go niewiele mniejszym od podobnych do Boga [w Heb 2:7: „niewiele niższym od aniołów”], a potem ukoronowałeś go chwałą i wspaniałością. Sprawiłeś, że panuje nad dziełami twoich rąk; wszystko poddałeś pod jego stopy” (por. Ps 144:3). Paweł wykazał, że w ramach spełnienia tego proroczego psalmu Jezus rzeczywiście został uczyniony „nieco niższym od aniołów”, w wyniku czego stał się śmiertelnym „synem ziemskiego człowieka”, żeby mógł ‛zakosztować śmierci za każdego człowieka’, ale potem został wskrzeszony przez Ojca i ukoronowany chwałą i szacunkiem (Heb 2:8, 9, por. Heb 2:14; Flp 2:5-9).

Poza tym określenie „Syn Człowieczy” wskazuje na to, że Jezus Chrystus występuje w roli Krewnego całej ludzkości — który może ją odkupić z niewoli grzechu i śmierci — a także w roli Mściciela krwi (Kpł 25:48, 49; Lb 35:1-29; zob. MŚCICIEL KRWI; OKUP; WYKUP, WYKUPICIEL).

A zatem tytuł „Syn Dawida” (Mt 1:1; 9:27) podkreśla, że Jezus jest dziedzicem przymierza co do Królestwa zawartego z domem Dawida. Wyrażenie „Syn Człowieczy” zwraca uwagę na to, iż należy on do rodziny ludzkiej, bo urodził się z kobiety. Nazywanie go „Synem Boga” uwypukla, że nie jest potomkiem grzesznego Adama i nie odziedziczył po nim niedoskonałości, lecz ma Boskie pochodzenie i w oczach Bożych jest na wskroś prawy (Mt 16:13-17).

Czym jest „znak Syna Człowieczego”?

Najwyraźniej jednak Jezus tak często nazywał siebie „Synem Człowieczym” z jeszcze innego ważnego powodu. Chodzi o spełnienie proroctwa z Daniela 7:13, 14. W opisanej tam wizji prorok ujrzał, jak „ktoś podobny do syna człowieczego” nadszedł z obłokami niebios i uzyskał dostęp do „Istniejącego od Dni Pradawnych”, po czym otrzymał „panowanie i dostojeństwo oraz królestwo, aby jemu służyły wszystkie ludy, grupy narodowościowe i języki”, a jego Królestwo miało trwać po czas niezmierzony.

Ponieważ anioł objaśniający tę wizję wspominał, iż owo Królestwo posiądą „święci Najwyższego” (Dn 7:18, 22, 27), niektórzy komentatorzy usiłują wykazać, że „syn człowieczy” ma tutaj charakter zbiorowy i że oznacza ‛świętych Bożych jako grono, zbiorowość, lud’, ‛chwalebny i wyidealizowany naród izraelski’. Ale w świetle Chrześcijańskich Pism Greckich trzeba uznać to rozumowanie za powierzchowne. Nie bierze ono pod uwagę tego, że Chrystus Jezus, Król namaszczony przez Boga, zawarł ze swymi naśladowcami ‛przymierze co do królestwa’, aby mogli mieć udział w jego Królestwie, i że chociaż będą królami i kapłanami, to mają sprawować tę godność pod jego zwierzchnictwem i z jego nadania (Łk 22:28-30; Obj 5:9, 10; 20:4-6). A zatem otrzymują władzę nad narodami wyłącznie dzięki temu, że wcześniej została dana Chrystusowi Jezusowi przez Boga Najwyższego (Obj 2:26, 27; 3:21).

Na poprawne zrozumienie tego proroctwa wskazał sam Jezus, który zapytany przez arcykapłana, czy jest „Chrystusem, Synem Błogosławionego”, odrzekł: „Jestem; a wy będziecie widzieć Syna Człowieczego siedzącego po prawicy mocy i przychodzącego z obłokami nieba” (Mk 14:61, 62; Mt 26:63, 64).

