Naród w kraju powierzonym mu przez Boga
JEHOWA BÓG jest Stwórcą niebios i ziemi. Do Niego należy glob ziemski i wszystko, co się na nim znajduje. Stworzenia żyjące na ziemi mają pewne własne dobra, czyli dysponują prawem własności, obowiązującym inne stworzenia; prawa te muszą być respektowane. Należy jednak pamiętać, iż rzeczywistym Właścicielem jest tu Bóg i wobec Niego żadne stworzenia nie mogą dochodzić swych praw własności. — Ps. 24:1.
2 Całe narody także powinny uznawać ten fakt i korzystać z zajmowanego kraju niesamolubnie, dla dobra mieszkańców. W zależności od tego, czy dany naród trzyma się wielbienia prawdziwego Boga i Jego zasad, czy też plugawi swój kraj i doprowadza go do ruiny, będzie on w nim mógł pozostawać lub wyginie stamtąd. Narody ateistyczne albo znajdujące się pod wpływem fałszywych doktryn religijnych, które się wywodzą ze starożytnego Babilonu i zniesławiają Stwórcę, Właściciela ziemi, nie mogą długo na niej istnieć. Chociaż narodom wolno z przyzwolenia Bożego zajmować ziemię, to jednak żadnemu z nich nie powierzono zarządzania nią w Jego imieniu.
3 Niemniej był kiedyś naród, któremu ziemię nadał Bóg. Nie darował mu tego kraju na własność, lecz poruczył go pod jego zarząd z zachowaniem prawa pociągnięcia do odpowiedzialności, od czego też zależało dalsze trwanie tego stanu rzeczy. Był to jedyny naród w dziejach, który się posługiwał ustawodawstwem wprowadzonym przez Boga. W obecnych czasach, kiedy wyłaniają się całe nowe narody, a państwa przeżywają gruntowne przemiany, zapoznanie się z kolejami losu tego narodu i ostatecznym ich wynikiem pomoże nam — gdziekolwiek byśmy teraz żyli na tej ziemi — w poznaniu kierunku postępowania, jaki musimy obrać, jeśli pragniemy żyć na niej w poczuciu bezpieczeństwa, wolności i szczęścia.
4 Bóg wykupił ten lud z pieca ognistego, jakim dla niego była niewola w Egipcie i nazwał go pierworodnym synem swoim, Izraelem. Był przy tym także jego Królem. Przyprowadził ów lud pod wodzą Mojżesza do góry Horeb, aby go zorganizować w naród. Za pośrednictwem anioła ogłosił nie znające równych sobie Dziesięć Przykazań. Nie dla nieżydowskich narodów świata, lecz tylko dla świeżo wyzwolonego Izraela mógł Jehowa dać następujące dwa pierwsze przykazania spośród dziesięciu: Ja jestem Jehowa, twój Bóg, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewolników. Nie miej żadnych innych bogów wbrew mnie.
5 „Nie czyń sobie rzeźbionego wizerunku ani kształtu podobnego czemukolwiek, co jest na niebie w górze albo co jest nisko na ziemi, albo co jest w wodach pod ziemią. Nie kłaniaj się im ani daj się zwieść do służenia im, gdyż ja Jehowa, twój Bóg, jestem Bogiem wymagającym wyłącznego oddania (...).” — 2 Mojż. 20:2-6, NW.
6 W związku z krajem, który On przyobiecał Abrahamowi i jego potomkom, a nie jakiemukolwiek narodowi pogańskiemu, pozostaje piąte przykazanie o następującej treści: „Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą Pan [w tekście oryginalnym: Jehowa], Bóg twój, da tobie.” (2 Mojż. 20:12, Wk) Znakiem danym Izraelitom, a nie innemu narodowi, było przykazanie żądające przestrzegania co tydzień, a więc co siódmy dzień sabatu, czyli zaprzestania wszelkiej pracy — dla dobra ludzi i zwierząt. — 2 Mojż. 20:8-11; 31:13.
