Czy Biblia naucza o „Trójcy Świętej”?

W ROKU 1550 spalono w Anglii na stosie niejaką Joan Bocher. Jaką popełniła zbrodnię? W dziele Encyclopaedia Britannica (wydanie z roku 1964) wyjaśniono: „Skazano ją za jawne bluźnierstwo, jakim było zaprzeczenie istnieniu Trójcy. Przestępstwo tego rodzaju cały kościół od czasu walki z arianizmem uważa za niewybaczalne”.

Nauka o Trójcy jest fundamentalną doktryną zdecydowanej większości kościołów. Ale co ona właściwie głosi? The Waverley Encyclopedia precyzuje, że Trójca to „tajemnica jednego Boga w trzech osobach — Ojcu, Synu i Duchu Świętym — pod każdym względem równych sobie i współwiecznych”. Jednakże The New Encyclopaedia Britannica (1981) podaje: „W Nowym Testamencie nie spotykamy ani samego słowa Trójca, ani wyraźnie sprecyzowanej nauki o niej”. Stwierdzenie takie od razu budzi wątpliwości co do tej doktryny.a

Sprawę dodatkowo komplikuje pewne wyznanie zamieszczone w New Catholic Encyclopedia. Nawiązuje ono do pytania często stawianego przez seminarzystów: „Ale jak głosić naukę o Trójcy”? W tymże katolickim dziele podano dalej: „Jeżeli pytanie to świadczy o zakłopotaniu studentów, to prawdopodobnie świadczy zarazem o nie mniejszym zakłopotaniu ich profesorów. Skoro ‛Trójca’ oznacza tu teologię trynitariańską, najlepszą odpowiedzią byłoby zaprzestanie jej nauczania (...), gdyż kazania, zwłaszcza homilie biblijne, powinny służyć głoszeniu słowa Bożego, a nie jego wykładni teologicznych”.

Kiedy zatem pojawiły się owe „wykładnie teologiczne”? The New Encyclopaedia Britannica (1981) odpowiada tak: „Doktryna ta rozwijała się stopniowo przez kilka stuleci wśród licznych sporów”. Czy nasuwa to myśl o bezpośrednim, wyrazistym objawieniu od Boga? Czy w takim razie może tu chodzić o prawdę objawioną w Piśmie Świętym, jak niektórzy twierdzą?

Dla uzasadnienia nauki o Trójcy teolodzy często powołują się na zanotowaną w Biblii wypowiedź Jezusa, który polecił swoim naśladowcom, aby pozyskiwali uczniów, „chrzcząc ich w imię Ojca i Syna, i ducha świętego” (Mat. 28:19). W tym wersecie rzeczywiście wymieniono trzy czynniki, ale bynajmniej nie powiedziano, iż są to trzy osoby ani że wszystkie razem stanowią jedną osobę. Co więcej, znamy imię Ojca (Jehowa), a także Syna (Jezus), ale jak ma na imię duch święty? Powstaje więc pytanie:

CZY DUCH ŚWIĘTY JEST OSOBĄ?

Okoliczność, że w Biblii nie ma żadnej wzmianki o imieniu własnym ducha świętego, faktycznie co najmniej sugeruje, iż może on nie być osobą. Ktoś mógłby też zapytać: Czy widziano kiedyś ducha świętego? Owszem, przy chrzcie Jezusa ukazał się w postaci gołębicy, a w dniu Pięćdziesiątnicy w postaci języków jak gdyby ognia (Mat. 3:16; Dzieje 2:3, 4). Jeżeli jest osobą, to dlaczego nie ukazał się właśnie jako osoba? A jeśli nie, to czym jest? Z całą pewnością w dniu Pięćdziesiątnicy na uczniów została ‛wylana’ czynna moc Boża (Dzieje 2:17, 18). Za pośrednictwem tejże aktywnej siły Jehowa działał przy stwarzaniu: „Nad powierzchnią wód unosiła się tu i tam czynna moc Boża” (Rodz. 1:2). Ona też natchnęła do pracy pisarzy Biblii (2 Tym. 3:16).

Jednym z nich był prorok Daniel. W 7 rozdziale swej księgi opisuje on wspaniałą wizję, jaką mu ukazał Jehowa: „Przedwieczny” zasiada na niebiańskim tronie, a usługuje Mu mnóstwo aniołów. Następnie Daniel ogląda „kogoś podobnego synowi człowieczemu”, Jezusa, któremu „dano panowanie i dostojeństwo, i królestwo, żeby ludy, narodowości i języki właśnie jemu wszystkie służyły” (Dan. 7:9, 10, 13, 14). A co powiedziano o duchu świętym? W tej niebiańskiej scenie taka osoba w ogóle nie występuje.