Proroctwo o pojawieniu się Syna Człowieczego przed obliczem Istniejącego od Dni Pradawnych, czyli Jehowy Boga, niewątpliwie odnosi się więc do jednostki — do Mesjasza, Jezusa Chrystusa. Tak było rozumiane przez samych Żydów. Pisma rabiniczne kojarzyły je właśnie z Mesjaszem (The Soncino Books of the Bible, red. A. Cohen, Londyn 1951, komentarz do Dn 7:13). Faryzeusze i saduceusze zapewne oczekiwali jakiegoś dosłownego spełnienia tego proroctwa i dlatego domagali się od Jezusa, „aby im ukazał znak z nieba” (Mt 16:1; Mk 8:11). Kiedy umarł jako człowiek i został wskrzeszony do życia duchowego, Szczepan ujrzał w wizji „niebiosa otwarte i Syna Człowieczego stojącego po prawicy Boga” (Dz 7:56). Wynika stąd, że chociaż Jezus Chrystus złożył swe ziemskie życie na okup za rodzaj ludzki, to w niebie dalej przysługuje mu mesjańskie określenie „Syn Człowieczy”.

Odpowiadając arcykapłanowi, Jezus wspomniał najpierw, że Syn Człowieczy będzie ‛siedzieć po prawicy mocy’. Niewątpliwie nawiązywał do proroczego Psalmu 110, który wcześniej odniósł do własnej osoby (Mt 22:42-45). Zarówno ten psalm, jak i apostolski komentarz w Hebrajczyków 10:12, 13 wyjawiają, iż Jezus Chrystus musiał jeszcze przez jakiś czas czekać, zanim Ojciec polecił mu: „Wyrusz na podbój między swoich nieprzyjaciół”. A zatem proroctwo z Daniela 7:13, 14 najwyraźniej nie zapowiadało powstania z martwych i wniebowstąpienia Jezusa, lecz udzielenie mu przez Boga pełnomocnictwa do podjęcia zdecydowanych działań potwierdzających jego władzę królewską. Tak więc ‛przyprowadzenie Syna Człowieczego przed Istniejącego od Dni Pradawnych’ zapewne odpowiada sytuacji opisanej w Objawieniu 12:5-10, gdzie jest mowa o tym, jak symboliczny „syn, mężczyzna” zostaje po narodzeniu porwany do tronu Bożego.

Jednakże w Mateusza 24:30 i w Łukasza 21:27 przytoczono proroctwo Jezusa o „znaku Syna Człowieczego” zaraz po opisie zjawisk niebieskich, jakie Biblia kojarzy z wykonaniem wyroków Bożych na niegodziwych ludziach (por. Mt 24:29 i Łk 21:25, 26 z Iz 13:9, 10 oraz Jl 2:30, 31). Skoro „wszystkie plemiona ziemi (...) ujrzą Syna Człowieczego przychodzącego na obłokach nieba z mocą oraz wielką chwałą” i „będą się uderzać, lamentując”, nie ulega wątpliwości, że właśnie wtedy nadprzyrodzone ujawnienie królewskiej potęgi Jezusa wzbudzi trwogę w sercach ludzi niespełniających woli Bożej.

W innych proroczych wizjach zawartych w Księdze Objawienia (17:12-14; 19:11-21) ukazano, jak mesjański Król sprawuje pełnię władzy nad „ludami, grupami narodowościowymi i językami” (Dn 7:14), toteż wzmianka o kimś „podobnym do syna człowieczego”, zamieszczona w Objawieniu 14:14, niewątpliwie odnosi się do Jezusa Chrystusa, tak samo jak opis przedstawiony w Objawieniu 1:13.

Objaśnienie wersetów zapowiadających, że ‛Syn Człowieczy przyjdzie na obłokach nieba’ i że „ujrzy go wszelkie oko” (Mt 24:30; Obj 1:7), podano pod hasłami: CHMURA (Znaczenie symboliczne); OBECNOŚĆ; OKO.

Członek jednego z 70 rodów założonych po potopie, składającego się z potomków Kanaana (Rdz 10:15, 17; 1Kn 1:15). Trudno dokładnie powiedzieć, gdzie osiedlili się Synici, choć w różnych starożytnych pismach wymienia się kilka miejsc w Libanie o podobnie brzmiących nazwach.