WSKAZANE PRZEZ BOGA POSTĘPOWANIE Z ZIEMIĄ
7 Nie było to jedynym prawem dotyczącym sabatu. Bóg polecił przestrzegać całego szeregu sabatów przewidzianych dla ziemi, którą dał Izraelitom. Oto, co przykazał: „Gdy wnijdziecie do ziemi, którą ja wam dam, (...) sześć lat zasiewać będziesz pole twoje, (...) ale siódmego roku sabat będzie dla ziemi, odpoczynek Pański. (...)
8 „Naliczysz też sobie (...) lat czterdzieści dziewięć; (...) poświęcisz rok pięćdziesiąty i ogłosisz odpuszczenie wszystkim mieszkańcom ziemi twojej, albowiem jest to jubileusz. Wróci się człowiek do majętności swojej i każdy się wróci do domu dawnego.” — 3 Mojż. 25:1-13, Wk.
9 Kraj dany Izraelitom był świętym powiernictwem i musieli się oni wiernie wywiązać z nałożonych im obowiązków, uznając mądrość Bożą, która się przejawiła w ustanowieniu tych lat sabatu. Było to korzystne dla gleby Ziemi Obiecanej, by leżała odłogiem, czyli pozostała nieuprawiona w regularnych odstępach przepisanych przez powyższe prawo. Ponadto stanowiło próbę wiary Izraelitów w obietnicę Jehowy, w myśl której podczas każdego szóstego roku miały występować tak dobre plony, że żywności starczyć miało aż do zbiorów ósmego roku. A w czterdziestym ósmym roku obiecał błogosławić im tak obfitymi plonami, że mieli żywności mieć pod dostatkiem przez sabatni rok czterdziesty dziewiąty i cały rok pięćdziesiąty, to znaczy jubileuszowy, aż do zbiorów w roku pięćdziesiątym pierwszym. Bóg miał pełne prawo zapowiedzieć swoim dzierżawcom, kiedy należy, a kiedy nie należy uprawiać ziemi. — 3 Mojż. 25:20-22.
10 Fakt, że zajmowali ten kraj tylko jako powiernictwo, został uwypuklony w ustanowionym przez Boga prawie o sprzedaży rodowej posiadłości ziemskiej: „Ziemia tedy nie będzie sprzedawana na wieczność; bo moja jest ziemia, a wyście gośćmi i przychodniami u mnie.” (3 Mojż. 25:23) W roku pięćdziesiątym, czyli jubileuszowym każdy Izraelita, który stracił swoją posiadłość wskutek zadłużenia, miał tę ziemię otrzymać z powrotem, a tym, którzy wskutek długu lub niepowodzenia utracili wolność osobistą i niezależność, miała być przywrócona swoboda. Jakaż to była wspaniała sposobność do wykazania posłuszeństwa wobec Boga i poszanowania dla otrzymanego od Niego powiernictwa, jak również do okazania braterskiej miłości współ-Izraelitom! Rachubę tych lat sabatnich i jubileuszowych rozpocząć miał rok ich wkroczenia do owego kraju. — 3 Mojż. 25:1, 2.
11 Jehowa dobitnie zapowiedział Izraelitom, że jeśli będą posłuszni tym prawom, będą sobie żyli bezpiecznie, lecz gdyby zaniedbali to święte powiernictwo, Jehowa wstrzyma swą opiekę, a ziemię ich zajmą nieprzyjaciele, którzy ich rozproszą między narody. Bóg mógł spowodować, aby cały kraj spustoszony leżał odłogiem dla odbycia sabatów, których by Izraelici byli zaniechali. — 3 Mojż. 25:18, 19; 26:27-39.
12 Ale nawet wówczas Bóg nie zamierzał całkowicie o nich zapomnieć. Dał wyraz swej miłości do Abrahama i swego wielkiego miłosierdzia, powiadając im, że skoro by się wtedy upokorzyli w swych sercach, On wspomni na swoje przymierze, które zawarł z ich przodkami, i wróci ich do kraju. — 3 Mojż. 26:40-45.
