po tych ranach blizny, które potwierdzały, że jest wiernym niewolnikiem należącym do Jezusa Chrystusa (2Ko 11:23-27). Być może właśnie to miał na myśli. Ale mógł też nawiązać do swego życia i chrześcijańskiej służby, w których wydawał owoce ducha (zob. ZNAK, ZNAMIĘ).

Ostatnie miejsce, w którym obozowali Izraelici przed przekroczeniem Morza Czerwonego (Lb 33:7, 8). Kiedy zatrzymali się w „Etam, na skraju pustkowia” (Wj 13:20), Mojżesz otrzymał od Jehowy Boga polecenie, by „zawrócili i rozłożyli się obozem pod Pi-Hachirot, między Migdol a morzem, naprzeciw Baal-Cefon” (Wj 14:1, 2). Gdybyśmy znali położenie Migdol i Baal-Cefon, zidentyfikowanie Pi-Hachirot nie byłoby trudne. Niestety tak nie jest, a próby utożsamienia tych nazw — także Pi-Hachirot — z różnymi miejscami przy wschodniej granicy Egiptu nie doprowadziły do ostatecznych wniosków. Dlatego najpewniejszą podstawę do ustalenia przybliżonej lokalizacji Pi-Hachirot stanowią informacje geograficzne zawarte w sprawozdaniu biblijnym.

Pi-Hachirot leżało niedaleko Morza Czerwonego, w takim miejscu, z którego ucieczka przed nadciągającymi wojskami egipskimi była możliwa jedynie przez morze. Morze musiało mieć tam odpowiednią głębokość, skoro wody „się rozdzieliły” i utworzyły „mur” po obu stronach przejścia biegnącego „środkiem morza” (Wj 14:16, 21, 22). Żadne miejsce na pn. od Zatoki Sueskiej nie mogło w sposób zadowalający spełnić tych warunków. Co prawda wielu współczesnych uczonych uważa, iż Izraelici przeszli przez płytkie wody w rejonie Jezior Gorzkich, zaczynających się jakieś 25 km na pn. od Suezu. Niemniej wyznający ten pogląd albo zaprzeczają, że podczas przejścia zdarzył się cud (ich zdaniem Izraelici pokonali zaledwie bagna lub moczary), albo zakładają, że w tamtych czasach pn. kraniec Morza Czerwonego łączył się z Jeziorami Gorzkimi, które w związku z tym były znacznie głębsze, choć dowody archeologiczne wskazują na bardzo małą zmianę poziomu wody od starożytności.

Z tego względu najbardziej zgodna z opisem biblijnym wciąż wydaje się propozycja wysunięta przez wcześniejszych badaczy (z XIX w.). Pi-Hachirot najprawdopodobniej było miejscem na wąskiej równinie rozciągającej się u podnóża Dżabal ʽAtaka od strony pd.-wsch., ok. 20 km na pd. zach. od Suezu. Jak się przypuszcza, Izraelici wyruszyli z przylądka Ras Adabija i doszli po dnie morskim na drugi brzeg w pobliże oazy ʽUjun Musaʼ. Dno morskie obniża się w tym miejscu dość łagodnie, gdyż na szerokości 3 km od obu brzegów ciągną się mielizny. Maksymalna głębokość na środku tego odcinka sięga ok. 15 m. Odległość między brzegami wynosi ok. 10 km, czyli byłaby możliwa sytuacja, że jakieś trzy miliony Izraelitów przemierzało dno morskie, a w tym samym czasie w cudownie utworzony korytarz weszły goniące ich wojska faraona (zob. WYJŚCIE IZRAELITÓW Z EGIPTU [Trasa wędrówki]).

