Biblia wielokrotnie nawiązuje do słodyczy miodu i rozkoszy, jaką sprawia on podniebieniu. Przykłady można znaleźć w Ezechiela 3:2, 3 i Objawieniu 10:9. Często wspominano o miodzie z plastra, gdyż uważano, że słodkością, smakiem i jakością góruje on nad miodem, który przez jakiś czas miał kontakt z powietrzem. Chcąc podkreślić, jak miłe i przyjemne są słowa Szulamitki, jej ukochany pasterz powiedział, że jej wargi „ociekają miodem z plastra” (PnP 4:11). Sądownicze rozstrzygnięcia Jehowy są tak słuszne i pożyteczne, iż „słodsze są niż miód i niż miód płynący z plastrów” (Ps 19:9, 10). Jego wypowiedzi są ‛milsze dla podniebienia niż miód dla ust’ (Ps 119:103).

Miód jest smaczny, ale jego nadmiar może wywoływać nudności (Prz 25:16). Do przejadania się miodem przyrównano szukanie własnej chwały (Prz 25:27).

W 5 rozdz. Przysłów słodycz plastra miodu ilustruje pokusę do niemoralności, na jaką „obca kobieta” wystawia mężczyznę, wabiąc go swym wdziękiem i gładkimi słowami. Stanowi to dobitne ostrzeżenie dla dzisiejszych chrześcijan. Mędrzec napisał: „Bo wargi obcej kobiety ociekają niczym plaster miodu, a jej podniebienie jest gładsze niż oliwa. Lecz to, co po niej pozostaje, jest gorzkie jak piołun, jest ostre jak miecz obosieczny. Jej stopy zstępują do śmierci”. Swymi czynami oraz słowami słodkimi jak miód nakłania mężczyznę do niemoralności, tak iż „nagle on podąża za nią, jak byk idący na rzeź” (Prz 5:3-5; 7:21, 22).

Miód owocowy. Hebrajskie słowo dewász może się również odnosić do mocno zagęszczonego soku z owoców — fig, daktyli itp. Często kontekst pozwala ustalić, czy chodzi o miód pszczeli, czy nie. W Kapłańskiej 2:11 zakaz ofiarowania miodu na ołtarzu najwyraźniej dotyczy nie miodu pszczelego, lecz owocowego, który łatwo fermentuje. Poświadcza to następny werset, gdzie wspomniany „miód” zaliczono do pierwocin składanych w ofierze Jehowie. Ponieważ Izraelici używali głównie miodu pszczół dzikich, a nie hodowlanych, więc „miód” składany jako pierwocina w odpowiedzi na zachęty Ezechiasza do wspierania kapłanów niewątpliwie również oznaczał miód owocowy (2Kn 31:5).

„Ziemia mlekiem i miodem płynąca”. Biblia często nazywa Palestynę „ziemią mlekiem i miodem płynącą”. Określenie to jest bardzo stosowne, gdyż w krainie tej nie brakowało ani miodu pszczelego, ani owocowego (Wj 3:8; Kpł 20:24; Pwt 11:9; Joz 5:6). Zapewne właśnie ten drugi wyszczególniono wśród produktów wymienianych za towary kupców z Tyru (Eze 27:2, 17; zob. PSZCZOŁA).

Jedno z głównych miast prowincji Licja. Leżało niedaleko pd.-zach. wybrzeża Azji Mniejszej, na wzgórzu nad rzeką Andrakos, ok. 3 km od morza. W starożytności nazwa Mira (obecnie Demre, znane też jako Kale) najwyraźniej odnosiła się zarówno do miasta, jak i do portu.

Paweł przybył do Miry, gdy jako więzień płynął przez Sydon z Cezarei do Rzymu. W Mirze wraz z towarzyszącymi mu osobami przesiadł się na statek wiozący zboże z Aleksandrii do Italii (Dz 27:1-6, 38). Mira leżała dokładnie na pn. od Aleksandrii, więc mógł tamtędy prowadzić szlak żeglugowy z tego egipskiego miasta. Ale być może to przeciwne wiatry (Dz 27:4, 7) zmusiły ten statek do zmiany kursu i zawinięcia do Miry.