13 Zanim jeszcze Jehowa zawarł z Izraelitami przymierze Prawa, powiedział przez Mojżesza jako pośrednika tego przymierza: „Przetoż teraz, jeśli słuchając posłuszni będziecie głosu memu i strzec będziecie przymierza mego, będziecie mi własnością nad wszystkie narody; chociaż moja jest wszystka ziemia. A wy będziecie mi królestwem kapłańskim i narodem świętym.” — 2 Mojż. 19:5, 6.
POMOC ZAPEWNIONA PRZEZ BOGA
14 Jeżeli zachowywaliby to przymierze, staliby się jak Melchizedek, który był jednocześnie królem i kapłanem Jehowy w Salem. Tymczasem wszakże rzeczywistym i jedynym Królem nad ich narodem był Jehowa. Chcąc im dopomóc do trzymania się przymierza, Jehowa ukazał Mojżeszowi model Przybytku wielbienia. Został on wystawiony dnia 1 Nisana 1512 roku przed naszą erą u podnóża góry Horeb, czyli Synaj. Najważniejszym sprzętem w tym namiocie była obita złotem „skrzynia świadectwa” albo „arka świadectwa”, zawierająca kamienne tablice z wyrytymi na nich Dziesięcioma Przykazaniami. Miejsce swoje miała w przedziale Najświętszym owego Przybytku. Uznanie Jehowy znalazło wyraz w tym, że spowodował, aby obłok Jego chwały unosił ale nad namiotem i wypełniał cały Przybytek. — 2 Mojż. 40:1-35.
15 Następnie Mojżesz na polecenie Boże namaścił, czyli pomazał swego brata Aarona, ustanawiając go wielkim kapłanem, który przystąpił do pełnienia swego urzędu po siedmiodniowej ceremonii wprowadzenia. Aaron tym samym stał się Pomazańcem, czyli Mesjaszem; grecki przekład Biblii — Septuaginta — nazywa go mianem Christos, Pomazaniec Jehowy, lecz odnosi się ono do niego tylko w znaczeniu kapłańskim. Synowie Aarona zostali ustanowieni podkapłanami, zaś wszyscy inni zdatni mężczyźni z pokolenia Lewiego byli sługami kapłaństwa. Bóg zamanifestował fakt uznania tego nowo wprowadzonego kapłaństwa w ósmym dniu, to jest w pierwszym dniu ich służby kapłańskiej. Sprawił, że cały lud ujrzał chwałę Jego, bo ogień spadł na ołtarz i strawił złożoną na nim ofiarę całopalenia. — 3 Mojż. 8:1-30; 9:1-24.
16 To kapłaństwo nie wzorowało się na kapłaństwie Melchizedeka, który był jednocześnie królem i kapłanem. W Izraelu niewidzialnym Królem był Bóg i tym samym tutaj urzędy kapłański i królewski pozostawały od siebie oddzielone. Niemniej jednak Bóg przepowiedział przez Mojżesza, że przyjdzie czas, kiedy Izraelici stracą wiarę i będą się jako króla domagać widzialnego człowieka. — 5 Mojż. 17:14-18.
17 Rozdział kapłaństwa od władzy królewskiej był nadal utrzymywany nawet wówczas, gdy już mieli króla spośród ludzi; stanowił on nader ważną zasadę. Setki lat później Uzjasza, króla Jeruzalem, ambicja pchnęła do próby połączenia czynności kapłańskich z urzędem królewskim, za co został dotknięty trądem, który mu uniemożliwił wstęp do świątyni oraz spowodował, że na tronie zasiadł jego syn Joatam. — 2 Kron. 26:16-23.
PIERWOWZORY WIĘKSZYCH RZECZY
18 Ofiarowanie kadzidła, włącznie z ofiarą składaną codziennie rano i wieczorem na złotym ołtarzu kadzenia w Przybytku, należało do obowiązków przydzielonych wyłącznie kapłaństwu Aaronowemu. Ci też kapłani składali na ołtarzu w dziedzińcu baranki jako ofiarę całopalną, jako ‚całopalenie ustawiczne’ ofiarowane stale dzień po dniu. — 2 Mojż. 30:7, 8; Łuk. 1:8-11; 2 Mojż. 29:38-42.