Taki pogląd w znacznej mierze pokrywa się z tradycją przekazaną przez Józefa Flawiusza, żydowskiego historyka z I w. n.e., głoszącą, że tuż przed przejściem Izraelici byli ‛zamknięci między niedostępnymi skałami a morzem’ (Dawne dzieje Izraela, II, XV, 3). Okoliczność, iż naród izraelski ‛zawrócił’ z Etam do miejsca opisanego wyżej, harmonizuje też z zapowiedzią Jehowy, że faraon powie: „Błąkają się bezładnie po tej ziemi. Pustkowie ich zamknęło” (Wj 14:3). Trudno byłoby o takie stwierdzenie, gdyby Izraelici znajdowali się gdzieś na pn. od Suezu. Poza tym jeśli Pi-Hachirot rzeczywiście leżało w pobliżu Dżabal ʽAtaka, wojska faraona mogły szybko dogonić uciekających Izraelitów, korzystając z uczęszczanej drogi z Memfis (prawdopodobnie stolica Egiptu w tamtym okresie) na półwysep Synaj (Wj 14:4-9).

A zatem lokalizacja taka odpowiadałaby opisowi biblijnemu pod względem geograficznym, nie jest jednak pewna. Być może zostanie potwierdzona w przyszłości.

Nałogowe upijanie się, czyli doprowadzanie się do stanu zamroczenia przez wypicie nadmiernej ilości alkoholu. Kogoś, kto często jest pijany, nazywa się pijakiem.

Do napojów alkoholowych znanych w starożytnych krajach biblijnych należało wino z winogron (Pwt 32:14), a także trunki wyrabiane z innych owoców, np. granatów (PnP 8:2), albo ze zboża (Iz 1:22). Umiarkowane korzystanie z tego rodzaju napojów nie jest niczym złym w oczach Jehowy; przecież On sam daje „wino, które rozwesela serce śmiertelnika” (Ps 104:14, 15; zob. PIWO; WINO I MOCNY NAPÓJ).

Potępione w Biblii. Nadużywanie alkoholu zostało w Biblii stanowczo potępione. Jego skutki bardzo trafnie i obrazowo przedstawił mądry pisarz Księgi Przysłów: „U kogo biada? U kogo niepokój? U kogo kłótnie? U kogo zmartwienie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma mętne oczy? Ci, którzy przesiadują przy winie, którzy przychodzą próbować zmieszanego wina. Nie patrz na wino, gdy się czerwieni, gdy się skrzy w kielichu [nęci wyglądem], gdy gładko spływa [łatwo przechodzi przez gardło]. W końcu kąsa jak wąż i wydziela jad niczym żmija [może wywołać dolegliwości fizyczne (m.in. marskość wątroby) i psychiczne (np. majaczenie drżenne), a nawet doprowadzić do śmierci]. Twoje oczy ujrzą dziwne rzeczy [ponieważ alkohol wpływa hamująco na funkcje ośrodkowego układu nerwowego, pijany traci kontrolę nad swym zachowaniem; doznaje halucynacji; luki w pamięci wypełnia zmyślonymi opowieściami; wyzbywa się wszelkich hamulców], a twe serce będzie mówić rzeczy przewrotne [pijany daje upust tłumionym myślom i pragnieniom]” (Prz 23:29-33; Oz 4:11; Mt 15:18, 19).

A oto dalszy opis przeżyć pijaka: „I staniesz się podobny do kogoś, kto leży w sercu morza [ma uczucie, jakby tonął, po czym traci przytomność], do kogoś, kto leży u szczytu masztu [w miejscu, gdzie kołysanie statku jest odczuwalne najsilniej; pijak naraża swe życie na niebezpieczeństwo np. wskutek wypadku, uderzenia czy bójki]. ‚Pobili mnie, lecz nie zachorowałem; smagali mnie, lecz o tym nie wiedziałem [pijak mówi sam do siebie, że nie zdawał sobie sprawy ani z tego, co się z nim działo, ani z konsekwencji, jakie poniósł]. Kiedyż się ocknę? Poszukam go jeszcze trochę więcej [musi odespać skutki upojenia, ale jest uzależniony od alkoholu i znowu będzie szukał okazji, by się napić]’”. Ktoś taki zapewne popadnie w ubóstwo, gdyż traci pieniądze na trunki, a ponieważ nie można na nim polegać, nie nadaje się też do pracy (Prz 23:20, 21, 34, 35).

