Asyrią i Egiptem zapanują pokojowe stosunki oraz gdy te kraje razem z Izraelem dostąpią łaski Bożej i będą „błogosławieństwem pośrodku ziemi” (Iz 19:23-25).

(prawdopodobnie: „dym”).

Miasto w Szefeli, czyli pagórkowatej krainie na terenie Judy. Pierwotnie Aszan został przydzielony Judzie, ale gdy się okazało, że jej terytorium jest zbyt duże, przekazano go Symeonowi (Joz 15:42; 19:7, 9; 1Kn 4:32). Potem przypadł Lewitom z rodu Kehata (1Kn 6:54, 59). W 1 Samuela 30:30 jedno z miast w tamtej okolicy, któremu Dawid przesłał łupy po zwycięstwie nad Amalekitami, nazwano „Bor-Aszan” i przypuszczalnie jest ono tożsame z Aszanem. Miasta przekazane Kehatytom według 1 Kronik 6:59 wyliczone są także w Jozuego 21:16, jednak zamiast Aszanu występuje tam „Ain”. Dzieło The Soncino Books of the Bible (red. A. Cohen, Londyn 1950) podaje w komentarzu do tego wersetu, że pełna nazwa owego miasta mogła brzmieć Ain-Aszan.

Aszan często utożsamia się z Chirbat ʽAsan, leżącym nad Nachal ʽAszan, ok. 2,5 km na pn. zach. od dzisiejszej Beer-Szeby. Yohanan Aharoni lokalizuje Aszan w Tel Bet Mirszam — 25 km na pn. pn. wsch. od Beer-Szeby.

(„nakłonię do przysięgi”).

Dom Aszbei pochodził od Szeli, syna Judy, i znany był z wytwarzania delikatnej tkaniny (1Kn 4:21). Targumy dodają, że ową tkaninę lnianą sporządzano dla królów i kapłanów.

Aszbel był synem Beniamina; w Rodzaju 46:21 wymieniono go jako trzeciego, a w 1 Kronik 8:1 jako drugiego. W 1728 r. p.n.e. przybył do Egiptu razem z rodziną Jakuba. Wydaje się, że w 1 Kronik 7:6, 10 nazwano go Jediaelem. Aszbelici, jego potomkowie, występują w spisie ludności przeprowadzonym na pustynnej równinie moabskiej w 1473 r. p.n.e. (Lb 26:38).

(prawdopodobnie: „czerń”).

Według tekstu masoreckiego jeden z synów Checrona, urodzony po śmierci ojca; prawnuk Judy (1Kn 2:4, 5, 24; zob. CHECRON 2). Z dwóch żon miał siedmiu synów (1Kn 4:5-7). Nazwany jest też ojcem Tekoi, co może oznaczać, że założył miasto o tej nazwie.

Jedno z pięciu głównych miast filistyńskich rządzonych przez władców sojuszniczych, będące prawdopodobnie religijnym centrum Filistei, w którym czczono fałszywego boga Dagona. Pozostałymi miastami były Gat, Gaza, Aszkelon i Ekron (Joz 13:3). Aszdod jest utożsamiany z Isdud (Tel Aszdod), które leży ok. 6 km na pd. pd. wsch. od współczesnego Aszdodu i w przeciwieństwie do niego nie jest usytuowane na wybrzeżu.

Aszdod po raz pierwszy został wspomniany w Jozuego 11:22 (obok Gazy i Gat) jako miejsce pobytu resztki olbrzymich Anakitów. Ponieważ zbudowano go na wzniesieniu przy nadmorskim szlaku, którym maszerowały wojska z Egiptu do Palestyny, miał znaczenie strategiczne. W czasie izraelskiego podboju Ziemi Obiecanej razem z okolicznymi osadami został przydzielony plemieniu Judy (Joz 15:46, 47), ale Aszdodyci najwyraźniej znaleźli się wśród „mieszkańców niziny”, których nie zdołano wywłaszczyć, „gdyż mieli rydwany wojenne z żelaznymi kosami” (Sdz 1:19).

