proroctwa Jeremiasza i zawartych w nim ostrzeżeń o wyrokach Jehowy nie odczuli strachu ani ‛nie rozdarli swych szat’ (Jer 36:24).

Taki publiczny gest mógł być jednak obłudny lub obliczony na pokaz, dlatego rzeczywistą wartość miał jedynie wtedy, gdy towarzyszył mu szczery smutek, o czym świadczą słowa Jehowy skierowane do mieszkańców Judy za pośrednictwem proroka Joela: „Rozdzierajcie swe serca, a nie szaty, i wróćcie do Jehowy, swego Boga” (Jl 2:13).

Arcykapłan Kajfasz ostentacyjnie rozdarł szaty, by zademonstrować oburzenie i gniew, gdy Jezus przyznał, że jest Synem Bożym (Mt 26:65). Natomiast Paweł i Barnabas, chrześcijańscy naśladowcy Jezusa, wyrazili szczery niepokój i zakłopotanie, rozdzierając swe szaty wierzchnie, gdy zobaczyli, że mieszkańcy Listry chcą im oddać boską cześć (Dz 14:8-18).

Prawo wymagało od trędowatych, by nosili rozdarte szaty (Kpł 13:45), być może dlatego, że Hebrajczykom ta straszna choroba kojarzyła się ze śmiercią; np. o dotkniętej trądem Miriam powiedziano, że jest „jak umarły” (Lb 12:12). A zatem nosząc odmienny strój, trędowaci niejako opłakiwali swój stan przypominający żywe trupy.

Znaczenie symboliczne. Niekiedy szaty rozdzierano też po to, żeby coś zilustrować, np. prorok Achijasz porozdzierał swą szatę na 12 kawałków i kazał Jeroboamowi zabrać 10 z nich, co miało symbolizować podział królestwa Salomona (1Kl 11:29-39). Podobnie Samuel nawiązał do swego płaszcza naderwanego przez Saula, by unaocznić odrzucenie jego domu przez Jehowę (1Sm 15:26-28).

Zobacz LASKA ROZKAZODAWCY.

Pełne skupienia zagłębianie się w myślach, podczas którego człowiek poważnie się zastanawia nad minionymi przeżyciami, rozpatruje i roztrząsa sprawy bieżące albo rozważa ewentualne przyszłe wydarzenia.

Chcąc rozmyślać w należyty sposób, trzeba się uwolnić od wszystkiego, co rozprasza uwagę — inaczej mówiąc, być sam na sam ze swymi myślami. Na przykład Izaak wyszedł wczesnym wieczorem na samotną przechadzkę, aby porozmyślać — być może o przyszłym małżeństwie z Rebeką (Rdz 24:63). A psalmista rozmyślał o wielkości swego Wspaniałego Stwórcy podczas straży nocnych, gdy był zupełnie sam (Ps 63:6). Rozmyślania serca powinny się skupiać na rzeczach wartościowych, na poczynaniach Jehowy i Jego chwale, na tym, co się Jemu podoba (Ps 19:14; 49:3; 77:12; 143:5; Flp 4:8), a nie na planach niegodziwców (Prz 24:1, 2).

Człowiek, który lubi pożyteczne rozmyślania, nie jest skory do dawania nierozsądnych odpowiedzi. Starannie analizuje poważne sprawy, dzięki czemu jego odpowiedzi płyną z serca i nie musi ich później żałować (Prz 15:28).

Kiedy Jozuemu powierzono nadzór nad narodem izraelskim, nakazano mu nie tylko sporządzić sobie odpis prawa Jehowy, ale też (jak to oddano w wielu przekładach Biblii) ‛rozmyślać’ nad nim dniem i nocą (Joz 1:8, Bg, Bw, Kr, Wk). W tekście hebrajskim występuje tutaj wyraz hagáh, który zasadniczo oznacza „wydawać nieartykułowane dźwięki”, a bywa tłumaczony na „wzdychać”, ‛pomrukiwać’ lub ‛gruchać’ (Iz 16:7; 31:4; 38:14; 59:3). Oprócz tego znaczy również „wypowiadać półgłosem” i „rozmyślać” (Ps 35:28; Prz 15:28). A zatem w Jozuego 1:8 Przekład Nowego Świata trafnie oddaje sens tego hebrajskiego słowa, używając zwrotu: „czytaj ją półgłosem” (zob. też Ps 1:2). Czytanie półgłosem mocniej utrwala w umyśle to, nad czym się rozmyśla. Dzieło W. Geseniusa Hebräisches und chaldäisches Handwörterbuch über das Alte Testament (wyd. 5, cz. 1, Lipsk 1857, s. 222) tak mówi o hagáh: „Właśc[iwie]: mruczeć do siebie, cicho czytać, czemu towarzyszy (...) rozmyślanie” (por. Ps 35:28; 37:30; 71:24; Iz 8:19; 33:18).