Zabronione w zborze chrześcijańskim. Pijak często zachowuje się w sposób hałaśliwy, niekontrolowany i robi z siebie pośmiewisko, okrywając się przez to hańbą (Ps 107:27; Prz 20:1; Iz 19:14). Dlatego w zborze chrześcijańskim nie toleruje się pijaństwa. W Prawie danym Izraelitom Bóg ujawnił swój stosunek do takiego postępowania. Upartego i buntowniczego syna, który był żarłokiem i pijakiem, należało ukamienować (Pwt 21:18-21). Nic dziwnego, że Biblia nakazuje, by niepoprawnych pijaków usuwać ze zboru chrześcijańskiego (1Ko 5:11-13). „Pijatyki, hulanki” zostały zaliczone do „uczynków ciała” powszechnych wśród narodów (Gal 5:19-21). Chrześcijanin, który został oczyszczony z takich praktyk, ale do nich powraca i nie okazuje skruchy, nie odziedziczy Królestwa Bożego (1Ko 6:9-11). Musi więc przestać wykonywać wolę narodów i nie oddawać się nadużywaniu wina oraz pijatykom (1Pt 4:3). Powinien dołożyć starań, by wydawać owoce ducha Bożego (Gal 5:22-24).

„Umiar w nawykach” i trzeźwość umysłu wymieniono wśród wymagań stawianych chrześcijańskim nadzorcom (1Tm 3:1-3; Tyt 1:7), sługom pomocniczym (1Tm 3:8), osobom w starszym wieku (Tyt 2:2, 3), młodym mężczyznom i kobietom (Tyt 2:4-8) oraz dzieciom (zwłaszcza dzieciom nadzorców) (Tyt 1:6).

Gdy apostoł Paweł omawiał kwestię obchodzenia Wieczerzy Pańskiej, zganił niestosowne zachowania w zborze korynckim. Pewni chrześcijanie przynosili ze sobą na miejsce zebrań własne jedzenie i picie. Chociaż mieli go za dużo, nie chcieli dzielić się z braćmi znajdującymi się w potrzebie, przez co wprawiali ich w zakłopotanie. Kiedy więc przychodził czas Wieczerzy Pańskiej, niektórzy nie mogli w niej uczestniczyć, bo przebrali miarę w jedzeniu i piciu, natomiast inni odczuwali głód. Dlatego Paweł napisał: „Jeden jest głodny, a drugi podpity” (1Ko 11:20-22).

Prawo Mojżeszowe wskazywało, że spożywanie napojów alkoholowych bezpośrednio przed wykonywaniem obowiązków religijnych jest niestosowne. Za picie wina lub innego odurzającego napoju w czasie pełnienia służby izraelskim kapłanom groziła kara śmierci (Kpł 10:8-11).

Dlaczego Biblia donosi o upiciu się takich osób jak Noe i Lot?

Kiedy Pismo Święte wspomina o czyimś upiciu się, służy to wyjaśnieniu jakiejś ważnej sprawy. Na przykład informacja o tym, że Noe po potopie zasadził winnicę i „zaczął pić wino, i się upił”, pokazuje, jak doszło do przeklęcia Kanaana (Rdz 9:20-27). Z Biblii dowiadujemy się też, iż obie córki Lota w ciągu dwóch kolejnych nocy upoiły ojca winem, a potem z nim współżyły (Rdz 19:30-38). Dzięki temu doniesieniu znamy pochodzenie Moabitów i Ammonitów oraz ich pokrewieństwo z Izraelitami. Lot najwyraźniej był na tyle pijany, że stracił zdrowy rozsądek, ale nie na tyle, by nie móc współżyć z kobietą. Ponieważ Słowo Boże wyraźnie potępia pijaństwo, nie ulega wątpliwości, że ci dwaj prawi mężczyźni nie byli nałogowymi pijakami. A wspomniane relacje dowodzą szczerości pisarzy biblijnych, którzy nie ukrywali prawdy o postępowaniu pewnych znanych osób, jeśli miało to przynieść pożytek późniejszym czytelnikom. Inne przypadki upicia się odnotowano w 1 Samuela 25:36-38, 2 Samuela 11:13 i 1 Królów 20:15-21.

Niesłuszne posądzenie. Gdy w dniu Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. na uczniów Chrystusa został wylany duch święty, zaczęli oni mówić różnymi językami. Niektórzy posądzali ich, że „opili się