Jezus Chrystus, wyjaśniając, że jego niebiański Ojciec odpowie na prośby o ducha świętego, posłużył się przykładem ziemskiego ojca, który nie dałby swemu synowi skorpiona, gdyby ten poprosił go o jajko (Łk 11:12, 13). A gdy wysyłał 70 uczniów do głoszenia, dał im władzę nad wrogimi czynnikami, wyobrażonymi przez węże i skorpiony (Łk 10:19; por. Eze 2:6).

Fragment rozbitego naczynia glinianego. Hebrajskie słowo chéres, odnoszące się czasem do butli lub innego nieuszkodzonego naczynia glinianego (Lb 5:17; Jer 19:1), jest chyba spokrewnione z arabskim wyrazem, który znaczy „skrobać” bądź „drapać”, toteż może określać coś szorstkiego, chropowatego, takiego jak skorupka ceramiczna. Kiedy Hiob został porażony przez Szatana „złośliwym wrzodem” od czubka głowy aż po spód stopy, „wziął sobie glinianą skorupę, by się nią skrobać” (Hi 2:7, 8). A o Lewiatanie powiedziano: „Jego dolne części są jak ostre skorupy gliniane” (Hi 41:1, 30).

Greckie słowo òstrakon (występujące w Hi 2:8 wg LXX) oznaczało m.in. skorupki gliniane używane przez Greków do głosowania.

Odkrycia archeologiczne. Fragmenty naczyń glinianych to najliczniejsze znaleziska podczas wykopalisk archeologicznych. Niegdyś skorupy takie mogły służyć do rozgarniania popiołu lub czerpania wody (Iz 30:14). Ale zarówno w Egipcie, Mezopotamii, jak i na całym starożytnym Bliskim Wschodzie używano ich przede wszystkim jako taniego materiału pisarskiego. Na glinianych skorupkach napisano np. słynne „listy z Lakisz”, w których wielokrotnie występuje imię Boże, Jehowa (w postaci tetragramu: JHWH). W Egipcie archeolodzy odkryli mnóstwo odłupków wapienia i fragmentów ceramiki pokrytych rysunkami oraz napisami sporządzonymi atramentem (na ogół kursywą hieroglificzną); wiele z nich powstało przypuszczalnie między XVI a XI w. p.n.e., wobec czego niektóre mogą pamiętać czasy Mojżesza i egipską niewolę Izraelitów. Zawierają opowiadania, wiersze, hymny itp., po części pisane zapewne w ramach ćwiczeń szkolnych. Skorupki takie najwyraźniej służyły jako popularny materiał pisarski, podobnie jak dzisiaj kartki papieru i notatniki; zapisywano na nich rachunki, transakcje, kontrakty małżeńskie, pozwy sądowe itd.

W ruinach pałacu królewskiego w Samarii odnaleziono przeszło 60 ostraków zapisanych atramentem literami paleohebrajskimi. Są to przypuszczalnie sprawozdania o plonach winnic, w większości sporządzone chyba za panowania Jeroboama II. Oprócz nazw miejscowości widnieją na nich imiona, które niekiedy mają postać złożoną — w ich skład wchodzi słowo Baal, El lub Jehowa.

Wśród ostraków odkrytych w Egipcie znajdują się też różne dokumenty greckie — na ogół potwierdzenia zapłaconego podatku. Są one źródłem informacji o potocznej grece używanej w tym kraju w czasach ptolemejskich, rzymskich i bizantyjskich, przydają się więc do badań nad językiem koine, którym posługiwali się pisarze Chrześcijańskich Pism Greckich. W Górnym Egipcie znaleziono 20 greckich ostraków pochodzących prawdopodobnie z VII w. n.e. i zawierających fragmenty czterech Ewangelii.

Zastosowanie w przykładach. W Piśmie Świętym skorupki gliniane występują również w przenośniach. W psalmie przepowiadającym cierpienia Mesjasza przygnębiony i otoczony przez wrogów Dawid oznajmił: „Moc moja wyschła niby skorupa gliniana” (Ps 22:11-15). Przedmioty wykonane z gliny rzeczywiście stają się po wypaleniu bardzo suche; są też kruche, czego najwymowniejszym dowodem są właśnie skorupy rozbitych naczyń.

