała się do orki (Iz 28:24, 25). Żniwa pszenicy następowały po zbiorach jęczmienia (Rut 2:23; por. Wj 9:31, 32) i miały ścisły związek z obchodzonym w miesiącu Siwan (maj/czerwiec) Świętem Tygodni, czyli Pięćdziesiątnicą; jako ofiarę kołysaną składano wtedy Jehowie dwa upieczone na zakwasie chleby z mąki pszennej (Wj 34:22; Kpł 23:17). Po wymłóceniu, odwianiu i przesianiu pszenicę często przechowywano w podziemnych magazynach, do czego być może nawiązano w Jeremiasza 41:8.
Pismo Święte wspomina o pszenicy także w znaczeniu przenośnym. Wyobraża ona osoby cieszące się uznaniem Jehowy, „synów królestwa” (Mt 3:12; 13:24-30, 37, 38; Łk 3:17). Zarówno Jezus, jak i apostoł Paweł nawiązali do pszenicy, żeby zilustrować zmartwychwstanie (Jn 12:24; 1Ko 15:35-38). A Jezus przyrównał do przesiewania pszenicy próbę czekającą jego uczniów w związku z przeciwnościami, które miały go spotkać (Łk 22:31).
-
-
PtakiWnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot
-
-
PTAKI
Stałocieplne kręgowce pokryte piórami, jajorodne. W Biblii wspomniano o ptakach ok. 300 razy, przy czym z nazwy wymieniono jakieś 30 gatunków. Wzmianki te dotyczą m.in. ich lotu — często w kontekście ucieczki przed wrogami (Ps 11:1; Prz 26:2; 27:8; Iz 31:5; Oz 9:11); przesiadywania na drzewach (Ps 104:12; Mt 13:32); budowania gniazd (Ps 84:3; Eze 31:6); składania ich na ofiarę — zwłaszcza młodych gołębi i turkawek (Kpł 1:14; 14:4-7, 49-53); jedzenia ich samych (Neh 5:18) albo ich jaj (Iz 10:14; Łk 11:11, 12); a także Bożej troski o nie (Mt 6:26; 10:29; por. Pwt 22:6, 7).
-