Wiele przemawia za tym, iż miasta filistyńskie były u szczytu potęgi za panowania Saula. Zanim Saul został królem, Filistyni rozgromili Izraelitów pod Eben-Ezer, zdobyli Arkę Przymierza i przenieśli ją do Aszdodu do świątyni Dagona, gdzie postawili ją obok posągu swego boga. Jehowa za sprawą cudu dwukrotnie upokorzył posąg Dagona, a następnie poraził Aszdodytów tak uciążliwymi guzkami krwawniczymi, że ogarnął ich popłoch. Po naradzie filistyńscy władcy sojuszniczy postanowili przenieść Arkę do Gat, co spowodowało rozszerzenie się plagi na tamto miasto. Po siedmiu miesiącach Filistyni odesłali Arkę do ziemi izraelskiej razem z darem ofiarnym w postaci złotych przedmiotów (1Sm 5:1 do 6:18; zob. FILISTEA, FILISTYNI).

Chociaż król Dawid kilkakrotnie pokonał Filistynów, ich główne miasta najwyraźniej zachowały niezależność aż do panowania króla Uzzjasza (829-778 p.n.e.). Uzzjasz zasłynął jako twórca „machin wojennych” (2Kn 26:15), a 2 Kronik 26:6 donosi, iż „wyruszył walczyć z Filistynami, i zrobił wyłom w murze Gat i w murze Jabne oraz w murze Aszdodu, po czym zbudował miasta na terytorium Aszdodu i wśród Filistynów”.

Terytorium Aszdodu prawdopodobnie nie zostało długo w rękach Judejczyków, gdyż z późniejszych inskrypcji wynika, że asyryjski król Sargon II usunął miejscowego króla Azuriego, a zamiast niego ustanowił Ahimitiego. Kiedy Filistyni się zbuntowali, wyruszył przeciwko nim i zdobył Gat, „Asdudu” (Aszdod) oraz „Asdudimmu” (Aszdod Nadmorski, najwidoczniej inna miejscowość leżąca na wybrzeżu). Mogło to być wydarzenie wspomniane w Izajasza 20:1 i częściowe spełnienie zapowiedzi z Amosa 1:8. Jak donosi Herodot (Dzieje, II, 157), w następnym stuleciu Aszdod (Azotos) był przez 29 lat oblegany przez faraona Psametyka (Psammetycha).

Na pewnym kamiennym graniastosłupie asyryjski król Sancherib twierdzi, iż „Mitinti z Aszdod” przyniósł mu wspaniałe dary i ucałował jego stopy, po czym dodaje na temat judzkiego króla Ezechiasza (745-717 p.n.e.): „Jego miasta, które złupiłem, oderwałem od jego terytorium i dałem je królowi Aszdod, Mitinti” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. B. Pritchard, 1974, s. 287, 288; Z. Ziółkowski, Spotkania z Biblią, Poznań 1971, s. 456). Do czasów Jeremiasza (po 647 p.n.e.) Aszdod najwyraźniej stracił na znaczeniu, gdyż prorok ten wspomina o „ostatku Aszdodu” (Jer 25:20). Nebukadneccar, który zaczął panować w 624 r. p.n.e., wymienia króla Aszdodu wśród więźniów przetrzymywanych na dworze babilońskim (por. Sof 2:4).

Kiedy Izraelici wrócili z niewoli babilońskiej, Aszdodyci wciąż byli do nich wrogo nastawieni (Neh 4:7), a Nehemiasz surowo upomniał niektórych Żydów za poślubienie Aszdodytek, gdyż w rezultacie ich synowie ‛mówili po aszdodycku, a żaden z nich nie umiał mówić po żydowsku’ (Neh 13:23, 24). W okresie machabejskim przeciwko bałwochwalczemu Aszdodowi (Azotowi) walczył Juda Machabeusz ok. r. 163 p.n.e., a później, ok. r. 148, jego brat Jonatan, który spalił świątynię Dagona (1 Machabejska 5:68; 10:84).

Co ciekawe, Zachariasz prorokował, iż Aszdod dostanie się w ręce cudzoziemców. Zapowiadając: „I zasiądzie w Aszdodzie syn z nieprawego łoża”, najwyraźniej miał na myśli czasy, gdy w mieście zabraknie rdzennych filistyńskich mieszkańców i władców (Za 9:6).

Około r. 55 p.n.e. miasto zostało odbudowane przez Rzymian i było powszechnie znane pod grecką nazwą Azotos. Jak donoszą Dzieje 8:40, podczas kampanii kaznodziejskiej przez Aszdod przechodził ewangelizator Filip.

