Samarię i przeniósł stolicę do niej (1Kl 16:23, 24, 29). Przeszło 150 lat później mieszkaniec Tircy imieniem Menachem zabił Szalluma i objął tron w Samarii (2Kl 15:14, 17).

Dziecko Kaleba z jego nałożnicy Maaki; z plemienia Judy (1Kn 2:3, 48).

Król utożsamiany zwykle z faraonem Taharką, choć okres panowania tego władcy podawany przez współczesnych historyków nie pasuje do chronologii biblijnej. (Dowody przemawiające na korzyść tej chronologii w porównaniu ze świecką przytoczono w haśle CHRONOLOGIA [Chronologia biblijna a historia świecka]). W czasach Ezechiasza, gdy asyryjski król Sancherib walczył przeciwko Libnie, rozeszła się wieść, że Tirhaka, etiopski król Egiptu, wyruszył walczyć z Asyryjczykami (2Kl 19:8, 9; Iz 37:8, 9). Z pewnej asyryjskiej inskrypcji — w której co prawda nie wspomniano o Tirhace — wynika, że Sancherib pokonał wojska przybyłe z Egiptu i wziął do niewoli „mężczyzn powożących rydwanami króla Etiopii”. Kolejny asyryjski król, Asarhaddon, tak chełpił się podbojem Egiptu: „Jego króla, Tirhakę, zraniłem strzałami pięć razy i zawładnąłem całym jego krajem”. Za rządów Asurbanipala, syna i następcy Asarhaddona, Tirhaka próbował wyzwolić się spod dominacji Asyrii. Niemniej Asurbanipal twierdzi: „Przerażająca (święta) broń Aszura, mego pana, pokonała Tirhakę tam, gdzie się schronił, i wieść o nim zaginęła” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. Pritchard, 1974, ss. 287, 288, 290, 295).

Syn Jehallelela wymienionego w rodowodach plemienia Judy (1Kn 4:1, 16).

Perski tytuł namiestnika prowincji. Określenie to pojawia się w Biblii pięciokrotnie i za każdym razem jest poprzedzone hebrajskim przedimkiem ha, co wskazuje, że chodzi o tytuł.

Urzędnicy, do których w Biblii odniesiono tytuł „tirszata”, sprawowali władzę nad Judą, jedną z perskich prowincji. Tirszatą wspomnianym w Ezdrasza 2:63 i Nehemiasza 7:65, 70 najwyraźniej był Zerubbabel. Później namiestnikiem został Nehemiasz i to jego nazwano tirszatą w Nehemiasza 8:9 i 10:1.

Najwyraźniej mieszkaniec Tiszbe, miejscowości leżącej zapewne na wsch. od Jordanu, w ziemi Gilead. Określenie „Tiszbita” pojawia się w Biblii sześciokrotnie i za każdym razem odnosi się do Eliasza (1Kl 17:1; 21:17, 28; 2Kl 1:3, 8; 9:36).

Zobacz ETANIM.

Wyrób tkanin polegający na przeplataniu prostopadłych względem siebie nitek. Układ nitek biegnących wzdłuż materiału nazywa się osnową, a w poprzek — wątkiem. Nitki wątku przetyka się na zmianę nad i pod nićmi osnowy (Kpł 13:59). Tkactwem często zajmowały się kobiety, ale czasami najwyraźniej również mężczyźni (2Kl 23:7; 1Kn 4:21). Krosna, których do tkania używali m.in. Hebrajczycy i Egipcjanie, przypominały ramy (Sdz 16:13, 14; Iz 19:1, 9, 10).

W starożytności stosowano krosna poziome lub pionowe. Krosno pionowe mogło się składać z dwóch pionowych żerdzi i umieszczonej na nich poprzecznie belki, z której zwisały nici osnowy obciążone ciężarkami. Niektóre krosna zamiast ciężarków miały dolną belkę — czasami nawijano na nią utkany materiał. Zwykłe krosno poziome tworzyły dwie równoległe belki, utrzymywane w odpowiedniej odległości od siebie za pomocą czterech palików wbitych w ziemię przy ich końcach. Pomiędzy tymi belkami rozciągnięta była osnowa. Prawdopodobnie taką ciężką belkę przypominało drzewce włóczni Goliata — było „jak wał tkacki” (1Sm 17:4, 7).

