• Towarzystwo
    Wnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot

    • „nie miesza się”) na stopie towarzyskiej z tymi członkami zboru, którzy zostali oficjalnie zganieni za to, że „postępują nieporządnie”. Dalej okazuje im miłość, ale też daje do zrozumienia, iż nie pochwala ich zachowania (2Ts 3:6-15; zob. NTint). Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że dobre towarzystwo pomaga kierować się mądrością Bożą, a złe działa rujnująco. Natchnione przysłowie głosi: „Kto chodzi z mądrymi, stanie się mądry, lecz kto się zadaje z głupcami, temu źle się powiedzie” (Prz 13:20; por. 22:24, 25; 28:7; 29:3). W wersecie tym czasownik ‛zadawać się’ jest odpowiednikiem hebrajskiego raʽáh, tłumaczonego też na ‛towarzyszyć’ (Sdz 14:20), a spokrewnionego ze słowem réaʽ — „bliźni; towarzysz” (Kpł 19:18; Ps 15:3).

      O szkodliwości nieodpowiedniego towarzystwa świadczy wiele przykładów biblijnych. Dina, córka Jakuba, niemądrze zaprzyjaźniła się z młodymi Kananejkami, wskutek czego została zgwałcona przez Szechema, syna naczelnika Chiwwitów (Rdz 34:1, 2). Amnon, syn Dawida, usłuchał złej rady swego towarzysza Jehonadaba i zgwałcił własną siostrę przyrodnią, Tamar. Został za to znienawidzony przez jej rodzonego brata Absaloma, który potem rozkazał go zamordować (2Sm 13:3-29). Kiedy Izraelici wbrew przykazaniom Jehowy zaczęli przestawać, a nawet spowinowacać się z Kananejczykami, przyswoili sobie ich zdeprawowaną religię, czym narazili się na Jego gniew i w końcu zostali przez Niego odrzuceni (Pwt 7:3, 4; Sdz 3:5-8). Nawet Salomon odstąpił od służenia Jehowie, gdy pojął za żony czcicielki fałszywych bóstw (Neh 13:26). Pod wpływem Jezebel, uprawiającej kult Baala, Achab stał się gorszy od wszystkich poprzednich królów izraelskich (1Kl 21:25). Niewiele brakowało, żeby bogobojny Jehoszafat przypłacił życiem bliskie kontakty z Achabem, a spowinowacenie się z nim niemal doprowadziło do zagłady dynastii Dawida (2Kn 18:1-3, 29-31; 22:10, 11).

      Ogół naśladowców Chrystusa tworzy „społeczność braci” (gr. adelfòtes, dosł. „braterstwo”), na którą składają się zbory, małe grupy oraz pojedyncze osoby mieszkające na oddaleniu (1Pt 2:17; 5:9). Chcąc pozostać jej cząstką, prawdziwi chrześcijanie stronią od towarzystwa członków zboru, którzy zaczynają szerzyć fałszywe nauki, wywołujące rozdźwięki (Rz 16:17, 18). Apostoł Jan polecił współwyznawcom, żeby kogoś takiego nie przyjmowali w swych domach ani nie pozdrawiali, bo w przeciwnym razie mogliby go ośmielać do głoszenia wypaczonych, skażonych poglądów. Kto by zwracał się do niego z pozdrowieniem, ten w gruncie rzeczy pochwalałby jego „niegodziwe uczynki” i stawał się ich współuczestnikiem (2Jn 10, 11). Apostoł Paweł wiedział, że chociaż jest mnóstwo dowodów potwierdzających naukę o zmartwychwstaniu, przestawanie z ludźmi, którzy ją odrzucają, mogłoby podkopać czyjąś wiarę. Dlatego napisał: „Nie dajcie się wprowadzić w błąd. Złe towarzystwo psuje pożyteczne zwyczaje” (1Ko 15:12-22, 33; zob. ODSTĘPSTWO).

  • Trachon
    Wnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot

    • TRACHON

      (od gr. rdzenia oznaczającego: „nierówny”; prawdopodobnie: „nierówny teren”).

      Kraina, która w okresie służby Jana Chrzciciela i Jezusa razem z Itureą podlegała Filipowi, rzymskiemu władcy okręgu (Łk 3:1). Północna granica Trachonu przebiegała ok. 40 km na pd. wsch. od Damaszku, w pn.-wsch. części Baszanu. Trachon kształtem przypominał gruszkę i obejmował obszar o powierzchni ok. 900 km2.

      Centralną część tej krainy zalegają pokłady lawy z głębokimi szczelinami i otworami, wskutek czego niewiele ziemi nadaje się pod inne uprawy niż winorośl. Te dzikie i niegościnne tereny nazywane są dziś po arabsku Al-Ladża („miejsce schronienia”), gdyż mogą się tam ukryć ludzie uciekający przed sprawiedliwością.

      Ruiny starożytnych miast wskazują, że kiedyś kraina ta była znacznie gęściej zaludniona niż obecnie. Nie znaleziono tam jednak pozostałości budowli z drewna, a zatem dawniej, podobnie jak teraz, nie była porośnięta lasami. Wystarczające opady deszczu oraz występujące tam źródła umożliwiają hodowlę owiec i kóz.

      Trachon wspomniano w Biblii tylko raz, natomiast Strabon i Józef Flawiusz wymieniają tę krainę kilkakrotnie. Z tych świeckich źródeł wynika, że rzymski cesarz August przekazał ją wraz z innymi terenami pod władzę Heroda Wielkiego. Po jego śmierci Trachon stanowił część tetrarchii odziedziczonej przez jego syna Filipa, który panował nad tym obszarem do końca życia.

