wodą, gdy z wami biesiadują na waszych ucztach miłości” (Judy 12).

Słowa występujące w Mateusza 16:18 omówiono szerzej pod hasłem MASYW SKALNY.

Pomieszczenie bądź budynek, gdzie ze względów bezpieczeństwa przechowuje się pieniądze lub kosztowności. Z Liczb 31:54 wynika, że początkowo świętym skarbcem był w pewnym sensie „namiot spotkania”, gdyż przyniesiono do niego złożone w darze złoto. Kosztowności z Jerycha, które ‛należały do Jehowy’, przekazano do „skarbu domu Jehowy”, co sugeruje, że przy przybytku istniał jakiś rodzaj skarbca (Joz 6:17, 24). Pieczę nad przynoszonymi skarbami oraz nad łupami, które poświęcono Bogu, powierzono Lewitom (1Kn 26:20-28). Również w świątyni Salomona był skarbiec, gdzie przechowywano złoto, srebro i kosztowne naczynia używane w świątyni (1Kl 7:51; 2Kn 5:1).

Ponadto w czasach królów istniał w Izraelu skarbiec królewski (2Kl 20:13; 24:13; 2Kn 32:27, 28; Jer 38:11). Na przestrzeni wieków kosztowności z tego skarbca, a także ze skarbca domu Jehowy wielokrotnie były plądrowane przez nieprzyjaciół lub wykorzystywane do przekupienia pogańskich narodów (1Kl 14:26; 15:18; 2Kl 12:18; 14:14; 16:8; 18:15; 24:13).

W Daniela 1:2 wspomniano, że Nebukadneccar, władca Babilonu, przeniósł kosztowne sprzęty z domu Jehowy do „skarbca swego boga”. Pewna inskrypcja babilońska zawiera następującą wypowiedź tego króla o świątyni Merodacha: „Wewnątrz nagromadziłem srebra, złota i drogich kamieni (...) i umieściłem tam skarbiec mego królestwa” (por. Ezd 1:8). Być może Babilończycy mieli też mniejsze skarbce w różnych częściach imperium (Dn 3:2). Taki system funkcjonował w Persji: w lokalnych skarbcach przechowywano część pieniędzy pochodzących z podatków zebranych przez satrapów (Ezd 7:20, 21). Główne skarbce perskie pełniły też rolę królewskiego archiwum, w którym oprócz złota i innych kosztowności przechowywano różne ważne dokumenty (Ezd 6:1, 2; Est 3:9).

W Chrześcijańskich Pismach Greckich. W okresie ziemskiej służby Jezusa „skarbcem” nazywano część świątyni w Jerozolimie (Jn 8:20). Przypuszczalnie znajdował się on na terenie określanym mianem Dziedzińca Kobiet. Według źródeł rabinicznych w świątyni przebudowanej przez Heroda na dziedzińcu tym stało przy murze 13 skarbon (Miszna, Szekalim 2:1; 6:1, 5). Kształtem przypominały one trąby z niewielkim otworem w górnej części, przez który ludzie wrzucali różne dary i ofiary (Mk 12:41). Kapłani nie chcieli złożyć w świętym skarbcu srebrników rzuconych przez Judasza do świątyni, gdyż uznali, że „są zapłatą za krew” (Mt 27:6). Również w tej świątyni najprawdopodobniej istniał centralny skarbiec, do którego przenoszono pieniądze ze skarbon.

Ułomność fizyczna lub moralna, niedoskonałość, brak; także „coś odrażającego” (Pwt 17:1).

Hebrajskie słowo oznaczające wadę fizyczną lub skazę moralną brzmi mum (Kpł 21:17; Hi 31:7). Grecki wyraz mòmos został przetłumaczony na ‛skaza’, a pokrewny ámomos na „bez skazy” (2Pt 2:13; Ef 1:4). Oba słowa wywodzą się od rdzenia momáomai: „doszukiwać się uchybień” (2Ko 6:3; 8:20).

W przeciwieństwie do Jehowy, którego ‛wszystkie poczynania są doskonałe [„bez wady (bez skazy) są jego dzieła”, Sy]’, o Izraelitach powiedziano: „Oni zaś postępowali zgubnie; nie są jego dziećmi, wada jest ich własna” (Pwt 32:4, 5).

Kapłani z plemienia Lewiego usługujący takiemu doskonałemu Bogu musieli być wolni od fizycznych wad; urzędu tego nie mógł więc pełnić mężczyzna ślepy czy kulawy, wychudzony albo garbaty, cierpiący na chorobę oczu lub skóry, mający rozszczepiony nos, nienaturalnie wydłużoną bądź złamaną kończynę albo zgniecione jądra (Kpł 21:18-20). Arcykapłan izraelski, wolny od takich ułomności, trafnie wyobrażał większego Arcykapłana, Jezusa Chrystusa, który jest „niewinny, nieskalany” (Heb 7:26).

Prawo Mojżeszowe wymagało, żeby również zwierzęta ofiarne były zdrowe, bez żadnych wad (Wj 12:5; Kpł 4:3, 28; Pwt 15:21). To samo odnosiło się do ofiar składanych w symbolicznej świątyni z wizji Ezechiela (Eze 43:22, 23). Podobnie Chrystus, „baranek nieskalany i niesplamiony”, „ofiarował Bogu samego siebie bez skazy” (1Pt 1:19; Heb 9:14).

Do ludzi, o których powiedziano, że z wyglądu byli bez wady czy skazy, należeli m.in. Absalom, Szulamitka i niektórzy młodzi Izraelici w Babilonie (2Sm 14:25; PnP 4:7; Dn 1:4). Podlegający Prawu Mojżeszowemu mieli się nawzajem ochraniać i wystrzegać się uszkodzenia cudzego ciała: „A jeśli ktoś spowoduje u swego towarzysza jakieś uszkodzenie, to jak on uczynił, tak należy uczynić jemu. Złamanie za złamanie, oko za oko, ząb za ząb; takie samo uszkodzenie, jakie spowodował u tego człowieka, należy spowodować u niego”