stron wschodnich i świeci aż po strony zachodnie” (Mt 24:23-27; Łk 17:20-24). Wcześniej, gdy 70 wysłanych przez niego uczniów powróciło i doniosło, że nawet demony były im posłuszne, kiedy używali imienia Jezusa, on powiedział o przyszłym usunięciu Szatana z nieba jak o czymś pewnym: „Zobaczyłem Szatana, jak już spadł z nieba niczym błyskawica” (Łk 10:1, 17, 18).

W Łukasza 11:36 grecki odpowiednik słowa błyskawica (astrapé) odnosi się do światła lub blasku zaświeconej lampy.

(„synowie gromu”).

Wyrażenie semickie zamieszczone wraz z tłumaczeniem tylko w Marka 3:17. Przydomek ten, nadany przez Jezusa synom Zebedeusza, Jakubowi i Janowi, zapewne odzwierciedlał żywy temperament obu apostołów (Łk 9:54). Jak się wydaje, nie wszedł w powszechne użycie — w przeciwieństwie do nowego imienia Szymona, które brzmiało Piotr.

(prawdopodobnie: „w sile”).

Właściciel ziemski z Betlejem w Judzie, „człowiek bardzo zamożny”, żyjący mniej więcej w XIV w. p.n.e. (Rut 2:1). Był synem Salmy (Salmona) i Rachab, a ojcem Obeda (Mt 1:5). Znalazł się w linii rodowej Mesjasza, w siódmym pokoleniu po Judzie (1Kn 2:3-11; Łk 3:32, 33). Niezwykłe wydarzenia, w wyniku których Boaz stał się przodkiem Jezusa, opisuje Księga Rut.

Boaz miał bliskiego krewnego Elimelecha. Zarówno Elimelech, jak i jego dwaj synowie zmarli, nie pozostawiając męskich potomków. Wdowa po jednym z synów, Rut, bardzo się przywiązała do wdowy po Elimelechu, Noemi. W czasie żniw Rut poszła zbierać pokłosie i „przypadkiem” trafiła na pole należące do Boaza (Rut 2:3). Boaz był prawdziwym Judejczykiem, gorliwym chwalcą Jehowy. Nie tylko witał swych żniwiarzy słowami „Jehowa niech będzie z wami”, ale też, widząc lojalność Rut wobec Noemi, rzekł do niej: „Oby Jehowa nagrodził twoje postępowanie i obyś otrzymała pełną odpłatę od Jehowy” (Rut 2:4, 12). Kiedy Rut opowiedziała o tym swej teściowej, ta odrzekła: „Niech będzie błogosławiony przez Jehowę (...) To jeden z naszych wykupicieli” (Rut 2:20). Po zakończeniu żniw Noemi pouczyła Rut, jak może zgodnie ze zwyczajem zasygnalizować tę sprawę Boazowi. Kiedy spał on na klepisku, Rut odkryła jego stopy i położyła się przy nich. Gdy się przebudził i ją zobaczył, poprosiła, by wykupił posiadłość Elimelecha przez małżeństwo lewirackie (zob. LEWIRACKIE, MAŁŻEŃSTWO). Jego żoną zamiast Noemi, która nie mogła już rodzić dzieci, miała zostać Rut. Nie tracąc czasu, nazajutrz rano Boaz porozmawiał z bliższym krewnym, ale człowiek ten — nazwany w Biblii jedynie „takim a takim” — nie chciał się podporządkować temu Bożemu postanowieniu. Tymczasem Boaz zrobił to chętnie i z błogosławieństwem mieszkańców miasta poślubił Rut. Urodził się im syn Obed, późniejszy dziadek króla Dawida (Rut 3:1 do 4:17).

W całej tej relacji, począwszy od życzliwego powitania pracowników aż do przyjęcia na siebie obowiązku zachowania rodu Elimelecha, Boaz jawi się jako postać niezwykła — powszechnie poważany człowiek czynu, odznaczający się jednocześnie opanowaniem, wiarą i nieskazitelnością. Był również hojny, życzliwy, czysty pod względem moralnym i całkowicie posłuszny przykazaniom Jehowy w każdej dziedzinie życia.

(prawdopodobnie: „w sile”).

Północna z dwóch wielkich miedzianych kolumn postawionych przed portykiem wspaniałej świątyni Salomona; nazwano ją „Boaz”, co przypuszczalnie znaczy „w sile”. Południową kolumnę nazwano „Jachin”, czyli „oby [Jehowa] umocnił”. A zatem gdyby ktoś zwrócony na wsch. chciał odczytać znaczenie nazw obu kolumn od strony prawej do lewej, to powstawałaby myśl: „Oby [Jehowa] umocnił [świątynię] w sile” (1Kl 7:15-21; zob. GŁOWICA).

Jeden z dwóch zębów skalnych związanych ze zwycięstwem Jonatana nad Filistynami, opisanym w 1 Samuela 14:4-14. Kiedy Jonatan szukał przejścia, żeby przedostać się do placówki filistyńskiej i ją zaatakować, znalazł dwie urwiste skały; jedna od pn. była zwrócona w stronę Michmasz (gdzie obozowali Filistyni), a druga od pd. w stronę Geby (1Sm 13:16; 14:5). Pomiędzy tymi dwoma miastami znajduje się dolina Wadi as-Suwajnit (Nachal Michmas), która opada w kierunku Jordanu i na wsch. od tych miast staje się głębokim wąwozem o niemal pionowych ścianach. Przypuszcza się, że te dwie skały znajdowały się w miejscu, gdzie wadi ostro skręca, chociaż trudno dokładnie ustalić, o które skały chodziło.

Na „bochenek” niekiedy tłumaczy się hebrajskie słowo léchem, które znaczy „chleb”. Bochenki chleba, na ogół jęczmiennego lub pszennego (2Kl 4:42; Jn 6:9; por. Wj 34:22 z Kpł 23:17), często były okrągłe (Sdz 7:13; 1Sm 10:3; Jer 37:21). W gruncie rzeczy hebrajskie słowo kikkár („okrągły bochenek”) dosłownie znaczy „coś okrągłego” (1Sm 2:36). Chleb oczywiście miewał też inne kształty — w pewnym egipskim papirusie wymieniono ich ponad 30.

W krajach biblijnych odnaleziono pochodzące z czasów starożytnych stosunkowo cienkie bochenki