19 Dnia 14 Nisana obchodzone było święto Przejścia. Następny dzień, 15 Nisana, był sabatem — bez względu na to, jaki akurat wypadał dzień tygodnia. Potem w dniu 16 Nisana wielki kapłan miał obowiązek wnieść do Przybytku snop pierwocin jęczmienia jako ofiarę podnoszenia. (3 Mojż. 23:5-11) Dopiero po tym fakcie wolno było jeść nowy jęczmień. A zatem nie było przypadkowym tylko zbiegiem okoliczności, że Jezus powstał z umarłych dnia 16 Nisana roku 33 n.e. — 1 Kor. 15:20.
20 Następnie, poczynając od 16 Nisana, liczono siedem sabatów, czyli tygodni, a pięćdziesiątego dnia składano ofiarę z pierwocin plonów pszenicy. (3 Mojż. 23:15-21) Dzień ten przyjęto nazywać Pięćdziesiątnicą (po grecku: Pentekostos), i nazwa ta była w użyciu także za czasów apostołów. (Dzieje 2:1, NT) Właśnie tego dnia w roku 33 n.e., kiedy przypadł on według naszej rachuby na niedzielę, to jest na pierwszy dzień żydowskiego tygodnia, zdarzyło się w Jeruzalem, że duch święty wylany został na pierwszych chrześcijan, czyli naśladowców Chrystusa. — Dzieje 2:1-36.
WIELKI KRÓL I KAPŁAN — PRZYSZŁA RĘKOJMIA TRWAŁYCH DOBRODZIEJSTW
21 Aaron nie nosił tytułu „Pontifex Maximus” („Naczelny budowniczy mostu”), bo miasto Rzym z miejscowym kolegium kapłańskim zostało założone dopiero ponad 750 lat później. Był po prostu głównym kapłanem (kohen) Jehowy Boga w Izraelu. Przedtem przywilej składania ofiar Jehowie przysługiwał tam patriarchalnym naczelnikom ludu, jakimi między innymi byli: Abraham, Izaak i Jakub.
22 Na wyższość kapłana mającego się pojawić w przyszłości wskazał fakt, że Melchizedek błogosławił Abrahama powracającego po zadaniu klęski królowi Babilonii i jego sprzymierzeńcom. Z Abrahama wywodzili się wszyscy Izraelici, a Lewi, jego prawnuk, był jeszcze w jego lędźwiach, gdy przyjmował błogosławieństwo od Melchizedeka; tym sposobem błogosławieństwo to dotyczyło zarazem Lewiego i jego potomka Aarona. Urząd kapłański Aarona był przeto niższy od Melchizedekowego, w myśl reguły, że kto udziela błogosławieństwa, jest wyższym od tego, który błogosławieństwo otrzymuje. Przyszły Kapłan na wzór Melchizedeka musiał tym samym przewyższać lewickie kapłaństwo Aarona. Kapłanem tym miało być Nasienie „niewiasty” Bożej. — Hebr. 7:4-17.
23 Wielki kapłan Aaron zmarł w wieku 123 lat na górze Hor, a miejsce jego zajął syn Eleazar. (4 Mojż. 20:22-29) Ze względu na to, że człowiek rodzi się niedoskonały, grzeszny i podległy śmierci, kapłaństwo Izraela było przekazywane w rodzinie Aarona z ojca na syna. Było to konieczne aż do czasu, kiedy by Jehowa sobie wzbudził wielkiego królewskiego Kapłana, czyli Kohena podobnego Melchizedekowi, oraz powołał do istnienia ‚królestwo kapłańskie’. (2 Mojż. 19:6) Ten Kapłan z racji swej bezgrzeszności i doskonałości miał dysponować mocą wiecznotrwałego życia, co usuwało potrzebę następców. Miał być Kapłanem daleko lepszym niż Aaron, zdolnym do złożenia ofiary, z której by dla wiernych ludzi wynikało życie wieczne.