  • Tradycja
    Wnikliwe poznawanie Pism, tom 2: Mądrość-Żywopłot

    • TRADYCJA

      Wiadomości, poglądy lub zasady postępowania przekazywane przez rodziców dzieciom albo uznane za ustalony sposób myślenia bądź działania. Grecki wyraz parádosis dosłownie znaczy „rzecz przekazana”, „coś, co przekazano ustnie lub na piśmie” (1Ko 11:2, Int). W Chrześcijańskich Pismach Greckich odnosi się on zarówno do tradycji będących stosownymi albo przynajmniej dopuszczalnymi elementami wielbienia Boga, jak i do zwyczajów błędnych bądź szkodliwych ze względu na sposób, w jaki ich przestrzegano lub się na nie zapatrywano.

      W ciągu stuleci wśród Żydów powstało wiele tradycji. Dotyczyły one stylu ubierania się oraz przeprowadzania różnych uroczystości, takich jak śluby czy pogrzeby (Jn 2:1, 2; 19:40). W I w. n.e. istniały również pewne zwyczaje związane z wielbieniem Boga, np. picie wina podczas posiłku paschalnego czy upamiętnianie ponownego poświęcenia świątyni (Łk 22:14-18; Jn 10:22). Jezus i jego apostołowie nie potępiali tych tradycji, choć wiedzieli, że nie były wymagane przez Prawo Mojżeszowe. Kiedy zaczęły powstawać synagogi, tradycją stało się wielbienie w nich Boga w sabat. Łukasz donosi, że Jezus chodził do synagogi „zgodnie (...) ze swym zwyczajem” (Łk 4:16).

      Potępione tradycje. Jednakże żydowscy przywódcy religijni dodali do spisanego Słowa Bożego mnóstwo ustnych tradycji, które uważali za niezbędny element wielbienia Boga. Przed nawróceniem się na chrystianizm Saul (późniejszy apostoł Paweł) był faryzeuszem i niezwykle gorliwie przestrzegał judaistycznych tradycji. Oczywiście może nie wszystkie z nich były szkodliwe. Ale przez te „nakazy ludzkie” Saul stał się prześladowcą chrześcijan (Mt 15:9). Na przykład Żydzi, ‛trzymając się mocno tradycji mężów z dawniejszych czasów, nie jedli, jeśli nie umyli rąk aż do łokci’ (Mk 7:3). Nie była to dla nich czynność wykonywana ze względów higienicznych, lecz rytuał religijny, który rzekomo mógł im zaskarbić Boże uznanie (zob. OBMYWANIE RĄK). Chrystus wykazał, że nie mieli podstaw do krytykowania jego uczniów za nieprzestrzeganie tych i innych zbędnych „nakazów ludzkich” (Mt 15:1, 2, 7-11; Mk 7:4-8; Iz 29:13). Co więcej, wyjawił, że swą tradycją dotyczącą „korbanu” (daru poświęconego Bogu) przywódcy religijni łamali przykazanie Boga, a tym samym unieważniali Jego Słowo (Wj 20:12; 21:17; Mt 15:3-6; Mk 7:9-15; zob. KORBAN).

      Ani Jezus, ani jego uczniowie nigdy nie cytowali na poparcie swych nauk ustnej tradycji żydowskiej; zawsze powoływali się na spisane Słowo Boże (Mt 4:4-10; Rz 15:4; 2Tm 3:15-17). Kiedy został utworzony zbór chrześcijański, hołdowanie niebiblijnym zwyczajom żydowskim uznano za „bezowocny sposób postępowania, przejęty poprzez tradycję od (...) praojców [gr. patroparadòtou, „przekazany przez przodków”]” (1Pt 1:18). Żydzi, którzy zostawali chrześcijanami, porzucali te tradycje. A gdy w Kolosach jacyś fałszywi nauczyciele próbowali propagować taką formę wielbienia Boga, Paweł ostrzegł braci przed „filozofią i pustym zwodzeniem według tradycji ludzkiej”. Najwyraźniej miał tu na myśli przede wszystkim tradycje judaistyczne (Kol 2:8, 13-17).

      Tradycje chrześcijańskie. Jeśli za tradycje uznać wskazówki przekazane ustnie lub własnym przykładem, to taką stosowną tradycją, którą apostoł Paweł słusznie dzielił się ze zborami chrześcijańskimi, były informacje otrzymane bezpośrednio od Jezusa. Niektóre z nich dotyczyły obchodzenia Wieczerzy Pańskiej (1Ko 11:2, 23). Stosowną tradycję stanowiły też nauki i przykład apostołów. Dlatego Paweł, który pracował fizycznie, by nie obciążać finansowo braci (Dz 18:3; 20:34; 1Ko 9:15; 1Ts 2:9), mógł zachęcać chrześcijan w Tesalonice, żeby ‛odsuwali się od każdego brata postępującego nieporządnie, nie według tradycji [parádosin]’, którą im przekazano. Kto nie chciał pracować, nie naśladował dobrego przykładu (tradycji) apostołów (2Ts 3:6-11).

      „Tradycje”, których musi się trzymać osoba pragnąca wielbić Boga w sposób czysty i nieskażony, z czasem stały się częścią natchnionego Pisma Świętego. Takich nakazów przekazanych przez Jezusa i apostołów, a niezbędnych do zastosowania w życiu, nie pozostawiono w formie ustnej, lecz dokładnie zapisano w Biblii, by przetrwały w niezmienionej postaci dla pożytku chrześcijan żyjących w późniejszych czasach (Jn 20:30, 31; Obj 22:18).