• Chazael
    Wnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot

    • CHAZAEL

      („zobaczył Bóg”).

      Znany król syryjski, który objął władzę najprawdopodobniej za panowania izraelskiego króla Jehorama (ok. 917-905 p.n.e.) (2Kl 8:7-16), a umarł za rządów Jehoasza (ok. 859-845 p.n.e.) (2Kl 13:24, 25). Chazael nie pochodził z królewskiego rodu, lecz był jedynie wysokim urzędnikiem w służbie swego poprzednika, króla Syrii Ben-Hadada II (2Kl 8:7-9).

      Szereg lat wcześniej Jehowa polecił Eliaszowi, żeby ‛namaścił Chazaela na króla Syrii’. Miał on objąć tron po to, by wykonać karę na Izraelu, który zgrzeszył przeciwko Bogu (1Kl 19:15-18).

      Chazaela co prawda nie namaszczono literalnym olejkiem, niemniej zadanie zlecone Eliaszowi zostało wykonane przez jego następcę, proroka Elizeusza. Stało się to wtedy, gdy syryjski król Ben-Hadad II zachorował i wysłał Chazaela do Damaszku, głównego miasta Syrii. Ten miał wziąć ze sobą dar i zapytać Elizeusza, czy król odzyska zdrowie. Prorok oznajmił Chazaelowi: „Idź, powiedz mu [Ben-Hadadowi]: ‚Na pewno wyzdrowiejesz’”, lecz dodał: „Jehowa pokazał mi, że on na pewno umrze”. Potem powiedział do Chazaela: „Jehowa ukazał mi ciebie jako króla Syrii”. Po powrocie Chazael, zapytany przez Ben-Hadada o słowa Elizeusza, odrzekł: „Powiedział mi: ‚Na pewno wyzdrowiejesz’”. Jednakże następnego dnia udusił króla mokrą narzutą i zaczął panować w jego miejsce (2Kl 8:7-15).

      Nie do końca jest jasne, co Chazael usłyszał od Elizeusza. Według tekstu masoreckiego prorok oznajmił: „Powiedz mu: ‚Na pewno nie wyzdrowiejesz’”, ale w uwadze marginesowej podano brzmienie: „Powiedz mu: ‚Na pewno wyzdrowiejesz’”; tak samo oddaje ten fragment Septuaginta, Wulgata i Peszitta oraz 18 rękopisów hebrajskich.

      Jeżeli przyjąć, że Chazael miał oznajmić Ben-Hadadowi: „Na pewno wyzdrowiejesz”, wypowiedź Elizeusza mogła być swoistą zagadką, która oznaczała, że król nie umrze wskutek choroby, lecz w inny sposób (i tak się stało, bo zginął z ręki Chazaela). W każdym razie Chazael przekazał mu tylko pierwszą część odpowiedzi proroka: „Na pewno wyzdrowiejesz”, a sam przemocą wprowadził w czyn to, co przemilczał (2Kl 8:10).

      Ciemięży Izraela. Wkrótce po objęciu tronu Chazael stoczył walkę z królami Izraela i Judy pod Ramot-Gilead (Rama). Sprawozdanie biblijne nie podaje wyniku tej bitwy, choć informuje, że został wtedy ranny król izraelski Jehoram (2Kl 8:25-29; 2Kn 22:1-6). Za dni jego następcy, króla Jehu, Chazael zaczął okrawać terytorium Izraela kawałek po kawałku i zdobył Gilead oraz Baszan, leżące na wsch. od Jordanu (2Kl 10:32, 33). W ten sposób najwyraźniej utorował sobie drogę do późniejszego najazdu na królestwo Judy. Zdobył miasto Gat w Filistei, a potem wyruszył przeciwko Jerozolimie. Odstąpił jednak od niej, gdy król judzki Jehoasz wykupił się drogocennymi przedmiotami ze świątyni i pałacu (2Kl 12:17, 18).

