i pozostać wolnym od winy krwi, podobnie jak Paweł (Dz 20:25-32).

W jakim celu Jezus głosił „duchom będącym w więzieniu”?

W 1 Piotra 3:19, 20, po opisaniu zmartwychwstania Jezusa do życia duchowego, apostoł wyjaśnił: „W tym też stanie poszedł i głosił duchom będącym w więzieniu, które niegdyś okazały nieposłuszeństwo, gdy cierpliwość Boża wyczekiwała za dni Noego — w czasie budowy arki”. W dziele Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words (1981, t. 3, s. 201) tak skomentowano ten fragment: „W I Piotra 3:19 prawdopodobnie nawiązano nie do dobrej nowiny (nie ma przekonujących dowodów na to, by głosił ją Noe, tak jak nie ma dowodów na to, że duchy ludzi żyjących przed potopem trafiły do ‛więzienia’), ale do tego, że Chrystus po zmartwychwstaniu obwieścił swe zwycięstwo upadłym anielskim duchom”. Jak wspomniano wcześniej, czasownik kerýsso odnosi się do obwieszczania nie tylko dobrych wieści, lecz także złych, np. Jonasz ogłaszał zbliżającą się zagładę Niniwy. Jedynymi uwięzionymi duchami wspomnianymi w Piśmie Świętym są aniołowie z czasów Noego, których Bóg wydał „czeluściom gęstej ciemności” (2Pt 2:4, 5) i „zatrzymał wiekuistymi więzami w gęstej ciemności na sąd wielkiego dnia” (Judy 6). A zatem zmartwychwstały Jezus mógł takim nieprawym aniołom ogłaszać tylko wydany na nich wyrok. Warto zauważyć, że w Księdze Objawienia — opisującej wizje, które Jan otrzymał od Chrystusa Jezusa pod koniec I w. n.e. — wielokrotnie wspomniano o Szatanie Diable i jego demonach oraz o czekającej ich zagładzie, czyli ogłoszono na nich wyrok (Obj 12-20). Użycie przez Piotra czasu przeszłego („głosił”) wskazuje, że Jezus wykonał to zadanie, zanim apostoł napisał swój pierwszy list.

Najwyżej położona część ciała ludzkiego, zawierająca mózg i narządy zmysłów: wzroku, słuchu, węchu i smaku. W Biblii bardzo często jest mowa o głowie (hebr. roʼsz; gr. kefalé) — zarówno w znaczeniu dosłownym, jak i przenośnym.

Rozbicie lub rozgniecenie. W Księdze Kaznodziei opisano symbolicznie skutki starości, nieuchronnie prowadzącej do śmierci (Kzn 12:1-7). Zwrot „rozbije się złota czasza” nawiązuje do ustania funkcji mózgu chronionego przez czaszkę. Śmierć lub zagładę oznacza także ‛roztrzaskanie głowy’ (Ps 68:21; por. 74:13, 14). W pierwszym proroctwie biblijnym (Rdz 3:15) zapowiedziano, że ‛potomstwo niewiasty’ rozgniecie głowę węża (który wcześniej miał mu rozgnieść piętę). Jak wynika z innych wersetów, spełni się to wtedy, gdy „pradawny wąż”, Szatan Diabeł, zostanie na tysiąc lat uwięziony w „otchłani”, a wkrótce potem na zawsze unicestwiony przez wrzucenie do „jeziora ognia”, które wyobraża „drugą śmierć” (Obj 12:9; 20:1-3, 7, 10, 14).

‛Podniesienie głowy’. Upokorzony i przytłoczony kłopotami król Dawid nazwał Jehowę swą Tarczą oraz ‛Tym, który podnosi jego głowę’, czyli dodaje mu otuchy i pozwala śmiało patrzeć w przyszłość (Ps 3:3; por. Łk 21:28). Zgodnie z wykładnią pewnych snów, podaną przez Józefa, faraon „podniósł głowę” przełożonego podczaszych i przełożonego piekarzy w tym sensie, że pierwszego przywrócił na dawne stanowisko, a drugiego kazał uśmiercić (Rdz 40:13, 19-22).

Błogosławienie, namaszczanie, przysięganie. Gdy udzielano komuś błogosławieństwa, kładziono mu ręce na głowie (Rdz 48:13-20; 49:26). Przewodnictwo Boga, Jego łaskę i mądrość przyrównano do lampy świecącej na głowę i do uroczego wieńca na głowie (Hi 29:3; Prz 4:7-9). Na głowę wylewano olejek do namaszczania (Kpł 8:12; Ps 133:2). W Kazaniu na Górze Jezus radził poszczącym, by ‛natłuścili sobie głowę’ i zadbali o swój wygląd, zamiast świętoszkowato demonstrować wszem wobec, na jakie zdobywają się wyrzeczenia (Mt 6:17, 18). Natarcie oliwą głowy gościa należało do podstawowych obowiązków gospodarza (Łk 7:46). Jezus potępił żydowski zwyczaj przysięgania na własną głowę (czyli na swe życie) (Mt 5:36, 37; zob. PRZYSIĘGA).

Wyobraża daną osobę. Ponieważ głowa kieruje ciałem, często symbolizuje całego człowieka. Kiedy Jezus Chrystus oznajmił, że „nie ma gdzie złożyć głowy”, dał do zrozumienia, iż nie posiada własnego domu (Mt 8:20). Długie włosy na głowie nazirejczyka przypominały o złożonym przez niego ślubie (Lb 6:5, 18-20). O grzechach i przewinieniach powiedziano, iż urosły ponad głowę winowajcy (Ezd 9:6; Ps 38:4; por. Dn 1:10). Dawid był gotów z wdzięcznością przyjąć skarcenie przez prawego; nazwał je ‛olejkiem, przed którym jego głowa nie chciałaby się wzbraniać’ (Ps 141:5). Gdy niegodziwca dosięgała zasłużona kara, mawiano, iż popełnione zło spadało (wracało) na jego głowę (Sdz 9:57; 1Sm 25:39; Jer 23:19; 30:23; Jl 3:4, 7; Abd 15; por. Neh 4:4). Sformułowanie ‛krew twoja na twoją głowę’ oznaczało, że człowiek, który obrał sposób postępowania sprowadzający na niego śmierć, sam ponosił winę za utratę życia (Dz 18:6; 2Sm 1:16; 1Kl 2:37; Eze 33:2-4). Zwrot ‛sprowadzić