Za czasów Salomona najwyraźniej opanowano już sztukę glazurowania naczyń, bo w Przysłów 26:23 czytamy: „Czym srebrna glazura pokrywająca glinianą skorupę, tym wargi płomienne, a z nimi złe serce”. Jak „srebrna glazura” pokrywa powierzchnię ceramiki, tak „wargi płomienne” mogą skrywać „złe serce”, gdy ktoś tylko udaje przyjaźń.

Jehowa ostrzegł Oholibę (Jerozolimę), że ‛napełniona zostanie upojeniem i smutkiem’, pijąc kielich, z którego piła jej siostra Ohola (Samaria). Juda miała wychylić ten symboliczny kielich do ostatniej kropli, gdyż żaden z wyroków Bożych nie mógł jej ominąć. Dlatego Bóg oznajmił za pośrednictwem Ezechiela: „Będziesz musiała go wypić i wysączyć, a jego gliniane skorupy pogryziesz” (Eze 23:4, 32-34).

Bezbrzeżną głupotę ludzi uskarżających się na Boga i krytykujących Jego postępowanie obnażono następującymi słowami: „Biada wdającemu się w spór z Tym, który go ukształtował, jak skorupa gliniana z innymi skorupami glinianymi ziemi! Czy glina ma powiedzieć do tego, który ją kształtuje: ‚Co czynisz?’ A twoje dzieło: ‚On nie ma rąk?’” (Iz 45:9, 13).

Zewnętrzna powłoka ciała człowieka lub zwierzęcia. Zaliczana do narządów, pełni w organizmie liczne funkcje konieczne do zachowania zdrowia, m.in. ochronne, termoregulacyjne i wydalnicze.

Biblia wspomina o schorzeniach skórnych (Kpł 13:1-46; 21:20; Pwt 28:27) oraz o tym, jak źle wpływa na skórę choroba i głód (Hi 7:5; 30:30; Lam 4:8; 5:10).

Zgodnie z wymogami Prawa Mojżeszowego skóry zwierząt stanowiących dar ofiarny za grzech palono poza obozem (Wj 29:14; Kpł 4:11, 12; 8:17; 9:11; 16:27; Heb 13:11) i poza bramami Jerozolimy. Natomiast skóra zwierzęcia przyprowadzonego przez Izraelitę na ofiarę całopalną przypadała kapłanowi (Kpł 7:8).

Kiedy Adam i Ewa zgrzeszyli, Jehowa dostarczył im szaty ze skór, aby zakryli swą nagość (Rdz 3:21). Niektórzy ludzie — zwłaszcza prorocy (2Kl 1:8), również fałszywi (Za 13:4) — nosili szaty z niewyprawionych skór. Ponadto ze skór zwierzęcych robiono sandały (Eze 16:3, 10), torby (1Sm 17:40), bukłaki na wodę, mleko i wino (Rdz 21:14; Joz 9:13; Sdz 4:19; Mt 9:17), membrany bębnów, a być może także rezonatory ‛instrumentów strunowych’ określanych słowem néwel (Iz 5:12). Ze skór wykonano też nakrycia na przybytek (Wj 25:2, 5; 26:14; 35:7, 23; 36:19).

Poza tym skóra owcza, kozia lub cielęca służyła jako materiał pisarski (zob. PERGAMIN).

Znaczenie przenośne. Szatan tak rzekł do Jehowy o Hiobie: „Skórę za skórę — i wszystko, co człowiek ma, da za swą duszę” (Hi 2:4). Diabeł zakwestionował więc lojalność ludzi — twierdził bowiem, że gdyby Hiob utracił zdrowie fizyczne, zacząłby przeklinać Boga.

Sam Hiob powiedział: „Uchodzę zaledwie o skórę mych zębów” (Hi 19:20). Tłumacze proponują nieraz inny przekład tego wersetu, ale wymagałoby to zmian w tekście hebrajskim. Nie ma też potrzeby wyjaśniać słów Hioba jakimiś odkryciami naukowymi dokonywanymi za pomocą mikroskopu. Zapewne Hiob mówił po prostu, że omal nie umarł — uszedł śmierci o włos, ‛o skórę zębów’, której tak naprawdę nie ma.