W niektórych starożytnych rękopisach w Dziejach 21:1 po wzmiance o „Patarze” dodano jeszcze „i do Miry” (zob. przyp. w KUL). Chociaż taka informacja pasowałaby do kontekstu tej relacji, brak wyraźnych dowodów na to, że Mira rzeczywiście występowała w oryginalnym tekście.

(prawdopodobnie: „buntowniczy; buntownicza”).

1. Córka Amrama i Jochebed z plemienia Lewiego; siostra Mojżesza i Aarona (Lb 26:59; 1Kn 6:1-3). Chociaż sprawozdanie biblijne nie mówi tego wprost, to ona musiała być „siostrą”, która obserwowała, co się stanie z małym Mojżeszem leżącym w skrzynce umieszczonej wśród trzcin nad brzegiem Nilu (Wj 2:3, 4). Niemowlę znalazła córka faraona i wtedy „wezbrało w niej współczucie dla niego”. Kiedy się zorientowała, że „to jedno z dzieci Hebrajczyków”, Miriam zapytała ją, czy ma wezwać Hebrajkę, która wykarmiłaby dziecko. Uzyskawszy zgodę córki faraona, „dziewczę od razu poszło i zawołało matkę dziecka” (Jochebed), która za zapłatę wychowywała Mojżesza, aż podrósł (Wj 2:5-10).

Przewodzi Izraelitkom w śpiewie. Kiedy po latach Jehowa pokonał wojska faraona nad Morzem Czerwonym i Mojżesz z izraelskimi mężczyznami śpiewali pieśń, „Miriam, prorokini”, stanęła na czele kobiet, które z radością grały na tamburynach i pląsały. Odpowiadając na strofy pieśni zaintonowanej przez Mojżesza, Miriam śpiewała: „Śpiewajcie Jehowie, bo wielce się wywyższył. Konia i jego jeźdźca wrzucił do morza” (Wj 15:1, 20, 21).

Narzeka na Mojżesza. Podczas pobytu Izraelitów na pustkowiu Miriam i Aaron zaczęli szemrać przeciw Mojżeszowi z powodu jego kuszyckiej żony. Być może pozazdrościli bratu wpływowej pozycji w narodzie oraz zapragnęli większej władzy dla siebie i dlatego wciąż narzekali: „Czyż Jehowa mówił tylko przez Mojżesza? Czyż nie mówił także przez nas?” Jehowa to wszystko słyszał i nagle wezwał Mojżesza, Miriam i Aarona do namiotu spotkania. Przypomniał szemraczom, że ich brat, Mojżesz, jest Jego sługą, do którego przemawia nie w jakiś pośredni sposób, lecz „usta w usta”. Następnie zapytał Miriam i Aarona: „Czemuż więc nie baliście się mówić przeciwko mojemu słudze, przeciwko Mojżeszowi?” Jehowa zapałał na nich gniewem i gdy obłok oddalił się znad namiotu, „Miriam została dotknięta trądem białym jak śnieg”. Wtedy Aaron zaczął błagać o wybaczenie, a Mojżesz wstawił się za Miriam i Jehowa pozwolił wrócić jej do obozu — ale dopiero po upokarzającej siedmiodniowej kwarantannie (Lb 12:1-15).

Ponieważ tylko Miriam została dotknięta trądem, najprawdopodobniej to ona była inicjatorką tego zajścia (zob. AARON). Szemranie przeciwko Mojżeszowi mogło być w jej wypadku większym grzechem niż w wypadku Aarona; może nawet w grę wchodziła zazdrość jednej kobiety względem drugiej („zaczęli mówić przeciw Mojżeszowi z powodu kuszyckiej żony”), Aaron zaś po prostu stanął po stronie siostry, a nie bratowej. Skoro Miriam uważano za prorokinię, mogła uchodzić za najbardziej wpływową kobietę w Izraelu. Może więc się obawiała, że żona Mojżesza pozbawi jej tej pozycji. Ale bez względu na rzeczywisty przebieg wydarzeń i na fakt, że zarówno Miriam, jak i Aaron dopuścili się poważnego grzechu szemraniem przeciwko Mojżeszowi, w wypadku Miriam było to szczególnie rażące ze względu na Bożą zasadę podporządkowania kobiety mężczyźnie (1Ko 11:3; 1Tm 2:11-14). W późniejszym czasie grzech Miriam posłużył za ostrzegawczy przykład: gdy pod koniec wędrówki po pustkowiu Mojżesz nawoływał Izraelitów do słuchania wskazówek kapłanów dotyczących trądu, nakazał im pamiętać o tym, co Jehowa uczynił Miriam, gdy wyszli z Egiptu (Pwt 24:8, 9).