(„[z; należący do] Aszdodu”).

Mieszkaniec filistyńskiego miasta Aszdod (Joz 13:3). Podobnie jak inni Filistyni, Aszdodyci byli potomkami Chama poprzez Micraima i Kasluchim, a przybyli do Kanaanu najprawdopodobniej z Krety (Rdz 10:6, 13, 14; Am 9:7; zob. ASZDOD; FILISTEA, FILISTYNI).

W Nehemiasza 13:24 powiedziano o nich, iż mówili „po aszdodycku”. Ponieważ nie pozostawili żadnych świadectw piśmiennych, trudno powiedzieć, czy dalej mówili językiem starożytnych Filistynów, czy też jakimś dialektem powstałym wskutek wielowiekowej dominacji obcych państw.

(„szczęśliwy; szczęście”).

1. Ósmy syn Jakuba i drugi z dwóch synów urodzonych mu przez Zilpę, służącą Lei (Rdz 35:26). Tak więc jego jedynym rodzonym bratem był Gad. W 1 Kronik 7:30 podano imiona czterech synów i córki Aszera, choć nigdzie nie wspomniano o jego żonie. Nie wyróżniał się on szczególnie spośród 12 synów Jakuba. W proroctwie wypowiedzianym na łożu śmierci ojciec obiecał mu jednak obfitość dobrej żywności (Rdz 49:20), a historia jego potomków potwierdza spełnienie się tych słów.

2. Nazwa odnoszona również do plemienia wywodzącego się od Aszera. Rok po wyjściu Izraelitów z Egiptu liczba mężczyzn w tym plemieniu wynosiła 41 500 (Lb 1:41), a jakieś 39 lat później — już 53 400 (Lb 26:47); pod względem liczebności Aszeryci byli na piątym miejscu. W obozie izraelskim przydzielono im teren na pn. od przybytku, obok potomków Dana i Naftalego (Lb 2:25-30).

Przed wejściem Izraela do Kanaanu Mojżesz w proroczym błogosławieństwie ponownie zapowiedział Aszerowi dobrobyt. Plemię to miało symbolicznie ‛zanurzać swą stopę w oliwie’ (Pwt 33:24, 25; por. Hi 29:6). Jego dział obejmował równiny leżące wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego od miejsca poniżej miasta Dor, na pd. od góry Karmel, aż do pn. granicy Palestyny koło Sydonu (Joz 17:7-11; 19:24-31). Na obszarze tym występowały jedne z najżyźniejszych gleb w Izraelu; tamtejsze drzewa oliwne dawały dużo oliwy, a inne uprawy dostarczały przysmaków godnych królewskiego stołu (Rdz 49:20; Pwt 33:24). Od wsch. ziemie Aszera graniczyły z terytoriami Zebulona i Naftalego, a od pd. i pd. wsch. — z działami Manassesa i Issachara.

O tym, że Aszer sąsiadował z plemieniem Manassesa, powiedziano w Jozuego 17:7. W wersecie 10 tej samej relacji również wyraźnie nawiązano do terytorium Aszera.

Zobacz ŚWIĘTY PAL.

(„[od; należący do] Aszera”).

Potomek Aszera, drugiego syna urodzonego Jakubowi przez Zilpę, służącą Lei (Rdz 30:12, 13); członek plemienia Aszera (Sdz 1:31, 32; zob. ASZER).

Okoliczność, iż hebrajskie słowa ʽAsz i ʽÁjisz oraz inne określenia występują w obu miejscach w kontekście słońca, gwiazd i nieba, wskazuje, że odnoszą się one do jakiegoś gwiazdozbioru (zob. Hi 9:7-9; 38:32, 33). Obecnie nie da się ustalić, o którą konstelację chodzi, dlatego bezpieczniej jest przetransliterować tę hebrajską nazwę (jak w niniejszym haśle), niż podawać konkretne odpowiedniki, np. „Wóz” (Bg) czy „Niedźwiedzica” (BT, Bw).

Hioba 38:32 mówi o Asz „z jego synami”, co potwierdza pogląd, iż dotyczy to gwiazdozbioru. Najczęściej uważa się, że chodzi o Wielką Niedźwiedzicę (Ursa Maior), składającą się z siedmiu