ukazał się aniołom, głoszono o nim między narodami, uwierzono w niego na świecie, wzięty został w chwale” (1Tm 3:16; 6:16). Jakże wielka to prawda! Doniosła kwestia dotycząca zbożnego oddania miała zostać rozstrzygnięta dzięki jednej osobie, dzięki Jezusowi Chrystusowi. Dał on naprawdę niezrównany wzór zbożnego oddania, czym przysporzył ogromnych błogosławieństw ludzkości i wspaniale wywyższył imię Jehowy (zob. ZBOŻNE ODDANIE).

Dopełnienie się świętej tajemnicy. Apostoł Jan usłyszał podczas jednej z wizji: „W dniach głosu siódmego anioła, gdy będzie miał zadąć w trąbę, rzeczywiście dopełni się święta tajemnica Boga według dobrej nowiny, którą On oznajmił swoim niewolnikom, prorokom” (Obj 10:7). Dopełnienie się świętej tajemnicy ma ścisły związek z zadęciem w trąbę przez siódmego anioła, kiedy to w niebie rozlega się obwieszczenie: „Królestwo świata stało się królestwem naszego Pana i jego Chrystusa, i będzie królował na wieki wieków” (Obj 11:15). Jak stąd wynika, święta tajemnica Boża dopełnia się wtedy, gdy Jehowa zaczyna królować za pośrednictwem swego Mesjasza, czyli Chrystusa. Jezus Chrystus dużo mówił o Królestwie Bożym swoim uczniom, „niewolnikom” Bożym, i zapowiedział, że „ta dobra nowina o królestwie” będzie głoszona aż do samego końca (gr. télos) tego „systemu rzeczy”. Po ‛dopełnieniu się świętej tajemnicy Boga’ owa „dobra nowina” miała objąć także wieść ogłoszoną w niebie: „Królestwo świata stało się królestwem naszego Pana i jego Chrystusa” (zob. Mt 24:3, 14).

‛Tajemnica bezprawia’ (2Ts 2:7) została omówiona pod hasłem CZŁOWIEK BEZPRAWIA. Co oznacza „tajemnica: ‚Babilon Wielki’” (Obj 17:5), wyjaśniono pod hasłem BABILON WIELKI.

Wyrażenie występujące tylko cztery razy w Chrześcijańskich Pismach Greckich. Jest ono tłumaczeniem greckiego wyrazu lògion („słówko”), będącego zdrobnieniem od lògos („słowo”). Pierwotnie lògion oznaczało po prostu krótką świętą wypowiedź, lecz z czasem zaczęto nim określać każdą wypowiedź Bożą, czyli wyrocznię. W polskich przekładach na ogół tłumaczy się je na „słowo”. Biblia warszawska używa określenia „wyrocznia” w Rzymian 3:2.

„Żywymi, świętymi oświadczeniami” nazwał Szczepan Prawo dane Mojżeszowi na górze Synaj (Dz 7:38). Apostoł Paweł użył tego wyrażenia w odniesieniu do całych Pism Hebrajskich i najwyraźniej także do istniejącej już podówczas części natchnionych Chrześcijańskich Pism Greckich, gdy oznajmił: „Jaka więc jest wyższość Żyda albo jaka korzyść z obrzezania? Wielka pod każdym względem. Przede wszystkim dlatego, że im powierzono święte oświadczenia Boże” (Rz 3:1, 2). Spisanie tego zbioru natchnionych Pism poruczono więc Żydom, a sami pisarze byli „uniesieni duchem świętym” (2Pt 1:20, 21).

W Liście do Hebrajczyków apostoł Paweł zaliczył do „świętych oświadczeń” nauki przekazane ludzkości przez Pana Jezusa Chrystusa, jego apostołów oraz innych natchnionych pisarzy chrześcijańskich (Heb 5:12; por. 6:1, 2). Podobnie szeroko pojmował ten termin Piotr, który napisał do naśladowców Chrystusa: „Jeśli ktoś mówi, niech mówi tak, jakby to były święte oświadczenia Boże” (1Pt 4:11). Postawił też listy apostoła Pawła na równi z „pozostałymi Pismami” (2Pt 3:15, 16).

