mogło nosić nazwę Kiriat-Anab, gdyż w tekstach egipskich najwyraźniej występuje jako Krt ʽnb.

Miasto plemienia Issachara, leżące przypuszczalnie we wsch. części równiny Jizreel (Joz 19:18, 19). Dokładne położenie nie jest dzisiaj znane.

(„Jah odpowiedział”).

1. Jeden z mężczyzn, którzy stali po prawicy Ezdrasza, gdy ten pierwszego dnia siódmego miesiąca czytał ludowi Prawo. Anajasz prawdopodobnie był kapłanem lub księciem (Neh 8:2, 4).

2. Jeden z naczelników ludu; jego potomek, jeśli nie on sam, potwierdził w czasach Nehemiasza umowę zawierającą wyznanie grzechów (Neh 10:1, 22).

(prawdopodobnie: „długoszyi [tzn. wysokiego wzrostu]”).

Imię to odnosi się do rodu niezwykle wysokich ludzi i przypuszczalnie do ich przodka. W tekście hebrajskim Liczb 13:22 i 28 jest poprzedzone przedimkiem (haʽAnák). Jeśli jest to imię własne Anaka, syna Arby (Joz 15:13), to używano go później również w odniesieniu do jego potomstwa (por. Joz 15:14 z 14:15, gdzie Arbę nazwano „potężnym mężem wśród Anakitów”) (zob. ANAKICI).

(„[od; należący do] Anaka”).

Ród nadzwyczaj wysokich ludzi, którzy zamieszkiwali górzyste regiony Kanaanu i tereny na wybrzeżu, zwłaszcza na pd. W pewnym okresie trzech wybitnych przedstawicieli tego rodu — Achiman, Szeszaj i Talmaj — mieszkało w Hebronie (Lb 13:22). Właśnie tam Anakitów po raz pierwszy ujrzało 12 hebrajskich zwiadowców; później 10 z nich ze strachem relacjonowało to zdarzenie, twierdząc, że miejscowi mężczyźni są potomkami przedpotopowych nefilimów i że Hebrajczycy są przy nich jak „koniki polne” (Lb 13:28-33; Pwt 1:28). Ze względu na okazałą posturę Anakitów często nawiązywano do nich w porównaniach, np. w opisie rosłych Emitów i Refaitów. Najwyraźniej z powodu ich ogromnej siły powstało powiedzenie: „Któż może się ostać wobec synów Anaka?” (Pwt 2:10, 11, 20, 21; 9:1-3).

Podczas szybkiego podboju Kanaanu Jozue pokonał Anakitów z górzystych regionów i zniszczył ich miasta, ale inni Anakici pozostali w filistyńskich miastach Gazie, Aszdodzie i Gat. Sprawozdanie biblijne nie podaje, czy — jak sugerują niektórzy — Anakici byli spokrewnieni z Filistynami, czy tylko razem mieszkali (Joz 11:21, 22). Później Kaleb upomniał się o Hebron (Kiriat-Arba) i jego okolice, obiecane mu przez Boga (Lb 14:24; Joz 14:12-15). Wydaje się, że Anakici znowu zamieszkiwali te tereny; być może powrócili tam, gdy Jozue z wojskiem kontynuował podbój w pn. części Kanaanu, i dlatego Kaleb musiał ponownie zdobyć te okolice (Sdz 1:10, 20).

Egipskie „teksty złorzeczeń” (tabliczki gliniane, na których wypisywano imiona wrogów faraona, po czym ich przeklinano, rozbijając tabliczki) zawierają wzmiankę o Ij-ʽanak, co może być nawiązaniem do plemienia Anaka w Palestynie.

Lud chamicki, potomkowie Micraima. Ponieważ Micraim stał się synonimem Egiptu, niewykluczone, że Anamim i jego potomkowie osiedlili się właśnie w tamtych okolicach (Rdz 10:13; 1Kn 1:11). Najwyraźniej to o nich wspomina tekst klinowy z czasów króla Asyrii Sargona II (druga połowa VIII w. p.n.e.), gdzie występują jako „Anami”.

