rozmaite złe myśli, które mogą go popchnąć do nierozważnych czynów.

Owoc ducha. Łagodność jest owocem ducha świętego, czyli czynnej siły Bożej (Gal 5:22, 23). Pochodzi więc od Boga, a chcąc ją sobie naprawdę przyswoić, trzeba prosić o Jego ducha i pielęgnować tę piękną cechę. Nabywa się jej zatem nie przez ćwiczenie siły woli, lecz przez przybliżanie się do Boga.

Skutkiem braku łagodności jest nadmierna pobudliwość, szorstkość, porywczość i skłonność do kłótni. A przecież chrześcijanie mają zachowywać jedność i pokój, okazując „uniżenie umysłu i łagodność” (Ef 4:1-3).

Dzięki pielęgnowaniu łagodności naśladowcy Chrystusa przeciwdziałają zamętowi i innym problemom, do których prowadzi niezwalczana zazdrość i swarliwość. Dlatego biblijny pisarz Jakub zachęca tych członków zboru, którzy są mądrzy i odznaczają się zrozumieniem, żeby przejawiali „łagodność właściwą mądrości” — „mądrości z góry” — i dowodzili tego swym „szlachetnym postępowaniem” (Jak 3:13, 17).

W Biblii „łagodność” często jest zestawiana z „duchem”, np. w wyrażeniach „łagodność ducha” czy „łagodny duch”. A zatem prawdziwa łagodność nie jest czymś powierzchownym, przemijającym, a tym bardziej chwilowym — jest stałą cechą charakteru. Wskazał na to apostoł Piotr, gdy zalecał: „A waszą ozdobą niech nie będzie zewnętrzne splatanie włosów i wkładanie złotych przystrojeń albo noszenie szat wierzchnich, ale niech nią będzie ukryta osoba serca w niezniszczalnej szacie cichego i łagodnego ducha, który ma wielką wartość w oczach Boga” (1Pt 3:3, 4).

Apostoł Paweł napisał: „Przyodziejcie się w (...) łagodność”, co przy pobieżnym czytaniu mogłoby wyglądać na zachętę do nałożenia jakiejś maski. Jednakże nieco wcześniej apostoł radził: „Przyodziejcie się w nową osobowość, odnawianą dzięki dokładnemu poznaniu na obraz Tego, który ją stworzył” (Kol 3:10, 12; Ef 4:22-24). Słowa te potwierdzają, że łagodność to cecha charakteru, nie tyle wrodzona, ile nabyta — głównie jako owoc oddziaływania ducha Bożego — a rozwijana dzięki pogłębianiu i wprowadzaniu w czyn dokładnej wiedzy.

Wymagana od sprawujących nadzór. Udzielając młodemu Tymoteuszowi wskazówek, jak ma się troszczyć o zbór, Paweł podał następującą radę co do załatwiania trudnych spraw: „Niewolnik Pana nie ma się spierać, lecz ma być delikatny wobec wszystkich, wykwalifikowany do nauczania, opanowujący się w obliczu zła, z łagodnością pouczający nieprzychylnie usposobionych; bo może Bóg udzieli im skruchy” (2Tm 2:24, 25). Wypowiedź ta pokazuje ścisły związek między łagodnością a wielkoduszną cierpliwością. Nadzorca dobrze rozumie, dlaczego musi się zająć daną sprawą: skoro zaistniała z przyzwolenia Bożego, ma obowiązek załatwić ją z myślą o pomyślności osób w nią uwikłanych. Musi ją doprowadzić do końca, nie tracąc panowania nad sobą.

Przebywający na Krecie nadzorca Tytus również miał przypominać współwyznawcom, „żeby byli rozsądni, przejawiając wszelką łagodność wobec wszystkich ludzi”. Chcąc mu uzmysłowić potrzebę okazywania łagodności, Paweł podkreślił, że niezrównana miłość i miłosierdzie Boga, ujawnione za pośrednictwem Jego Syna, powinny pobudzać chrześcijan do porzucenia zawiści i nienawiści oraz kroczenia drogą prowadzącą do życia wiecznego (Tyt 3:1-7).

