światła, by umożliwić wzrost roślinności (zob. Rdz 1:14, przyp. w Kr).

Bóg dał zieloną roślinność ludziom i zwierzętom na pokarm, a później pozwolił jeszcze ludziom spożywać mięso z wykrwawionych zwierząt (Rdz 1:29, 30; 9:3, 4). Grzeszny człowiek musiał w pocie czoła uprawiać rośliny, które spożywał (Rdz 3:18, 19), ale to Jehowa żywi zarówno ludzi, jak i zwierzęta, gdyż to On daje słońce i deszcz, potrzebne do wzrostu roślin (Ps 104:14; 106:20; Mi 5:7; Za 10:1; Heb 6:7; por. Pwt 32:2).

Bóg może kontrolować wzrost roślinności stosownie do swego zamierzenia. Zapewnił Izraelitów, że za posłuszeństwo nagrodzi ich deszczem i roślinnością dla zwierząt domowych (Pwt 11:13-15). Gdyby jednak porzucili przymierze z Bogiem, pozbawiłby ich ziemię roślinności (Pwt 29:22-25; por. Iz 42:15; Jer 12:4; 14:6). Jedną z plag zesłanych przez Jehowę na starożytny Egipt był grad, który zniszczył wszelką roślinność. Inną były szarańcze, które pożarły to, co ocalało z plagi gradu (Wj 9:22, 25; 10:12, 15; Ps 105:34, 35; por. Am 7:1-3).

Znaczenie przenośne. W Palestynie podczas pory bezdeszczowej roślinność wystawiona na palące słońce i suchy wiatr wschodni szybko usycha. Dlatego o ludziach, którzy mieli zostać podbici przez wrogów, powiedziano, że staną się jak „rośliny polne i zielona, miękka trawa, trawa na dachach, gdy jest spieczona wiatrem wschodnim” (2Kl 19:25, 26; Iz 37:26, 27). Podobnie psalmista, kiedy znalazł się w trudnej sytuacji, rzekł: „Serce moje zostało porażone jak roślinność i uschło (...). Ja sam uschłem jak roślinność” (Ps 102:4, 11).

W sprzyjających warunkach roślinność bujnie się rozwija, trafnie więc wyobraża liczne potomstwo (Hi 5:25). Na przykład za panowania Salomona mieszkańcy Judy i Izraela byli liczni i dobrze im się powodziło — „jedli i pili, i się radowali” (1Kl 4:20). Zapewne do tego właśnie nawiązuje psalm dotyczący Salomona, w którym powiedziano: „Ci z miasta zakwitną niczym roślinność ziemi” (Ps 72:16). Niegodziwcy też mogą się plenić jak roślinność, ale nie cieszą się błogosławieństwem Bożym i zostaną „unicestwieni na zawsze” (Ps 92:7).

W Biblii drzewa niekiedy symbolizują osoby na wysokich stanowiskach lub wyniosłe (por. Eze 31:2-14), natomiast niższa roślinność, taka jak cierniste krzewy, trawa albo sitowie, wyobraża zwykłych ludzi (por. Sdz 9:8-15; 2Kl 14:8-10; Iz 19:15; 40:6, 7). Pomaga to zrozumieć wypowiedź z Objawienia 8:7, gdzie wspomniano o spłonięciu „trzeciej części drzew” oraz „wszelkiej zielonej roślinności”.

Gest, za pomocą którego zarówno Żydzi, jak i inni mieszkańcy Wschodu często wyrażali smutek, zwłaszcza na wieść o śmierci kogoś bliskiego. Nierzadko polegał nie tyle na całkowitym rozerwaniu i zniszczeniu szaty, ile na rozdarciu jej przedniej części w celu obnażenia piersi.

Pierwsza zapisana w Biblii wzmianka o tym zwyczaju dotyczy najstarszego syna Jakuba, Rubena, który nie znalazłszy Józefa w dole na wodę, rozdarł swoje szaty i wykrzyknął: „Dziecko przepadło! A ja — gdzież mam się udać?” Jako pierworodny, Ruben ponosił szczególną odpowiedzialność za młodszego brata. Kiedy Jakub usłyszał o rzekomej śmierci syna, również rozdarł swoje płaszcze i włożył na siebie żałobny wór (Rdz 37:29, 30, 34). A gdy później w Egipcie oskarżono Beniamina o kradzież, przyrodni bracia Józefa na znak smutku także rozdarli swe szaty (Rdz 44:13).

Z drugiej strony gdy Jehowa ukarał śmiercią występek dwóch starszych synów Aarona, Nadaba i Abihu, Mojżesz polecił Aaronowi i dwom jego pozostałym synom: „Niech włosy na waszych głowach nie będą rozwichrzone i nie wolno wam rozdzierać swych szat, żebyście nie pomarli” (Kpł 10:6). W innych sytuacjach zwykłym kapłanom z rodu Aarona wolno było w taki sposób okazywać żal po śmierci bliskich krewnych, jednakże arcykapłan nie mógł wichrzyć włosów na głowie ani rozdzierać szat (Kpł 21:1-4, 10, 11).

Biblia opisuje wiele innych przykładów rozdzierania szat: Hiob rozdarł swój płaszcz bez rękawów, kiedy dowiedział się o śmierci dzieci (Hi 1:20), a gdy zachorował, jego trzej rzekomi przyjaciele, ujrzawszy go, zaczęli na dowód smutku płakać, rzucać proch w powietrze i rozdzierać swe szaty (Hi 2:12). Podobnie postąpił Jozue po porażce pod Aj (Joz 7:6), młody człowiek, który przyniósł wieść o śmierci króla Saula (2Sm 1:2), Dawid po otrzymaniu nieprawdziwej wiadomości o zamordowaniu wszystkich jego synów przez Absaloma (2Sm 13:30, 31) oraz król Ezechiasz i jego słudzy, gdy usłyszeli słowa asyryjskiego rabszaka skierowane przeciwko Jehowie i Jerozolimie (Iz 37:1; 36:22). Kiedy królowa Atalia uświadomiła sobie, że utraci bezprawnie zagarnięty tron, również „rozdarła swe szaty i zaczęła krzyczeć: ‚Spisek! Spisek!’” (2Kl 11:14).

W końcowym okresie istnienia królestwa Judy król Jehojakim i jego książęta okazali zatwardziałość serca i brak wrażliwości, gdyż po usłyszeniu