W greckiej Septuagincie słowo lògion występuje dość często, np. w Psalmie 12:6 (11:6, LXX): „Wypowiedzi Jehowy to wypowiedzi czyste”. W angielskim przekładzie Septuaginty wydanym przez S. Bagstera fragment ten brzmi następująco: „Wyrocznie Pana to wyrocznie czyste”.

Zobacz MIEJSCE NAJŚWIĘTSZE.

Wyrażenie, w którego skład wchodzi hebrajskie słowo mikráʼ, czyli „zwoływanie; wzywanie; zbieranie”. W tym podstawowym znaczeniu wyraz ten został użyty w Liczb 10:2, gdzie jest mowa o zwoływaniu zgromadzenia Izraela (por. Iz 1:13, przyp. w NW; zob. ZGROMADZENIE).

„Święte zgromadzenia” odbywały się w następującym czasie: 1) w każdy sabat (Kpł 23:3); 2) pierwszego i siódmego dnia Święta Przaśników w pierwszym miesiącu (Nisan; marzec/kwiecień) (Kpł 23:6-8; Lb 28:18, 25); 3) podczas Święta Tygodni, czyli Święta Żniw, znanego później jako Pięćdziesiątnica — w trzecim miesiącu (Siwan; maj/czerwiec) (Kpł 23:15-21); 4) pierwszego i dziesiątego dnia siódmego miesiąca (Etanim, czyli Tiszri; wrzesień/październik; w tym drugim terminie przypadał Dzień Przebłagania) (Kpł 23:23-27; Lb 29:1, 7); 5) pierwszego dnia Święta Szałasów, które rozpoczynało się 15 dnia siódmego miesiąca, oraz następnego dnia po zakończeniu tego siedmiodniowego święta (Kpł 23:33-36).

W trakcie tych „świętych zgromadzeń” nie wolno było wykonywać żadnej ciężkiej pracy. Na przykład o „świętych zgromadzeniach” w pierwszym i siódmym dniu Święta Przaśników Jehowa powiedział: „Nie należy w nich wykonywać żadnej pracy. Tylko to, co każda dusza potrzebuje zjeść, jedynie to wolno wam zrobić” (Wj 12:15, 16). Wprawdzie w czasie „świętych zgromadzeń” kapłani składali ofiary dla Jehowy (Kpł 23:37, 38), ale z pewnością nie łamali w ten sposób tego przykazania, zakazującego normalnej codziennej pracy. Zgromadzenia te nie były okazją do próżnowania, lecz do budowania się pod względem duchowym. Podczas cotygodniowego sabatu spotykano się, żeby oddawać cześć Jehowie i przyjmować pouczenia. Publicznie czytano i objaśniano spisane Słowo Boże, podobnie jak to się później odbywało w synagogach (Dz 15:21). A zatem w ciągu sabatu oraz innych „świętych zgromadzeń” nie wykonywano żadnej ciężkiej pracy fizycznej, by poświęcić ten czas na modlitwę i rozmyślanie o Stwórcy i Jego zamierzeniach.

Zobacz PURIM.

(hebr. chanukkáh).

Święto upamiętniające wyzwolenie się Żydów spod dominacji syryjsko-greckiej oraz ponowne poświęcenie Jehowie świątyni jerozolimskiej, zbezczeszczonej przez Antiocha IV Epifanesa, który nazywał siebie Theòs Epifanés („Bóg Objawiony”). Antioch zbudował ołtarz na wielkim ołtarzu, na którym składano codzienne całopalenia (1 Machabejska 1:54-59). Chcąc wyrazić swą nienawiść i pogardę dla Jehowy, Boga Żydów, oraz w najwyższym stopniu sprofanować Jego świątynię, 25 dnia miesiąca Kislew 168 r. p.n.e. ofiarował na tym ołtarzu świnię, a wywarem ugotowanym z jej mięsa spryskał całą świątynię. Poza tym spalił bramy świątyni, zburzył komnaty kapłanów oraz wyniósł złoty ołtarz, stół na chleby pokładne i złoty świecznik. Świątynię zbudowaną przez Zerubbabela poświęcił pogańskiemu bogu Zeusowi Olimpijskiemu.