      Zwłaszcza za panowania Jehoachaza, syna Jehu, Chazael mocno dał się we znaki Izraelowi, spełniając przepowiednię Elizeusza, że wyda warownie na pastwę ognia, najlepszych z ludzi wybije mieczem, roztrzaska dzieci i porozpruwa kobiety brzemienne (2Kl 13:3, 22; 8:12). Jednakże Bóg nie pozwolił, by Syria całkowicie rozgromiła Izraela (2Kl 13:4, 5). Po śmierci Chazaela król izraelski Jehoasz trzykrotnie pokonał jego syna Ben-Hadada III i odzyskał miasta, które Chazael odebrał Jehoachazowi, ojcu Jehoasza (2Kl 13:23-25). Później izraelski władca Jeroboam II „przywrócił Judzie Damaszek i Chamat” (2Kl 14:28).

      W starożytnych inskrypcjach. Imię Chazael występuje w starożytnej inskrypcji odnalezionej w dzisiejszym Afis, ok. 40 km na pd. zach. od Aleppo. W zgodzie z Biblią informuje ona, że następcą Chazaela na tronie syryjskim był jego syn Ben-Hadad III, którego nazywa „Bar Hadadem”.

      W kronikach Salmanasara III opisano jego wyprawy przeciwko Syrii i zwycięstwa nad Chazaelem. Nazwano go „człowiekiem z ludu” (dosł. „synem niczyim”), zapewne dlatego, że nie pochodził z królewskiego rodu, lecz objął tron w Damaszku po zamordowaniu króla Ben-Hadada II. Jedna z tych inskrypcji głosi: „W osiemnastym roku mego panowania po raz szesnasty przekroczyłem Eufrat. Chazael z Damaszku (Imerisu) zaufał swej licznej armii i zwołał swe wojska w wielkiej liczbie, zamieniając górę Senir (Sa-ni-ru), górę naprzeciw Libanu, w swoją twierdzę. Stoczyłem z nim bój i zadałem mu klęskę, zabijając mieczem 16 000 jego doświadczonych żołnierzy. Zabrałem mu 1121 rydwanów, 470 wierzchowców oraz jego obóz. Uratował życie ucieczką, (lecz) podążyłem za nim i obległem go w Damaszku (Di-mas-ki), jego królewskiej siedzibie. (Tam) wyciąłem jego ogrody (pod miastem i odszedłem). Pomaszerowałem aż do gór Hauran (sadee matHa-u-ra-ni), zniszczyłem, zburzyłem i spaliłem niezliczone miasta i zabrałem z nich nieprzebrane łupy” (Ancient Near Eastern Texts, red. J. B. Pritchard, 1974, s. 280).

      Salmanasar III nie zdołał chyba jednak zdobyć samego Damaszku. Dokonał tego dopiero Tiglat-Pileser III za panowania syryjskiego króla Recina. W ten sposób spełniło się proroctwo Jehowy wypowiedziane poprzez Amosa: „I na dom Chazaela ześlę ogień, który strawi wieże mieszkalne Ben-Hadada. I połamię zasuwę Damaszku” (Am 1:4, 5; 2Kl 16:9).

  • Chciwość
    Wnikliwe poznawanie Pism, tom 1: Aaron-Mazzarot

    • CHCIWOŚĆ

      Nadmierne pożądanie czegoś, zachłanność. Hebrajski czasownik chamád i grecki epithyméo znaczą „pragnąć” (Ps 68:16; Mt 13:17). Niekiedy jednak kontekst wskazuje, że chodzi o niestosowne, samolubne pożądanie (Wj 20:17; Rz 7:7). Grecki wyraz pleoneksía dosłownie znaczy „pragnienie posiadania więcej” i w Biblii bywa tłumaczony na „chciwość” i „zachłanność” (Ef 4:19; 5:3, przyp. w NW; Kol 3:5).