Świadomość własnych ograniczeń, niewygórowane mniemanie o sobie, powściągliwość wobec osób płci odmiennej; także umiar. Hebrajski rdzeń czasownikowy canáʽ występuje w Biblii tylko raz, w Micheasza 6:8, i został tam przetłumaczony na ‛być skromnym’. Spokrewniony z nim przymiotnik canúaʽ („skromny”) pojawia się w Przysłów 11:2, gdzie przeciwstawiono go zuchwalstwu. Choć zdaniem niektórych współczesnych uczonych rdzeń canáʽ znaczy „być uważnym, ostrożnym, roztropnym”, wielu innych sądzi, iż należy go tłumaczyć na „być skromnym”. Na przykład w dziele A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament (red. F. Brown, S. R. Driver i C. A. Briggs, 1980, s. 857) powiedziano, że ów rdzeń nasuwa myśl o kimś powściągliwym, skromnym, pokornym. Greckim odpowiednikiem słowa „skromność” jest aidòs (1Tm 2:9). Jak podaje Słownik grecko-polski (red. Z. Abramowiczówna, Warszawa 1958, t. I, s. 48), wyraz ten oznacza „szacunek, cześć, lęk, respekt dla cudzej opinii l[ub] własnego sumienia, stąd, wstyd”, a także „poczucie honoru”, „wzgląd na innych”, „godność” oraz „to, co wywołuje wstyd” (kursywa autora). Porównując aidòs z częściej używanym greckim słowem aischýne, które znaczy „wstyd; hańba” (1Ko 1:27; Flp 3:19), leksykograf R. C. Trench uznał, że aidòs jest „słowem podnioślejszym i wskazuje na szlachetniejsze pobudki — na głęboką odrazę do popełnienia niegodnego czynu, czego raczej nie kryje w sobie [aischýne]”. Dodał, iż „[aidòs] powstrzymuje od niecnego postępku osobę prawą, podczas gdy [aischýne] może niekiedy wpłynąć w ten sposób na człowieka złego” (Synonyms of the New Testament, Londyn 1961, ss. 64, 65). A zatem przymiot określany słowem aidòs ma ścisły związek z sumieniem.

Wobec Boga. Pismo Święte zawiera wiele rad dotyczących skromności w ocenianiu samego siebie. Przysłowie mówi: „Mądrość jest u skromnych”. To prawda, ponieważ człowiek skromny unika hańby, którą pociąga za sobą zuchwalstwo lub chełpliwość (Prz 11:2). Jest mądry, bo postępuje w sposób cieszący się uznaniem Bożym (Prz 3:5, 6; 8:13, 14). A Jehowa miłuje takie osoby i udziela im mądrości. Każdy, kto chce zyskać Jego łaskę, musi ‛być skromny, chodząc ze swoim Bogiem’ (Mi 6:8). Musi zdawać sobie sprawę ze swej pozycji przed Nim, ze swego grzesznego stanu, będącego przeciwieństwem wielkości, czystości i świętości Jehowy. Musi uznawać, że jest Jego stworzeniem, całkowicie od Niego zależnym i podlegającym Jego władzy. Tego faktu nie uznała Ewa. Chciała być niezależna i samodzielnie decydować o własnym życiu. Skromność pomogłaby jej odrzucić myśl, by ‛stać się podobną do Boga, znać dobro i zło’ (Rdz 3:4, 5). Apostoł Paweł przestrzega chrześcijan przed zbytnią pewnością siebie i zuchwalstwem: „Wypracowujcie swoje wybawienie z bojaźnią i drżeniem” (Flp 2:12).

Czym można się chlubić. Przeciwieństwem skromności jest chełpliwość. Biblia zaleca: „Niech chwali cię obcy, a nie twoje usta; niech czyni to cudzoziemiec, a nie twoje wargi” (Prz 27:2). Sam Jehowa powiedział: „Niech mędrzec się nie chełpi