Dwa lata później Juda Machabeusz odbił miasto i świątynię. Świątynia była spustoszona, a dziedziniec porastały chwasty. Juda zburzył stary, sprofanowany ołtarz i z nieciosanych kamieni zbudował nowy. Kazał wykonać nowe naczynia i wnieść do świątyni ołtarz kadzielny, stół na chleby pokładne i świecznik. Po oczyszczeniu świątyni na nowo ją poświęcono 25 Kislew 165 r. p.n.e. — dokładnie trzy lata po złożeniu przez Antiocha ofiary dla pogańskiego boga. Wznowiono też codzienne całopalenia ustawiczne (1 Machabejska 4:36-54; 2 Machabejska 10:1-9).

Zwyczaje. Sama przyczyna, dla której ustanowiono to święto, nadawała mu ogromnie radosny charakter. W pewnym sensie przypominało ono Święto Szałasów. Obchody trwały osiem dni, począwszy od 25 Kislew (1 Machabejska 4:59). Dziedzińce świątyni były rzęsiście oświetlone, a w domach prywatnych zapalano dekoracyjne lampki. Talmud nazywa te uroczystości Świętem Świateł. W późniejszym czasie pojawił się zwyczaj, by pierwszego wieczoru zapalać osiem lamp i każdego dnia zmniejszać ich liczbę o jedną lub zaczynać od jednej lampy, a kończyć na ośmiu. Lampy stawiano przy drzwiach wyjściowych, by nie tylko oświetlały wnętrze domu, ale też były widziane przez przechodniów. Przy palących się lampach śpiewano pieśni ku chwale Boga, Wybawcy Izraela. Józef Flawiusz napisał na temat ustanowienia tego święta: „Tak wielką radością napełniło ich to przywrócenie dawnych obyczajów i nadspodziewane odzyskanie swobody służby Bożej po tak długiej przerwie, iż ustanowili prawo, żeby ich potomkowie co roku przez osiem dni świętowali na pamiątkę wznowienia obrzędów w świątyni. Od owego czasu zachowujemy to święto, nazywając je świętem Świateł; miano to pochodzi, jak sądzę, stąd, że wtedy zabłysła nam ta swoboda kultu, gdyśmy zgoła nie mogli się jej spodziewać” (Dawne dzieje Izraela, XII, VII, 7). Tego święta nie uważano za sabat, wolno więc było wykonywać nawet ciężkie prace.

Zarówno po zakończeniu budowy świątyni Salomona, jak i świątyni Zerubbabela odbyły się bardzo okazałe uroczystości poświęcenia. Ale później nie obchodzono rocznicy żadnej z nich, jak to było w wypadku ponownego poświęcenia drugiej świątyni przez Judę Machabeusza. W przeciwieństwie do trzech wielkich świąt, na które wszyscy mężczyźni musieli przyjść do Jerozolimy, Święto Poświęcenia można było obchodzić we własnej miejscowości, podobnie jak święto Purim (Wj 23:14-17; Est 9:18-32). W całym kraju przychodzono z gałązkami drzew do synagog, radowano się i śpiewano; w synagogach i domach zapalano wiele świateł. Żydzi obchodzą to święto do dziś.

Znaczenie dla chrześcijan. W 32 r. n.e. Jezus przyszedł do świątyni, gdy trwało Święto Poświęcenia; była to ostatnia zima w trakcie jego ziemskiej służby. Biblia donosi: „W tym czasie obchodzono w Jerozolimie Święto Poświęcenia. Była pora zimowa i Jezus przechadzał się w świątyni w kolumnadzie Salomona” (Jn 10:22, 23). Kislew, dziewiąty miesiąc, przypada na część listopada i część grudnia. Oczywiście Żydzi wiedzieli, że to święto jest obchodzone w zimie. Dlatego powyższa wzmianka o zimie zdaje się raczej dotyczyć warunków pogodowych niż pory roku i wskazywać na powód, dla którego Jezus postanowił