rodziców i żony, a później także jego syna Jakuba (Rdz 26:34, 35; 27:46; 28:1-5; 35:27-29; 49:29-32).

Znaczenie innych wzmianek o Izaaku. W całej Biblii wiele razy wymieniono Izaaka w znanym wyrażeniu: „Abraham, Izaak i Jakub”. Czasami Jehowa jest nazywany Bogiem, którego czcili i któremu służyli ci patriarchowie (Wj 3:6, 16; 4:5; Mt 22:32; Dz 3:13). Niekiedy chodzi o przymierze, jakie zawarł z nimi Jehowa (Wj 2:24; Pwt 29:13; 2Kl 13:23). Również Jezus użył tego wyrażenia w sensie symbolicznym (Mt 8:11). W jednym fragmencie wymieniono patriarchę Izaaka w hebrajskim paralelizmie razem z Izraelem, narodem jego potomków (Am 7:9, 16).

Izaak jako potomek Abrahama wyobrażał Chrystusa, który przyniesie wiecznotrwałe błogosławieństwa. Na ten temat powiedziano: „Obietnice oznajmiono Abrahamowi i jego potomkowi. Nie mówi: ‚I potomkom’, jak o wielu, lecz jak o jednym: ‚I twemu potomkowi’, którym jest Chrystus”. W szerszym ujęciu Izaak wyobrażał też tych, którzy ‛należą do Chrystusa’ i rzeczywiście są „potomstwem Abrahama, dziedzicami według obietnicy” (Gal 3:16, 29). Poza tym dwaj bracia Izaak i Ismael oraz ich matki stanowili pewien „symboliczny dramat”. Cieleśni Izraelici (podobnie jak Ismael) urodzili się „istotnie według ciała”, natomiast członkowie Izraela duchowego są „dziećmi związanymi z obietnicą, tak samo jak Izaak” (Gal 4:21-31).

Izaaka wymieniono też w „wielkim obłoku świadków”, gdyż on również oczekiwał „miasta mającego rzeczywiste fundamenty, którego budowniczym i twórcą jest Bóg” (Heb 11:9, 10, 13-16, 20; 12:1).

(„wybawienie przez Jehowę”).

Prorok, syn Amoca (nie należy mylić z prorokiem Amosem). Pełnił służbę w Judzie i Jerozolimie za dni królów judzkich: Uzzjasza, Jotama, Achaza i Ezechiasza (Iz 1:1). W północnym królestwie Izraela (które upadło w 740 r. p.n.e., za życia Izajasza) panowali Pekach i Hoszea. W tym samym czasie prorokowali Micheasz, Ozeasz i Oded. Izajasz najprawdopodobniej zaczął swą służbę po Ozeaszu, a przed Micheaszem (2Kn 28:9; Oz 1:1; Mi 1:1).

W okresie prorockiej służby Izajasza, zwłaszcza za rządów Achaza, królestwo judzkie znajdowało się w opłakanym stanie moralnym. Zarówno książęta, jak i lud stale się buntowali, toteż z punktu widzenia Jehowy naród miał chorą głowę i chore serce. Jego przywódców nazwano „dyktatorskimi władcami Sodomy”, a ich poddanych przyrównano do „ludu Gomory” (Iz 1:2-10). Jehowa z góry zapowiedział Izajaszowi, iż nie będą mieć uszu skorych do słuchania. Oświadczył, że taka sytuacja utrzyma się dopóty, dopóki kraj nie obróci się w ruinę, i że tylko „dziesiąta część” — „święte potomstwo” — zostanie zachowana niczym pień okazałego drzewa. Prorocza działalność Izajasza na pewno pocieszyła tę małą grupkę i wzmocniła jej wiarę, nawet jeśli reszta narodu nie chciała go słuchać (Iz 6:1-13).

Chociaż Izajasz koncentrował się na Judzie, wypowiadał też proroctwa o Izraelu i okolicznych narodach, które miały wpływ na sytuację i dzieje jego kraju. Usługiwał jako prorok bardzo długo, zaczął bowiem najpóźniej w 778 r. p.n.e., gdy umarł król Uzzjasz, a kontynuował swą działalność jeszcze jakiś czas po 14 roku rządów Ezechiasza (732 p.n.e.) (Iz 36:1, 2; 37:37, 38).

Rodzina Izajasza. Izajasz był żonaty. Jego żonę nazwano „prorokinią” (Iz 8:3), co zdaje się oznaczać więcej niż tylko żonę proroka. Najprawdopodobniej otrzymała jakieś prorocze zadanie od Jehowy — tak jak Debora w czasach sędziów i jak Chulda za panowania Jozjasza (Sdz 4:4; 2Kl 22:14).

Biblia podaje imiona dwóch synów Izajasza, danych mu jako ‛znaki i cuda w Izraelu’ (Iz 8:18). Szear-Jaszub był za panowania Achaza na tyle duży, by towarzyszyć ojcu, gdy ten przekazywał królowi pewne orędzie. Imię Szear-Jaszub znaczy „tylko ostatek powróci”. Miało ono znaczenie prorocze, gdyż potwierdzało, że upadek królestwa Judy, wygnanie jego mieszkańców i powrót nielicznego ostatka były tak samo pewne jak to, iż synowi Izajasza nadano takie właśnie imię (Iz 7:3; 10:20-23). Ów niewielki ostatek powrócił w 537 r. p.n.e., gdy król Persji Cyrus wydał dekret kończący 70-letnią niewolę babilońską (2Kn 36:22, 23; Ezd 1:1; 2:1, 2).

Drugiemu synowi Izajasza nadano imię jeszcze przed poczęciem, zapisano je na tabliczce i potwierdzono przez wiarogodnych świadków. Całą sprawę najwyraźniej utrzymywano w tajemnicy aż do rozwiązania, kiedy świadkowie mogli wystąpić i potwierdzić, że prorok przepowiedział narodziny tego syna, a więc mają one znaczenie prorocze. Zgodnie z poleceniem Bożym nadano mu imię Maher-Szalal-Chasz-Baz, czyli „Pośpiesz się, łupie! [lub „Śpiesząc się do łupu”] Przyszedł szybko, by grabić”. Zapowiedziano, że zanim chłopiec nauczy się wołać „Mój ojcze!” i „Moja matko!”, Judzie przestanie grozić spisek zawiązany przez Syrię i dziesięcioplemienne królestwo Izraela (Iz 8:1-4).

Proroctwo wskazywało, iż Juda zostanie wybawiona w krótkim czasie — i rzeczywiście tak się stało, gdy Asyria przerwała wyprawę przeciwko Judzie podjętą przez Recina z Syrii i Pekacha z Izraela. Asyryjczycy zdobyli Damaszek, a potem w 740 r. p.n.e. spustoszyli i złupili królestwo Izraela