W krośnie nici osnowy zazwyczaj dzielono na dwie grupy; wątek przy przeciąganiu w jednym kierunku przechodził nad jedną grupą nitek, a w przeciwnym kierunku — pod nią. Było do tego potrzebne stworzenie „przesmyku”, czyli wolnej przestrzeni między grupami nitek. W prostym krośnie poziomym w poprzek osnowy kładziono płaską listwę tak, że co druga nitka osnowy przechodziła nad nią. Po obróceniu tej listwy uzyskiwano przesmyk, przez który przekładano wątek w jedną stronę. Druga grupa nitek osnowy była przewleczona przez oczka połączone sznurkami z drugą, luźną listwą leżącą na wierzchu osnowy. Unosząc tę listwę do góry, a z nią część nitek osnowy, uzyskiwano drugi przesmyk, przez który przeciągano wątek w poprzek osnowy w przeciwnym kierunku. Po każdym takim przeciągnięciu dobijano nić wątku do powstającej tkaniny przy użyciu specjalnego kołka. Tkacz przeciągał wątek w poprzek osnowy czółenkiem, którym mógł być zwykły pręt z nawiniętą nicią. Ponieważ wprawny tkacz robił to szybko, Hiob mógł powiedzieć: „Dni moje są szybsze niż tkackie czółenko” (Hi 7:6).

Po utkaniu i nawinięciu odpowiedniej ilości tkaniny tkacz odcinał ją od nici osnowy (Iz 38:9, 12). Do tkania najczęściej używano przędzy z sierści zwierzęcej (Wj 36:14; Mt 3:4), wełny i lnu (por. Prz 31:13).

Tkaniny o różnych wzorach uzyskiwano dzięki zastosowaniu różnych kolorów nici wątku, osnowy lub obu. Można też było wątek danego koloru przeciągnąć tylko przez część osnowy (Rdz 37:23; 2Sm 13:18; Prz 7:16). Niekiedy nici przeplatano w sposób nieregularny. Na przykład najpierw nici wątku przechodziły nad jedną nicią osnowy, potem pod dwoma i tak przez całą szerokość, a z powrotem nad dwoma nićmi osnowy, pod dwoma i nad jedną — aż do końca, podobnie jak w dzisiejszej gabardynie. Stosowanie różnych splotów pozwala uzyskać na tkaninie wzór, nawet jeśli nici wątku i osnowy są tego samego koloru. Na przykład białą długą szatę Aarona z delikatnego lnu utkano „w kratę” (Wj 28:39).

Wyrób uzyskany w procesie tkania. Chociaż niewiele wiadomo o tym, w jaki sposób Izraelici przędli nici i tkali, umiejętności te najwyraźniej nie były im obce. W Egipcie archeolodzy odkryli malowidła ścienne ukazujące kobiety podczas przędzenia i tkania; widać na nich krosna. W Górnym Egipcie, niedaleko miasta Dżirdża, odnaleziono model warsztatu tkackiego z poziomym krosnem (zob. TKACTWO).

Szata z delikatnego lnu, którą nosił arcykapłan, miała być utkana w kratę, co świadczy o tym, że Izraelici dobrze znali to rzemiosło i potrafili wytwarzać tkaniny deseniowe (Wj 28:39).

Podczas budowy przybytku wszelkie prace nadzorowali zdolni rzemieślnicy Becalel i Oholiab, którzy dzięki świętemu duchowi Bożemu zdołali wykonać wszystko dokładnie według wzoru otrzymanego od Jehowy (Wj 35:30-35). Również niektóre kobiety odznaczały się zdolnościami w tej dziedzinie i przędły nici z lnu i wełny (Wj 35:25, 26). Przygotowując materiał na efod dla arcykapłana Aarona, rzemieślnicy ‛rozklepali złote płytki na cienkie arkusze i nacięli nitek, by robotą hafciarską wpleść je w niebieskie włókno i wełnę barwioną czerwonawą purpurą, i przędzę barwioną szkarłatem z czerwców oraz w delikatny len’ (Wj 39:2, 3).