Apostoł Paweł napisał Tymoteuszowi, żeby się zastanawiał — a więc rozmyślał — nad swoim zachowaniem, usługiwaniem oraz nauczaniem. Jako nadzorca, musiał nader starannie dbać o to, by przekazywać zdrową naukę i prowadzić przykładne życie (1Tm 4:15).

Niewłaściwe rozmyślanie. Kiedy przełożony świątyni zaaresztował Piotra i Jana, a przywódcy żydowscy im zagrozili i zakazali dalszego nauczania z powoływaniem się na imię Jezusa, obaj apostołowie powrócili do pozostałych uczniów, po czym wszyscy razem pomodlili się do Boga. Nawiązując do proroczych słów Dawida, rzekli: „‚Dlaczego narody wszczęły tumult, a ludy rozmyślały nad rzeczami daremnymi?’ (...) Tak też zarówno Herod, jak i Poncjusz Piłat wraz z ludźmi z narodów i z ludami Izraela istotnie zebrali się w tym mieście przeciw twemu świętemu słudze Jezusowi, którego namaściłeś, żeby uczynić to, co twoja ręka i twe postanowienie wyznaczyły z góry, by nastąpiło” (Dz 4:1-3, 18, 21, 23-28).

Jak wynika z kontekstu, wspomniane tu „rzeczy daremne” nie oznaczają czegoś, o co ludzie zazwyczaj zabiegają w życiu, lecz raczej to, co z gruntu złe — myśli, słowa i czyny skierowane przeciw Jehowie i Jego sługom, a zatem z góry skazane na niepowodzenie (Dz 4:25).

Król Dawid napisał o tych, którzy go nienawidzili i usiłowali uśmiercić: „Przez cały dzień pomrukują [forma słowa hagáh] o podstępach” (Ps 38:12). Nie chodziło tu jedynie o przelotne myśli, lecz o rozmyślania głęboko zakorzenione w sercu, o skłonności do takich niegodziwych poczynań. Pisarz Księgi Przysłów mówi o takich ludziach: „Ich serce wciąż rozmyśla o łupieniu, a ich wargi ciągle mówią o niedoli” (Prz 24:2).

Jezus rzekł do tych, którzy go nienawidzili: „Czemu rozważacie to w swoich sercach?” (Mk 2:8). Z kolei apostoł Paweł tak scharakteryzował wszystkich, „którzy w sposób nieprawy tłumią prawdę”: „Stali się pustogłowi w swych rozumowaniach, a ich bezrozumne serce ogarnęła ciemność”. Pogrążający się w takich rozmyślaniach sami ściągają na siebie nieszczęście (Rz 1:18, 21).

Postępki wynikające z zuchwałej postawy, wyzutej z szacunku, nacechowanej pogardą dla prawa i władzy. „Rozpasanie” jest tłumaczeniem hebrajskiego słowa zimmáh, oddawanego też przez „wyuzdanie” (Kpł 18:17; 19:29). Grecki wyraz asélgeia („rozpasanie”) definiowany jest także jako „rozwiązłość; wyuzdanie; bezwstyd; lubieżność” (Gal 5:19, przyp. w NW; 2Pt 2:7, przyp. w NW). Żaden z tych terminów biblijnych nie odnosi się wyłącznie do niemoralności płciowej. W Piśmie Świętym rozpasaniem nazwano np. zbiorowy gwałt (Sdz 19:25; 20:6), nierząd (Jer 13:27; Eze 23:44) i rozlew krwi (Ps 26:9, 10; Eze 22:9; Oz 6:9). W rozpasaniu lubuje się „człowiek wyzuty z zasad”, a tych, dla których jest ono „jak zabawa”, nazwano głupcami, czyli ludźmi pozbawionymi kręgosłupa moralnego (Iz 32:7; Prz 10:23).