W innym liście Paweł przypomina dojrzałym duchowo chrześcijanom o ich obowiązkach: „Jeśli nawet jakiś człowiek uczyni fałszywy krok, zanim to sobie uświadomi — wy, którzy macie kwalifikacje duchowe, próbujcie skorygować takiego w duchu łagodności, bacząc każdy na samego siebie, żebyś czasem i ty nie był kuszony” (Gal 6:1). Powinni pamiętać, jak z nimi samymi obszedł się Bóg, a wtedy nie będą surowo strofować błądzącego, lecz spróbują go skorygować w duchu łagodności. Przyniesie to znacznie lepszy skutek i wyjdzie wszystkim na dobre.

Łagodność przydaje się także w sytuacjach konfliktowych lub w zetknięciu z kimś rozgniewanym, bo w przeciwieństwie do szorstkości nie potęguje napięcia, lecz pomaga je rozładować. Przysłowie mówi: „Odpowiedź łagodna odwraca złość, lecz słowo bolesne wywołuje gniew” (Prz 15:1). Łagodność ma ogromną siłę. „Cierpliwością zostaje przekonany dowódca, a język łagodny potrafi złamać kość” (Prz 25:15).

Nieodzowna do przyjęcia skarcenia. Salomon podał jeszcze inną piękną zasadę związaną z łagodnością i zachowywaniem spokoju. Dotyczy ona skłonności ludzi do buntowania się, gdy osoba upoważniona udziela im skarcenia. Niektórych tak to oburza, że zapominają o stosownym podporządkowaniu się i pochopnie rezygnują z wykonywania swych zadań. Ale Salomon radzi: „Gdyby powstał przeciwko tobie duch władcy, nie opuszczaj swego miejsca, bo spokój uśmierza wielkie grzechy” (Kzn 10:4; por. Tyt 3:2). Przyjęcie skarcenia z należytym spokojem i łagodnością nie tylko pozwala uniknąć podsycania gniewu zwierzchnika, ale też pomaga doskonalić własną osobowość — opanować temperament, trwać na swoim miejscu i wziąć sobie do serca otrzymaną radę.

Powyższa zasada sprawdza się zwłaszcza wtedy, gdy skarcenia udzielają osoby upoważnione do tego przez Najwyższego Władcę, Jehowę Boga (Heb 12:7-11; 13:17). Odnosi się także do kontaktów z przedstawicielami władzy świeckiej, istniejącej z Jego przyzwolenia (Rz 13:1-7). Nawet jeśli ktoś taki szorstko żąda od chrześcijan uzasadnienia ich nadziei, mają mu udzielić odpowiedzi „w łagodnym usposobieniu i z głębokim respektem”, niezłomnie stawiając na pierwszym miejscu posłuszeństwo wobec Boga (1Pt 3:15).

Fałszywa łagodność. Uprzejme zachowanie czy łagodny ton głosu niekoniecznie muszą być oznaką prawdziwej łagodności, która płynie z serca. Kiedy Szatan wystawiał na próbę lojalność Hioba wobec Boga, ów cierpiący sługa Boży został ostro skrytykowany przez swych trzech towarzyszy. Zarzucili mu ukryte grzechy, nikczemność i upór, zasugerowali, że odwrócił się od Boga i że jego synowie zostali za niegodziwość uśmierceni przez Stwórcę. Mimo to jeden z tej trójki, Elifaz, zapytał Hioba: „Czyż nie wystarczą ci pocieszenia od Boga albo słowo łagodnie wypowiedziane do ciebie?” (Hi 15:11). Wynikałoby stąd, że przynajmniej niektóre ich wypowiedzi brzmiały łagodnie, ale ponieważ miały surową treść, w rzeczywistości wcale nie były łagodne.

(hebr. ʼajjaláh; ʼajjélet).