(prawdopodobnie z babil.: „Anu jest królem”).

Bóstwo Sefarwaitów, które nie zdołało wyratować ich z rąk asyryjskich najeźdźców (2Kl 18:34). Kult Anammelecha obejmował składanie ofiar z dzieci (2Kl 17:31).

(prawdopodobnie: „obłok; chmura”).

Jeden z izraelskich naczelników; jego przedstawiciel — jeśli nie on sam — razem z Nehemiaszem i innymi potwierdził pieczęcią powzięte przez naród postanowienie wiernego służenia Jehowie (455 p.n.e.) (Neh 10:1, 26).

(prawdopodobnie skrócona forma imienia Anania).

Syn Elioenaja, potomek króla Dawida żyjący w okresie po niewoli babilońskiej (1Kn 3:24).

(„Jah mi odpowiedział”).

1. Ojciec Maasejasza i dziadek Azariasza, który pomagał Nehemiaszowi w odbudowie murów Jerozolimy (Neh 3:23).

2. Miasto, w którym mieszkali Izraelici z plemienia Beniamina po powrocie z niewoli babilońskiej (Neh 11:32). Miejscowość tę utożsamia się z Betanią (Al-ʽAzarija), położoną 2,5 km na wsch. pd. wsch. od Wzgórza Świątynnego w Jerozolimie (zob. BETANIA 1).

(gr. forma hebr. imienia Chananiasz: „Jehowa okazał łaskę”).

1. Członek wczesnochrześcijańskiego zboru w Jerozolimie. Po Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e. chrześcijanie zaczęli wspólnymi siłami troszczyć się o potrzeby materialne tych, którzy uwierzyli i zostali w Jerozolimie. W tym celu utworzono pewien fundusz. Istniał on dzięki temu, że członkowie zboru sprzedawali swe pola i domy i dobrowolnie ofiarowywali wszystkie uzyskane w ten sposób pieniądze (Dz 4:34-37). Ananiasz także sprzedał pole. Następnie za wiedzą żony przekazał zborowi część otrzymanej sumy. Usiłował jednak wywołać wrażenie, że oddaje wszystko — z pewnością licząc na pochwały i szacunek współbraci. Tymczasem Piotr pod wpływem szczególnego daru ducha przejrzał go i zdemaskował, mówiąc, iż ‛postąpił fałszywie wobec ducha świętego i Boga’. Ananiasz upadł wtedy i skonał. Gdy po upływie ok. trzech godzin wracali ci, którzy poszli go pogrzebać, jego żona, Safira, próbowała podtrzymać tamto kłamstwo, dlatego i ona umarła (Dz 5:1-10).

2. Chrześcijański uczeń z Damaszku. Otrzymał wizję, w której Jezus wyjawił mu imię i miejsce pobytu niedawno nawróconego Saula oraz polecił pójść do niego. Ananiasz wiedział, jak zaciekle Saul prześladował chrześcijan, toteż początkowo wahał się z nim spotkać. Potem jednak poszedł do niego, przywrócił mu wzrok i wyjaśnił, że Bóg chce zeń uczynić swego świadka. Umożliwił mu również chrzest. Kiedy później Saul (Paweł) bronił się przed atakującymi go Żydami, nazwał Ananiasza „mężem bogobojnym według Prawa, cieszącym się dobrą opinią u wszystkich mieszkających tam [w Damaszku] Żydów”. Skoro Żydzi darzyli Ananiasza aż takim uznaniem — mimo że był chrześcijaninem — musiał rzeczywiście prowadzić się nienagannie (Dz 9:10-18; 22:12-16).

3. Żydowski arcykapłan w latach ok. 48-58 n.e. Był synem Nebedeusza, powołanym na urząd przez Heroda, króla Chalkis, brata Heroda Agryppy I (J. Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, XX, V, 2). W r. 52 został wysłany do Rzymu, gdzie był sądzony z powodu pewnego konfliktu między Żydami i Samarytanami, lecz cesarz Klaudiusz go uniewinnił.

