mocno zaciążyć także na następnych pokoleniach; w całej rozciągłości potwierdzają to konsekwencje pierwszej i drugiej wojny światowej.

Ponieważ Bóg przyznał rodzicom prawo do wychowywania dzieci bez jakiegokolwiek wtrącania się z Jego strony, potrafi On z góry określić skutki, jakie wynikną dla rodziców przestrzegających Jego ustaw, a także dla tych, którzy tego nie czynią. Powiedział swego czasu do Mojżesza: „Ja Jehowa, twój Bóg, jestem Bogiem wymagającym wyłącznego oddania, sprowadzającym karę za błąd ojców na synów, na trzecie pokolenie i na czwarte pokolenie — w wypadku tych, którzy mnie nienawidzą; ale okazujący serdeczną życzliwość tysiącznemu pokoleniu w wypadku tych, którzy mnie miłują i zachowują moje przykazania” (Wyjścia 20:5, 6, NW). Nie ulega wątpliwości, że dzieci źle wychowane będą prawie z całą pewnością postępować niegodziwie i że odpowiednią do tego otrzymają zapłatę.

Abraham był przykładem głowy rodziny, która trzyma się drogi Bożej i uczy dzieci posłuszeństwa względem Boga. Okazało się to długotrwałym błogosławieństwem dla jego potomków. — Rodz. 18:19; Powt. Pr. 4:37.

Jednakże gdy później potomkowie Abrahama zwrócili się ku bałwochwalstwu i innym podłościom, dostali się do niewoli wrogich narodów. Faktem jest, że od uprowadzenia do Babilonu aż do zburzenia Jeruzalem w roku 70 n.e. Żydzi stale już podlegali władzy pogańskich potęg światowych; najpierw dźwigali jarzmo Babilonu, następnie Persji, Grecji, a w końcu Rzymu. Potomkowie przez wiele pokoleń odczuwali na sobie ciężar grzechu swych przodków.

Zasada ta sprawdziła się również wśród narodów pogańskich. Ludzie, co porzucili wielbienie Boga uznawanego przez Noego, a więc Jehowy, natomiast zabrali się do budowy wieży Babel, zostali wkrótce potem podzieleni na różne grupy językowe, z których rozwinęły się narody. Potomkowie ich byli później „obcy względem społeczności Izraela i bez udziału w przymierzach obietnicy, nie mający nadziei ani Boga na tym świecie” (Efez. 2:12). Tylko ci, którzy zawrócili z błędnej drogi swych przodków i porzucili pogaństwo, zdołali poznać Boga, przybliżyć się do Niego i podjąć wielbienie Go.

Trafnym przykładem tego, że małe dzieci podlegają osądzeniu wraz ze swymi niegodziwymi rodzicami, stali się Kananejczycy. Ciągnął się za nimi dostatecznie długi szereg przejawów najgorszego zepsucia, toteż zostali razem z dziećmi wytraceni na rozkaz Boży, kiedy tę ziemię zajęli Izraelici. — Powt. Pr. 7:1, 2.

Wszystko to wskazuje wyraźnie, iż Bóg uznaje dzieci za godne lub niegodne w zależności od pozycji, jaką przed Nim zajmują rodzice. Czy od rodziców wymaga się jeszcze czegoś poza wielbieniem prawdziwego Boga Jehowy? Czy jakieś wymagania dotyczą też samych dzieci? Jak przedstawia się sprawa w rodzinach, w których tylko jedno z rodziców jest wielbicielem Jehowy i uczniem Jezusa Chrystusa? Pytania te zostaną omówione w następnym artykule.

Budowanie wiary

Dla niezliczonych milionów tak zwanych „chrześcijan” religia to po prostu znajomość kilku opowiadań biblijnych zasłyszanych w dzieciństwie i okazyjne pójście do wybranego kościoła. Natomiast na temat chrystianizmu z pierwszego stulecia naszej ery profesor historii Henry B. Parkes napisał w dziele zatytułowanym Gods and Men (Bogowie i ludzie), co następuje: „Stać się chrześcijaninem oznaczało poddać się przemianie emocjonalnej, polegającej na zwróceniu swej ufności ku Jezusowi Chrystusowi i na postanowieniu naśladowania go. Chrystianizm nie opierał się na teorii, lecz na wierze (...), a wiara ta powodowała przeobrażenie całej osobowości i przyjęcie nowych zasad postępowania oraz wykształcenie się nowych odruchów etycznych.” — Strona 373.

Obecnie w takim samym usposobieniu setki tysięcy ludzi na całym globie ziemskim nabywają podobnej wiary przez studiowanie Biblii ze świadkami Jehowy. Wiara taka, wywierająca głęboki wpływ na cały sposób myślenia i postępowania człowieka, jest zresztą absolutnie konieczna, gdyż apostoł Paweł zapewnia: „Bez wiary (...) nie można podobać się Bogu”. — Hebr. 11:6.