Samica jelenia. Jest smukła, pełna wdzięku, płochliwa i zwinna. Kiedy spodziewa się potomstwa, kryje się głęboko w lesie. Tam rodzi młode, a potem opiekuje się nimi i chroni je w ustronnym miejscu do czasu, gdy same potrafią się o siebie zatroszczyć (Hi 39:1; Ps 29:9).

Łagodna i zgrabna łania występuje w barwnych obrazach słownych użytych w Biblii (Prz 5:18, 19; PnP 2:7; 3:5; zob. GAZELA). W niektórych miejscach nawiązano do jej szybkości i zwinności, pozwalających jej uciec przed wrogami (2Sm 22:1, 34; Ps 18:32, 33; Hab 3:19). Jakub proroczo nazwał plemię Naftalego „smukłą łanią”, co zapewne miało wskazywać na jego zręczność w walce (Rdz 49:21). Gdy psalmista nie mógł przebywać w sanktuarium, napisał, że tęskni do Boga jak łania do strumieni wód (Ps 42:1-4). Wzmianka o łani, która wbrew swej znanej troskliwości o młode porzuca nowo narodzone potomstwo, ilustruje dotkliwe skutki suszy w Judzie (Jer 14:1, 2, 5).

Zobacz WIĘZY.

Hebrajskie odpowiedniki wyrażeń „łańcuszki na stopy” (ʼecʽadah; Lb 31:50) i „łańcuszki na nogi” (ceʽadáh; Iz 3:20) pochodzą od rdzenia caʽád, oznaczającego „stawiać kroki; kroczyć” (Prz 7:8; Jer 10:5). Hebrajskie słowo ʽéches („brzękadełko; łańcuszek na nogę”) wywodzi się od rdzenia ʽachás: „pobrzękiwać” lub „potrząsać brzękadełkiem” (Iz 3:16, 18, przyp. w NW). W starożytności na Bliskim Wschodzie popularne było noszenie na nogach, powyżej kostki, ozdobnych bransoletek. Wykonywano je z mosiądzu, złota, srebra, żelaza, szkła i kości słoniowej. Na egipskich wizerunkach widać je zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. W Egipcie znane też były komplety bransolet — na nogi i na ręce.

Cięższe ozdoby obijały się o siebie i pobrzękiwały, gdy nosząca je osoba stawiała kroki. Niekiedy do pustych w środku obręczy specjalnie wkładano kamyki, by grzechotały; w późniejszych czasach młode Arabki zakładały na nogi bransoletki z przymocowanymi dzwoneczkami. Ozdoby na obie nogi sczepiano nieraz łańcuszkami. Gdy kobieta szła, brzęczały, przykuwając uwagę osób postronnych. Poza tym ograniczały jej swobodę ruchów, musiała więc stawiać drobne kroczki, co mogło być uznawane za eleganckie i pełne wdzięku (Iz 3:16).

„Łańcuszki na stopy” wymieniono wśród kosztowności, które Izraelici zabrali Midianitom jako łup i złożyli w „darze ofiarnym dla Jehowy” (Lb 31:50, 51). W późniejszym okresie o wyniosłych „córkach Syjonu” powiedziano, że ‛stawiały drobne kroczki i pobrzękiwały nogami’ (lub ‛potrząsały brzękadełkami na swych stopach’). Jehowa ostrzegł je za pośrednictwem Izajasza, że usunie ich ozdoby oraz „piękno brzękadełek” i „łańcuszki na nogi” (Iz 3:16, 18, 20). Kiedy w r. 607 p.n.e. Babilończycy zdobyli Judę i Jerozolimę, życie tych kobiet diametralnie się zmieniło — straciły wolność, a wraz z nią także swe liczne ozdoby (zob. OZDOBA).

Prezent lub pieniądze dane w celu przekupienia kogoś, aby zrobił coś niezgodnego z prawem lub przepisami. W zależności od kontekstu hebrajski odpowiednik słowa „łapówka” (szòchad) może też oznaczać „podarunek” bądź „dar” (Wj 23:8, przyp. w NW; 1Kl 15:19;