Miriam zmarła krótko przed Aaronem i została pogrzebana w Kadesz na pustkowiu Cin (Lb 20:1, 28). Setki lat później Jehowa za pośrednictwem proroka Micheasza przypomniał, jaką wyjątkową pozycję zajmowała Miriam u boku swych braci, gdy Izrael wychodził z Egiptu. Powiedział: „Bo wyprowadziłem cię z ziemi egipskiej i wykupiłem cię z domu niewolników; i posyłałem przed tobą Mojżesza, Aarona i Miriam” (Mi 6:4).

2. Potomek Judy (1Kn 4:1, 17, 18).

(prawdopodobnie: „podstęp”).

Głowa domu patriarchalnego z plemienia Beniamina; syn Szacharaima i jego żony Chodesz (1Kn 8:1, 8-10).

Wonna gumożywica (PnP 1:13; 4:6, 14; 5:1, 13). Nie wiadomo dokładnie, z jakich roślin pozyskiwano ją w starożytności. Na ogół mirrą nazywa się żywicę otrzymywaną z różnych ciernistych krzewów i małych drzew z rodzaju Commiphora, np. Commiphora myrrha lub Commiphora abyssinica. Rośliny te dobrze się rozwijają na obszarach skalistych, zwłaszcza na wapiennych wzgórzach. Ich drewno i kora mają silny aromat. Żywica samoistnie wycieka z pnia i grubych gałęzi obu gatunków, ale przez dokonywanie nacięć można zwiększyć jej wypływ. Początkowo jest miękka i klejąca, a gdy ścieknie na ziemię, twardnieje.

Mirra stanowiła składnik olejku do świętego namaszczania (Wj 30:23-25). Ze względu na aromat używano jej do perfumowania szat, łóżek i innych przedmiotów (por. Ps 45:8; Prz 7:17; PnP 3:6, 7). Szulamitka z Pieśni nad Pieśniami najwyraźniej nacierała się płynną mirrą przed udaniem się na spoczynek (PnP 5:2, 5). Masaże z olejkiem mirrowym należały do specjalnych zabiegów upiększających, którym poddano Esterę (Est 2:12). Mirry używano również podczas przygotowywania ciała do pogrzebu (Jn 19:39, 40). Najwidoczniej była na tyle cenna, że można ją było ofiarować w darze nowo narodzonemu królowi Żydów (Mt 2:1, 2, 11).

(hebr. hadás).

Mirt zwyczajny (Myrtus communis) to krzew lub drzewo, które dobrze rośnie na kamienistej glebie i powszechnie występuje w Izraelu i Libanie. Osiąga wysokość do 9 m, choć zazwyczaj ma postać krzewu o wysokości 2—3 m. Jest to roślina wiecznie zielona, gęsto rozgałęziona, o grubych, błyszczących, ciemnozielonych liściach i wonnych białych kwiatach, z których powstają niebieskawoczarne jagody. Niemal ze wszystkich części rośliny uzyskuje się wonny olejek używany do wyrobu perfum. Aromatyczne jagody są jadalne. Mirt występuje obecnie zwłaszcza w Górnej Galilei i dolinie Jordanu, choć rośnie też w okolicach Jerozolimy, jak to najwyraźniej było w czasach, gdy Zachariasz otrzymał pewną wizję (Za 1:8-11, 16).

Pachnącymi gałęziami mirtu i innych drzew Izraelici przykrywali szałasy budowane z okazji Święta Szałasów (Neh 8:14, 15). W proroctwach o odrodzeniu zapowiedziano, że piękne i wonne drzewa mirtowe wyrosną tam, gdzie kiedyś rosły parzące pokrzywy, a nawet na pustkowiu (Iz 41:19; 55:13).