Dym świadczył również o tym, że coś, np. odległe miasto, zostało spalone ogniem (Rdz 19:28; Joz 8:20, 21). Przenośnie nazwano nim nadciągające wrogie wojska, które często paliły zdobyte miasta (Iz 14:31).

Dlatego unoszący się dym nabrał znaczenia ostrzegawczego znaku, zapowiedzi nieszczęścia lub zagłady (Obj 9:2-4; por. Jl 2:30, 31; Dz 2:19, 20; Obj 9:17, 18). Psalmista napisał o niegodziwcach: „Z dymem przeminą” (Ps 37:20). Dym w kontekstach symbolicznych może też stanowić dowód, że coś uległo zagładzie (Obj 18:9, 18). A zatem dym wznoszący się „po czas niezmierzony” wskazuje na całkowite i wiecznotrwałe unicestwienie, tak jak w proroctwie Izajasza przeciwko Edomowi (Iz 34:5, 10). Naród Edomitów został wytracony i do dziś się nie odrodził, co potwierdza sprawozdanie biblijne i historia świecka. Podobnie w Objawieniu 18:8 zapowiedziano wieczną zagładę Babilonu Wielkiego, a z Objawienia 14:9-11 wynika, że taki sam los czeka ludzi oddających cześć „bestii i jej wizerunkowi”.

Inne znaczenia przenośne. Ponieważ w normalnych warunkach dym szybko się rozprasza i znika, niekiedy stanowi symbol czegoś, co przemija. Bywa odnoszony do wrogów Boga (Ps 68:2), czcicieli bożków (Oz 13:3) lub niknącego życia ludzi cierpiących ucisk (Ps 102:3).

Przysłowie mówi: „Jak ocet dla zębów i jak dym dla oczu, taki jest leniwy dla tych, którzy go posyłają”. Dym podrażnia i szczypie oczy, więc ten, kto posługuje się leniwym, działa na własną szkodę (Prz 10:26).

Kiedy psalmista wyczekiwał pocieszenia od Jehowy, oznajmił: „Stałem się bowiem podobny do bukłaka w dymie” (Ps 119:83). Jeśli puste bukłaki (jakich używano na Bliskim Wschodzie) powiesi się na ścianie domu, wyschną i się skurczą od dymu. Taki stał się psalmista w rękach swych prześladowców.

Opisując Hiobowi swe dzieło stwórcze, Jehowa zwrócił uwagę na Lewiatana: „Z jego nozdrzy wychodzi dym, niczym z pieca rozpalonego sitowiem” (Hi 41:20). Wielu biblistów uważa, że Bóg nawiązał tu do krokodyla, który wynurzając się z wody, głośno wydmuchuje z nozdrzy fontannę drobinek wody niczym gęstą parę.

Dym ofiarny. Hebrajskie słowo katár ma związek z dymem ofiarnym, powstającym po spaleniu na ołtarzu kadzidła bądź innych ofiar (1Kn 6:49; Jer 44:15). Taki dym uważano za przyjemną woń dla Tego, komu składano ofiary (Rdz 8:20, 21; Kpł 26:31; Ef 5:2).

(hebr. pakkuʽòt [lm.]).

Hebrajskie słowo przetłumaczone na ‛owoce dyni’ występuje w Biblii jedynie w związku z wydarzeniem, które się rozegrało w czasie klęski głodu za dni Elizeusza. Ktoś nazbierał nieznanych owoców dzikiej dyni i wkroił je do gotowanej potrawy. Gdy „synowie proroccy” jej spróbowali, natychmiast przerwali jedzenie, obawiając się, że jest zatruta. Elizeusz jednak dokonał cudu — unieszkodliwił truciznę i w ten sposób nie dopuścił do zmarnowania przygotowanej potrawy (2Kl 4:38-41).

Mimo różnych przypuszczeń na ogół uznaje się, że rośliną, której owoce prawdopodobnie nazwano w Biblii „owocami dzikiej dyni”, jest kolokwinta (Citrullus colocynthis), spokrewniona z arbuzem. Jej pędy płożą się jak u ogórka i są podobnie ulistnione. Owoce wielkości mniej więcej pomarańczy mają cienką, gładką skórkę w zielone i żółte cętki i zawierają bardzo gorzki i trujący, gąbczasty miąższ, wykorzystywany w medycynie. Charakterystyka kolokwinty pasowałaby do biblijnego opisu dzikiej dyni, która najwyraźniej była trująca, jak to sugerował już sam jej smak (2Kl 4:40). Kiedy większość roślin zdążyła uschnąć, dzika dynia wciąż pozostawała zielona i dla kogoś, kto jej nie znał, stanowiła pokusę.

Dyniowate ozdoby (hebr. pekaʽím) dekorujące lane morze oraz cedrową boazerię wewnątrz świątyni Salomona mogły przypominać kształtem okrągłe owoce kolokwinty (1Kl 6:18; 7:24; 2Kn 4:3).

Zobacz NACZYNIA.

Rodzice ojca oraz (lub) matki. Słowa: „dziadkowie”, „dziadek” i „babka” rzadko występują w przekładach Biblii. W 1 Królów 15:10, 13 „babka” jest poprawnym tłumaczeniem wyrazu oznaczającego też „matkę”, ponieważ Maaka faktycznie była babką Asy (1Kl 15:1, 2, 8). Wydaje się jednak, że podczas jego rządów dalej zajmowała stanowisko królowej matki, dopóki Asa nie pozbawił jej tej godności za bałwochwalstwo (1Kl 15:13). Analogicznie słowo „ojciec” też odnosi się nieraz do dziadka albo jeszcze dalszego przodka (Rdz 28:13; 2Sm 9:7). W niektórych sytuacjach dziadka nazywano ‛ojcem matki’ (Rdz 28:2; Sdz 9:1).

Jak mówił apostoł Paweł, „dzieci lub wnuki” powinny „oddawać swym rodzicom i dziadkom [gr. progònois] należne zadośćuczynienie” (1Tm 5:4). Nieco inną formę tego samego słowa (progònon) w 2 Tymoteusza 1:3 przetłumaczono na „praojcowie”. Do rozwoju wiary i usposobienia duchowego Tymoteusza niewątpliwie przyczyniła się jego