„Z serca”. Jezus wykazał, że rozpasanie odzwierciedla prawdziwe oblicze człowieka. Oznajmił: „Z wnętrza, z serca ludzi, wychodzą szkodliwe rozważania: rozpusty, (...) cudzołóstwa, (...) rozpasanie (...). Wszystkie te niegodziwe rzeczy wychodzą z wnętrza i kalają człowieka” (Mk 7:20-23). Rozpasanie należy do „uczynków ciała”, czyli do cielesnych pragnień, ‛toczących bój przeciwko duszy’. Pismo Święte zapowiada, że „ci, którzy się czegoś takiego dopuszczają, nie odziedziczą królestwa Bożego” (Gal 5:19, 21; 1Pt 2:11).

Miłującym światło prawdy chrześcijanom powiedziano: „Chodźmy przyzwoicie jak za dnia, nie w hulankach i pijatykach, nie w niedozwolonym współżyciu i rozpasaniu” (Rz 13:13; Jn 3:19-21). Apostoł Piotr dodaje: „Wystarczy bowiem, że w minionym czasie [przed podjęciem służby Bożej] wykonywaliście wolę narodów, gdy się oddawaliście rozpasaniu” (1Pt 4:3). Również apostoł Paweł przypomina chrześcijanom, iż narody, do których kiedyś należeli, są „pod względem umysłowym pogrążone w ciemności, obce dla życia po Bożemu (...). Zatraciwszy wszelkie poczucie moralności, oddały się rozpasaniu, by z chciwością dopuszczać się wszelkiej nieczystości” (Ef 4:17-19).

Niestety, niektórzy słudzy Boga i Chrystusa schodzą ze ścieżki światła i bez żenady lekceważą prawo i władzę Boga. Pawła zasmucało postępowanie tych członków zboru korynckiego, którzy wbrew zachętom nie okazali skruchy „za swą nieczystość i rozpustę, i rozpasanie” (2Ko 12:21). Piotr ostrzegł pierwszych chrześcijan, że wśród nich pojawią się fałszywi nauczyciele i że wielu będzie naśladować ich rozpasanie, hańbiąc drogę prawdy (2Pt 2:1, 2). Proroctwo to spełniło się częściowo już pod koniec I w. n.e., o czym świadczą orędzia Jezusa do zborów w Pergamonie i Tiatyrze, spisane przez apostoła Jana ok. r. 96 (Obj 2:12, 14, 18, 20). Piotr i Juda oznajmiają, że trwający w rozpasaniu nie unikną kary (2Pt 2:17-22; Judy 7).

Niektóre osoby dopuszczające się rozpasania usiłują zwieść innych członków zboru chrześcijańskiego argumentem, że Bóg w ogromie swej niezasłużonej życzliwości puści płazem ich grzechy, gdyż rozumie ludzką słabość i niedoskonałość. Jednakże według Judy, przyrodniego brata Jezusa, tak rozumują „ludzie bezbożni, obracający niezasłużoną życzliwość naszego Boga w usprawiedliwienie rozpasania oraz sprzeniewierzający się naszemu jedynemu Właścicielowi i Panu, Jezusowi Chrystusowi” (Judy 4). Na próżno jednak podają się za chrześcijan. Bóg nie akceptuje ich służby, gdyż jak oznajmił izraelski mędrzec: „Ofiara niegodziwych jest obrzydliwością. O ileż bardziej, gdy się ją przynosi wraz z rozpasaniem” (Prz 21:27).

Rozpasanie było potępione już w Prawie Mojżeszowym. Bóg nie zmienił poglądu na tę sprawę. Karą za rozpasanie miała być śmierć (Kpł 18:17; 20:14). Dawid błagał Boga, by nie odbierał mu życia wraz z „ludźmi winnymi krwi, którzy mają w swych rękach rozpasanie” (Ps 26:9, 10).

Jehowa za pośrednictwem proroków Jeremiasza i Ezechiela ostrzegał Izraelitów, że ukarze ich za rozpasanie — zarówno cielesne, jak i duchowe (Jer 13:26, 27; Eze 16:27, 43, 58; 22:9; 23:21-49; 24:13).

Zobacz SPRAWA SĄDOWA.