POWIERNICTWO SPRAWOWANE Z MIŁOŚCI DO BOGA
24 Brat Aarona Mojżesz zmarł na górze Nebo; z jednego z jej szczytów, zwanego Fasga albo Pirga, dane mu jeszcze było patrzeć na zachód poprzez rzekę Jordan i oglądać całą ziemię ‚opływającą mlekiem i miodem’. (5 Mojż. 34:1-8, Wk) W przedostatnim miesiącu przed końcem czterdziestoletniej wędrówki po pustyni Mojżesz wygłosił przemówienie pożegnalne, zachęcając Izraela do nieustawania w służeniu Jehowie i wielbieniu Go jako Boga. Tutaj Mojżesz pod inspiracją wygłosił największe przykazanie przymierza, jakie Izraela łączyło z Bogiem.
25 „Słuchaj, Izraelu: Jehowa, nasz Bóg [Elohim], to jeden Jehowa. A ty miłuj Jehowę, Boga twego, całym swoim sercem i całą swoją duszą, i całą swoją siłą żywotną. (...) Jehowy, twego Boga [Elohim], masz się bać i jemu masz służyć (...) Nie chodźcie za innymi bogami, za jakimikolwiek bogami ludów, które was zewsząd otaczają, (...) z obawy, że mógłby przeciw tobie zapałać gniew Jehowy, twego Boga, a wtedy zniesie cię z powierzchni ziemi.” — 5 Mojż. 6:4-15, NW.
26 Tę samą zasadę i konieczność odniósł do chrześcijan Jezus Chrystus, Wódz chrystianizmu, kiedy zapytany: „Które przykazanie jest pierwsze ze wszystkich?” — oświadczył: „Pierwsze brzmi: ‚Słuchaj, Izraelu, Jehowa, nasz Bóg [Theos], to jeden Jehowa, a ty miłuj Jehowę, Boga [Theos] twego, całym swym sercem i całą swą duszą, i całym swym umysłem, i całą swoją siłą.’ Drugie jest to: ‚Miłuj swego bliźniego jak siebie samego.’ Nie ma przykazania większego od tych.” — Marka 12:28-31, NW.
JEZUS CHRYSTUS TO NIE JEHOWA BÓG
27 Zauważmy, że Jezus Chrystus nie przytoczył słów Mojżesza w zmienionej postaci, mówiąc na przykład: „Słuchaj, Izraelu, Jehowa, nasi Bogowie [Theoi], są trzej.” Nie twierdził jakoby pod imieniem Jehowa kryło się trzech Bogów, przy czym on sam byłby jednym z nich. Jezus powiedział po prostu: „Jehowa, nasz Bóg [Theos], to jeden Jehowa.” Jehowa jest całym Theos, całym Elohim, całym i zupełnym Bogiem. Jehowa nie dzieli się oddawaną Mu czcią z dwoma innymi Bogami w jakiejś babilońskiej trójcy.
28 Zatem cytując Mojżesza i mówiąc: „Miłuj Jehowę, Boga twego, całym swym sercem”, Jezus nie miał na myśli samego siebie; nie powiedział, iż on osobiście jest Jehową, a więc tym, kogo należy miłować. Mówił tu o własnym swoim Bogu i Ojcu. Zaraz po skończeniu przytoczonej już rozmowy Jezus wykazał, że sam nie jest Jehową, bo w Ewangelii według Marka 12:35-37 czytamy: „Jezus przemówił (...): ‚Jak to jest, że uczeni w piśmie powiadają, iż Chrystus jest synem Dawida? Mocą ducha świętego sam Dawid powiedział: „Jehowa rzekł do mego Pana: ‚Siądź po prawicy mojej, aż położę twych nieprzyjaciół pod nogi twoje.’” Dawid sam nazywa go „Panem”, ale jakim sposobem jest jego synem?’” Jezus wskazał tutaj, że właśnie on jest „Panem” Dawida, do którego się zwracał Jehowa, bo pochodził z rodu Dawidowego, a w przyszłości miał się stać „Panem” nad Dawidem.