W Chrześcijańskich Pismach Greckich jest mowa o szatach wykonanych z sierści wielbłądziej i z jedwabiu (Mt 3:4; Obj 18:12). Nie wiadomo, czy Hebrajczycy tkali z bawełny. O tkaninie bawełnianej wspomniano w Estery 1:6 w opisie perskiego pałacu w Suzie. Bawełnę znano w Indiach co najmniej od 800 r. p.n.e., a według historyka Pliniusza używano jej także w Egipcie. Obecnie w Izraelu uprawia się krzewy bawełniane. Ale nawet jeśli starożytni Hebrajczycy nie wyrabiali pewnych materiałów, mogli je nabywać od podróżujących przez ich kraj kupców ze Wschodu lub z Zachodu.

Innym materiałem na tkaniny był len, którego włókna w porównaniu z bawełnianymi są dłuższe i łatwiejsze do przędzenia, ale trudniejsze do barwienia. Lniane szaty chętnie nosili królowie i wysocy urzędnicy. Jako zarządca Egiptu Józef nosił „szaty z delikatnego lnu” (Rdz 41:42). Również Mardocheusz otrzymał od perskiego władcy królewską szatę „z tkaniny błękitnej i lnu” (Est 8:15). Odzież lnianą lubiły kobiety (Prz 31:22).

Ponadto do wyrobu ubrań stosowano skóry i sierść. Ze skór i koziej sierści wytwarzano namioty (Wj 26:7, 14). Jak wynika z odkryć archeologicznych, w użyciu był też wełniany filc. A w 1 Samuela 19:13 jest wzmianka o siatce z koziej sierści.

Kolory. Ludzie żyjący w krajach biblijnych umieli wyrabiać tkaniny w różnych kolorach. Opisując płótna namiotowe przybytku oraz szaty mężczyzn pełniących w nim służbę, Biblia wymienia kolor niebieski, szkarłat i czerwonawą purpurę (Wj 26:1; 28:31, 33). Korzystając z tych trzech barwników oraz materiałów o różnych naturalnych kolorach i odcieniach, można było uzyskać szeroką gamę barw. Jakub podarował swemu synowi Józefowi pasiastą szatę (Rdz 37:3, 32). Pasiastą szatę nosiła też córka Dawida Tamar, „bo tak ubierały się córki królewskie, dziewice, nosząc płaszcze bez rękawów” (2Sm 13:18). Jeśli do tkania użyto wątku i osnowy w innych kolorach, uzyskiwano barwny wzór (zob. BARWNIKI, FARBOWANIE).

Przybytek. Szkielet przybytku był przykryty dziesięcioma „płótnami namiotowymi” (hebr. jeriʽòt) z delikatnego skręconego lnu i z wełny. Kapłani usługujący wewnątrz przybytku mogli podziwiać wyhaftowane na nich cheruby (Wj 26:1, 2). Następną warstwę okrycia stanowiły tkaniny z koziej sierści (Wj 26:7, 8). Chroniły one haftowaną tkaninę lnianą. Poza tym z lnu i wełny była wykonana kotara wisząca u wejścia do Miejsca Świętego oraz zasłona oddzielająca Miejsce Najświętsze, dodatkowo przyozdobiona wyhaftowanymi postaciami cherubów (Wj 26:31-37). Lniane płótna namiotowe miały szerokość 4 łokci (1,8 m) i długość 28 łokci (12,5 m), a zasłony znajdujące się po pn. i pd. stronie dziedzińca — po 100 łokci (44,5 m) długości (Wj 27:9-11).

Gdy przybytek przenoszono na inne miejsce, tkanina niebieska, tkanina barwiona szkarłatem z czerwców oraz tkanina z wełny barwionej czerwonawą purpurą służyły do przykrycia Arki Przymierza, stołu chlebów pokładnych, świecznika, ołtarza kadzielnego,