Żona syna. Odpowiedniki słowa „synowa” — hebrajski kalláh i grecki nýmfe — bywają oddawane również jako „oblubienica” (PnP 4:8-12; Iz 61:10; Jer 7:34; Jn 3:29; Obj 18:23; 21:2, 9; 22:17).

W czasach patriarchalnych o małżeństwie syna zwykle decydował ojciec, który też najczęściej wybierał synową (Rdz 24). Stawała się ona członkiem jego rodziny, więc w razie przeprowadzki zabierał ją razem z innymi domownikami (Rdz 11:31). Prawo Mojżeszowe pod karą śmierci zabraniało mężczyźnie współżycia z synową (Kpł 18:15; 20:12; Eze 22:11).

Synowe różnie odnosiły się do swych teściów. Na przykład Rut okazała się dla swej teściowej, Noemi, bardziej lojalną i oddaną towarzyszką niż Orpa. Powiedziała do Noemi: „Twój lud będzie moim ludem, a twój Bóg — moim Bogiem. Gdzie ty umrzesz — ja umrę” (Rut 1:6-17, 22; 4:14, 15). Natomiast hetyckie żony Ezawa przysparzały swym teściom, Izaakowi i Rebece, wielu zmartwień (Rdz 26:34; 27:46). Chrystus Jezus zapowiedział, że z powodu orędzia Królestwa między teściowymi a synowymi będzie dochodzić do konfliktów (Łk 12:53).

(„ze szczęściem [powodzeniem]”).

Chrześcijanka z Filippi, którą Paweł pochwalił za niezłomną postawę i którą wezwał, by była „jednej myśli w Panu” ze swą chrześcijańską siostrą Ewodią (Flp 4:2, 3). Apostoł najwyraźniej udzielił tej rady dlatego, że siostry te się poróżniły, co potwierdzają niektóre współczesne przekłady (Db, Wp).

Hebrajskie słowo mamzér, tłumaczone na „syn z nieprawego łoża”, ma niejasną etymologię. Może być spokrewnione z wyrazem oddanym w Jeremiasza 30:13 i Ozeasza 5:13 przez „wrzód” i z arabskim terminem oznaczającym „powodować gnicie; wywoływać nudności”, co wskazuje na zepsucie.

W Powtórzonego Prawa 23:2 powiedziano: „Żaden syn z nieprawego łoża nie może wejść do zboru Jehowy. Aż do dziesiątego pokolenia nikt od niego nie może wejść do zboru Jehowy”. Liczba dziesięć wyobraża zupełność, a zatem wyrażenie „dziesiąte pokolenie” oznaczałoby, że takie osoby nigdy nie będą mogły zostać członkami zboru. To samo powiedziano o Ammonitach i Moabitach, przy czym w ich wypadku dodano słowa „po czas niezmierzony”, które wyjaśniają sens tego prawa. Jednakże wbrew pewnym hipotezom członkowie owych narodów zostali odcięci od zboru izraelskiego nie dlatego, że ich praojcowie urodzili się z kazirodczego związku, lecz ze względu na ich postawę wobec Izraelitów wędrujących do Ziemi Obiecanej (Pwt 23:3-6; zob. AMMONICI).

Jehowa brzydzi się rozpustą, cudzołóstwem i kazirodztwem. Prawo Boże nakazywało karać śmiercią cudzołożników i kazirodców i zabraniało córkom Izraela uprawiać nierząd (Kpł 18:6, 29; 19:29; 20:10; Pwt 23:17). Prócz tego gdyby syn z nieprawego łoża miał udział w dziedzictwie, powodowałoby to swary w rodzinie i mogłoby doprowadzić do jej rozpadu.

Część komentatorów mylnie utrzymuje, jakoby z nieprawego łoża pochodził Jefte. Biblia mówi tylko tyle, że „był on synem kobiety nierządnej” (Sdz 11:1). Jego matka niewątpliwie zawarła pełnoprawne małżeństwo, podobnie jak Rachab, która była niegdyś nierządnicą, lecz poślubiła Izraelitę