29 Zatem musimy być bardzo uważni, aby nie paść ofiarą fałszywych, babilońskich wyobrażeń religijnych i nauk, które by nas doprowadziły do „przekręcania Pisma” ku własnej naszej zgubie. Jehowa jest tylko jednym Bogiem, jedną Osobą, nie trzema. Z tego też względu ze strony posłusznych Mu stworzeń wymaga On wyłącznego oddania, to znaczy by całym sercem i umysłem, całą duszą i siłą należały tylko do jednej Osoby, do Tego, który sam ma imię Jehowa. — Ps. 83:18; Izaj. 42:8, NW.
30 Pomyślmy o tym wszystkim, co Bóg uczynił jako wyraz swej miłości do Izraelitów. Upokorzył potężne pierwsze mocarstwo świata, Egipt. Wyswobodził Izraela, a następnie zorganizował go w naród. W okresie czterdziestu lat wędrówki po pustyni prowadził ten naród i ochraniał go, dostarczając mu pożywienia i napoju. Nawet szaty nie poniszczyły się Izraelitom. Zaopatrzył ich w Przybytek wielbienia i kapłaństwo, aby byli w stanie utrzymać się w świętym przymierzu z Nim. Następny przejaw Jego troski o nich to wyznaczenie wiernego pomocnika Mojżesza, dowódcy wojsk Jozuego, syna Nuna, aby ich przeprowadził przez rzekę Jordan do kraju mleka i miodu.
31 Jeżeliby Izraelici w tym kraju nie odstąpili od miłości do Jehowy i wielbienia Go oraz przestrzegania Jego przykazań, miało to dla nich oznaczać życie w szczęściu, dobrobycie i bezpieczeństwie; mogli być pewni, że jako naród pozostaną tam, sprawując swoje święte powiernictwo, czyli wywiązując się z obowiązków Bożych dzierżawców tej ziemi. Z drugiej zaś strony zaniedbanie powiernictwa przez porzucenie prawdziwego wielbienia Jehowy doprowadziłoby ich do moralnego załamania się i rozkładu, a nawet do rujnacji i spustoszenia kraju, który im łaskawie pozwolono zająć. Co uczynią Izraelici? W jaki sposób postarali się o króla, zanim nadszedł wielki Król i Kapłan podobny Melchizedekowi, oraz jak spełniły się na nich słowa Jehowy, o tym jeszcze się dowiemy. Przekonamy się również, że i obecnie Bóg ma lud, który stawia miłość do jedynego Boga Jehowy i wielbienie Go ponad wszystkie inne sprawy, będąc wyłącznie Jemu oddany. Czy Jehowa go zorganizował? Jakim krajem obdarzył go Jehowa na tej ziemi i czy ów lud w nim pozostanie? Jakim sposobem ty, czytelniku, możesz uzyskać dział w tej tak wspaniałej krainie? Kwestie te będą rozpatrywane w następnych wydaniach Strażnicy. (B-7)
[Pytania do studium]
1. Jaki jest właściwy pogląd na prawa własności obowiązujące na ziemi?
2. Co decyduje o tym, czy dany naród będzie długo żył w kraju, który zajmuje?
3. Jaką korzyść możemy odnieść z rozpatrywania dziejów narodu, który otrzymał od Boga zarówno swój kraj, jak i ustawodawstwo?
4. (a) W następstwie czego mógł Jehowa słusznie ustanawiać prawa dla narodu izraelskiego? (b) Jaka jest treść pierwszego z Dziesięciu Przykazań i jak jego sformułowanie wskazuje, że było skierowane szczególnie do Izraela?
5. Czego od Izraela wymagało drugie przykazanie?
6. (a) Dlaczego brzmienie piątego przykazania wskazuje na jego zastosowanie do Izraelitów? (b) Czyim szczególnie wyróżniającym znakiem było przykazanie co do sabatu?