Kiedy ok. 56 r. Ananiasz przewodniczył Sanhedrynowi podczas przesłuchiwania Pawła, polecił uderzyć oskarżonego w twarz. Paweł zapowiedział mu wtedy, że Bóg pomści jego niegodziwy postępek, przy czym zwrócił się do niego słowami „ściano pobielana”. Zganiony, usprawiedliwił się tym, że nie wiedział, iż nakaz spoliczkowania wydał arcykapłan. Był świadomy swej powinności okazania mu należnego respektu, co potwierdził przytoczeniem słów z Wyjścia 22:28. Zdaniem niektórych niewiedza Pawła wynikała stąd, że po powrocie Ananiasza z Rzymu jego pozycja arcykapłana była w świetle prawa niejasna. Jednak nie ma na to mocnych dowodów. Zdarzenie to może natomiast dodatkowo świadczyć o słabym wzroku Pawła, za czym zdają się przemawiać także inne teksty. Polecenie Ananiasza było na tyle krótkie i pełne emocji, że Pawłowi mogło być trudno rozpoznać autora wypowiedzi (Dz 23:2-5).

Po tej rozprawie Ananiasz z niektórymi starszymi oraz pewnym mówcą publicznym udał się do Cezarei, by wnieść oskarżenie przeciw Pawłowi przed namiestnikiem Feliksem (Dz 24:1). Biblia więcej o nim nie wspomina. Ale świeckie doniesienia historyczne przedstawiają Ananiasza jako człowieka wyniosłego i okrutnego, w którego postępowaniu — zarówno gdy był arcykapłanem, jak i potem — dominowała chciwość. Krótko przed żydowską rewoltą, przypadającą na lata 66-70, poszukiwały go pewne ugrupowania za kolaborację z władzami rzymskimi. Ukrywał się koło kanału wodnego, ale został znaleziony i zabity.

1. Ojciec Szamgara, jednego z sędziów izraelskich (Sdz 3:31; 5:6).

2. Jedna z trzech głównych bogiń kananejskich, przedstawiana jako siostra, a zarazem małżonka Baala; była symbolem lubieżnych praktyk seksualnych i wojny. Brak dowodów potwierdzających, że ojciec Szamgara otrzymał imię na cześć bogini Anat, chociaż nie jest to wykluczone, gdy się weźmie pod uwagę odstępstwo pleniące się w tamtym okresie w Izraelu (por. zdarzenie opisane w Sdz 6:25-27).

1. Beniaminita, syn Bechera (1Kn 7:8).

2. Jeden z naczelników, którego potomek (lub nawet on sam) za czasów Nehemiasza potwierdził pieczęcią „wiarogodną umowę”, zobowiązującą do trzymania się czystego wielbienia Jehowy (Neh 9:38; 10:1, 19).

3. Miasto lewickie na terytorium Beniamina (Joz 21:17, 18; 1Kn 6:60). Jego nazwa zachowała się w nazwie wioski ʽAnata, leżącej niecałe 5 km na pn. pn. wsch. od Jerozolimy, choć samo dawne miasto utożsamia się z Ras al-Charruba, położonym ok. 800 m na pd. zach. od wioski. Z Anatot, usytuowanego na wzgórzach, rozciągał się widok na dolinę Jordanu oraz na pn. wybrzeże Morza Słonego. Było to rodzinne miasto dwóch mocarzy Dawida (2Sm 23:27; 1Kn 12:3). Właśnie tam Salomon wygnał Abiatara, ostatniego arcykapłana z domu Helego (1Kl 2:26). Poza tym Anatot wymieniono wśród miejsc, które ucierpiały podczas najazdu asyryjskiego (Iz 10:30).

Z Anatot pochodził Jeremiasz, ale ziomkowie nie uznawali go za proroka i grozili mu śmiercią za głoszenie prawdy przekazanej przez Jehowę (Jer 1:1;