      Przejawem chciwości może być miłość do pieniędzy, żądza władzy, zysku i dóbr materialnych albo brak umiaru w jedzeniu, piciu lub zaspokajaniu potrzeb seksualnych. Pismo Święte ostrzega chrześcijan przed tą deprawującą cechą i nakazuje unikać kontaktów z kimkolwiek, kto podaje się za chrześcijańskiego „brata”, a przejawia chciwość (1Ko 5:9-11). Chciwców wymieniono razem z rozpustnikami, bałwochwalcami, mężczyznami „utrzymywanymi do celów sprzecznych z naturą”, złodziejami, pijakami i zdziercami, ponieważ często dopuszczają się takich praktyk. Jeśli ktoś nie porzuci chciwości, nie odziedziczy Królestwa Bożego (1Ko 6:9, 10).

      Gdy apostoł Paweł potępiał głupią gadaninę i sprośne żarty, radził chrześcijanom, by rozpusta i nieczystość lub chciwość ‛nawet nie były wśród nich wspominane’. Może chodzić o to, że oprócz wystrzegania się tych praktyk, dogadzających grzesznemu ciału, chrześcijanie powinni unikać nawet rozmów na ich temat (Ef 5:3; por. Flp 4:8).

      Przejawia się w uczynkach. Chciwość skłania do określonego postępowania. Biblijny pisarz Jakub wskazał, że gdy niewłaściwe pragnienie „stanie się płodne, rodzi grzech” (Jak 1:14, 15). Chciwca można więc rozpoznać po uczynkach. Apostoł Paweł utożsamił go z bałwochwalcą (Ef 5:5). Osoba chciwa rzeczywiście czyni sobie boga z obiektu pożądania, gdyż stawia go ponad wielbienie Stwórcy i służbę dla Niego (Rz 1:24, 25).

      Oddala od Boga. Chrześcijanie wyszli ze świata, w którym rozpowszechnione są najrozmaitsze formy złego postępowania. Paweł wskazał, że ludzie nie tylko dopuszczają się złych rzeczy, ale także robią to z chciwością. Takie osoby są „obce dla życia po Bożemu”. Chrześcijanie rozumieją, że skoro Chrystus, ich Wzorodawca, był wolny od takich praktyk, to muszą ‛przeobrazić swój umysł’ i „przyoblec się w nową osobowość” (Ef 4:17-24; Rz 12:2). Dalej jednak żyją wśród chciwych ludzi i dlatego „jako źródła światła na świecie” muszą zachowywać czystość (Flp 2:14, 15; 1Ko 5:9, 10).

      Jeżeli ktoś jest chciwy nieuczciwego zysku, nie spełnia wymagań stawianych sługom pomocniczym (1Tm 3:8). A ponieważ słudzy pomocniczy mają być wzorem dla całego zboru, najwyraźniej wszyscy chrześcijanie muszą się wystrzegać takiej postawy (1Pt 5:2, 3). Potwierdza to zresztą wypowiedź Pawła, że chciwcy nie odziedziczą Królestwa (Ef 5:5).

      Zachłanność. W Chrześcijańskich Pismach Greckich to samo słowo tłumaczone jest na „chciwość”, „zachłanność”, „pożądania” lub „pożądliwość”. Odpowiedniki te często wskazują na pożądanie czegoś, co należy do kogoś innego. Jezus Chrystus oświadczył, że takie niestosowne „pożądania” kalają człowieka (Mk 7:20-23) i ostrzegł przed nimi, opowiadając przykład o zachłannym bogaczu. Po śmierci ów człowiek nie miał żadnego pożytku ze swych bogactw i znalazł się w opłakanym stanie, gdyż nie był „bogaty wobec Boga” (Łk 12:15-21). Chrześcijanom powiedziano, że ich życie jest „ukryte z Chrystusem” i dlatego muszą zadać śmierć członkom swego ciała, odrzucając wszelką nieczystość, szkodliwe pragnienia oraz zachłanność (Kol 3:3, 5).