7. Jakie sabaty kazał Bóg przestrzegać Izraelitom w stosunku do ziemi?
8. Co miało mieć miejsce po każdych pięćdziesięciu latach?
9. (a) W jakim celu Jehowa wydał przykazania dotyczące sabatów dla ziemi? (b) Kto miał prawo decydować o tym, kiedy ziemia powinna, a kiedy nie powinna być uprawiana?
10. (a) Co zostało podkreślone w prawie Bożym dotyczącym sprzedaży ziemi? (b) Jaką sposobność miał nastręczać Izraelitom rok jubileuszowy?
11. (a) Od czego uzależnione było bezpieczne życie Izraelitów w kraju powierzonym im przez Boga? (b) Jak Bóg zamierzał wymusić prawo sabatu dla ziemi, jeśliby Izraelici zaniechali przestrzegania go?
12. Jak i dlaczego Jehowa okazałby im miłosierdzie, nawet po ukaraniu ich za samowolę?
13. Jakie błogosławieństwo wyniknęłoby dla Izraelitów z posłuszeństwa wobec zawartego z Jehową przymierza Prawa?
14. (a) Komu staliby się podobni, gdyby zachowywali to przymierze? (b) Kiedy po raz pierwszy wzniesiony został wśród Izraelitów Przybytek wielbienia Jehowy i co znajdowało się tam w miejscu Najświętszym? (c) W jaki sposób Jehowa wyraził uznanie dla tego przedsięwzięcia?
15. Kto został wyznaczony do służby kapłańskiej w Izraelu i w jakim sensie Aaron stał się Pomazańcem, czyli Mesjaszem? (b) Co uświetniło pierwszy dzień służby kapłanów?
16. Dlaczego kapłaństwo Aaronowe nie było podobne do kapłaństwa Melchizedeka, ale co Bóg przepowiedział?
17. Jak za dni króla Uzjasza potwierdzona została cała powaga zasady rozdziału między kapłaństwem a władzą królewską?
18. Co — między innymi — należało do codziennych obowiązków kapłaństwa Aaronowego?
19. (a) Którego dnia miał być wniesiony do Przybytku snop ze zbiorów jęczmiennych? (b) Jakie znaczenie miał ten dzień w roku 33 naszej ery?
20. (a) Kiedy ofiarowano pierwociny pszenicy? (b) Jak zaczęto nazywać tą uroczystość i czym odznaczyła się ona w r. 33?
21. Kto przed kapłanami Aaronowymi miał przywilej składania ofiary Jehowie?
22. Z czego wynikało, że przyszły Kapłan na sposób Melchizedeka miał przewyższać lewickie kapłaństwo Aarona?
23. Jak przejawić się miała wyższość Kapłana podobnego Melchizedekowi, jeśli brać pod uwagę składanie ofiar i posiadanie następców?
24. Jak Mojżesz przed śmiercią przygotował Izraelitów do objęcia Ziemi Obiecanej?
25. W jaki sposób Mojżesz wykazał Izraelitom, co za pobudka powinna nimi kierować w służbie Jehowy?
26. Jak Jezus wskazał, że ta sama zasada prawdziwego wielbienia dotyczy również chrześcijan?
27. Jakim Bogiem okazuje się Jehowa na podstawie użytego przez Jezusa sformułowania pierwszego z wielkich przykazań?
28. Jak Jezus — cytując psalm Dawida — wykazał, że nie jest Jehową?
29. Jakiego oddania wymaga Jehowa Bóg od swych stworzeń w przeciwieństwie do wyobrażeń związanych z wiarą w babilońskie trójce?
30. Wylicz niektóre dzieła, jakich Jehowa dokonał z miłości do Izraelitów.
31. (a) Co oznaczałoby dla narodu izraelskiego trwanie w miłości i posłuszeństwie wobec Jehowy, ale co by się stało, gdyby zawiedli w opiekowaniu się powiernictwem otrzymanym od Boga? (b) Czy w obecnych czasach Jehowa ma lud, który Mu świadczy wyłączne oddanie?