W ostatniej księdze biblijnej, w Objawieniu, przedstawiono inne godne uwagi wizje niebiańskie. Na tronie zasiada Istota Najwyższa, Jehowa, mając u swego boku Baranka, Jezusa Chrystusa. Ale i tym razem duch święty nie jest wymieniony jako oddzielna osoba (Objawienie, rozdziały od 4 do 6). Tak więc nawet ostatnia księga biblijna nic nie mówi o trzech osobach w jednym bogu. Nasuwa to...

KOLEJNE WAŻNE PYTANIE

Dogmat o Trójcy nazwano „podstawową doktryną religii chrześcijańskiej”. Gdyby rzeczywiście tak było, to dlaczego Jezus podczas swego pobytu na ziemi jej nie objawił? Uczniowie Jezusa, będący z pochodzenia Izraelitami, wierzyli, że Jehowa nie ma sobie równego. Żydzi do dziś recytują słowa z Księgi Powtórzonego Prawa 6:4: „Słuchaj, Izraelu: Jehowa, nasz Bóg, to jeden Jehowa”. W Pismach Hebrajskich nie ma żadnej wzmianki o tym, jakoby Istota Najwyższa występowała w trzech osobach. Może zastanawiasz się także, dlaczego ta „podstawowa doktryna” — jeśli istotnie jest prawdziwa — stała się dogmatem dopiero w czwartym stuleciu n.e., czemu towarzyszyły zaciekłe spory, wywołujące powszechne zamieszanie?

Niektórzy mogą jeszcze powoływać się na słowa Jezusa: „Ja i Ojciec jesteśmy jedno” (Jana 10:30). Owszem, tak powiedział; ale w jakim sensie stanowią jedno? Jezus sam wyjaśnił to później, mówiąc w modlitwie: „Ojcze święty, czuwaj nad nimi [uczniami Jezusa] (...), aby byli jedno, tak jak my jesteśmy jedno” (Jana 17:11, 22). A zatem jedność Ojca z Synem jest taka sama, jak jedność panująca między prawdziwymi naśladowcami Jezusa — chodzi o wspólny cel i zgodną współpracę.

Mimo wszystko ktoś mógłby twierdzić, że chociaż Jezus nie mówił o Trójcy, to jednak apostoł Jan wspomniał o niej w Liście 1 Jana 5:7, gdzie według Biblii gdańskiej czytamy: „Albowiem trzej są, którzy świadczą na niebie: Ojciec, Słowo, i Duch Święty, a ci trzej jedno są”. Ale w nowszych przekładach fragment ten po prostu bywa pomijany. Dlaczego? Nawet w katolickiej Biblii Tysiąclecia wyjaśniono w przypisie, że słów tych nie ma w żadnym z wczesnych manuskryptów greckich ani w najlepszych rękopisach łacińskich. Są zatem nieautentyczne. Bez wątpienia dodano je, aby w ten sposób poprzeć naukę o Trójcy.

Każdy może sprawdzić we własnej Biblii, że apostoł Paweł we wstępnych słowach swoich listów często używał zwrotów w rodzaju: „Życzliwość niezasłużona i pokój wam od Boga, naszego Ojca, i od Pana Jezusa Chrystusa” (Rzym. 1:7). Dlaczego Paweł nie wymieniał jeszcze osoby ducha świętego? Ponieważ nic nie wiedział o „Trójcy świętej”. Jakub, Piotr i Jan użyli w swoich listach podobnych sformułowań, i tak samo nie wymienili ducha świętego. Z jakiego powodu? Po prostu również nie byli trynitariuszami. Duch święty, w przeciwieństwie do Boga i Jego Syna, nie jest osobą. Ponieważ Syn jest osobą, więc powstaje pytanie:

CZY JEZUS JEST ISTOTĄ NAJWYŻSZĄ?

Wyznawcy Trójcy odpowiadają na to twierdząco. Warto jednak zainteresować się bliżej tym, co w tej sprawie miał do powiedzenia sam Jezus: „Ojciec jest większy ode mnie” (Jana 14:28). „Syn nie może niczego podejmować z własnej inicjatywy, lecz tylko to, co widzi, że czyni Ojciec” (Jana 5:19). Apostoł Paweł dodał: „Głową Chrystusa jest Bóg” (1 Kor. 11:3).

Rozważ też dokładnie następujące pytania: Czy Jehowa ma Boga? Rzecz oczywista, że nie, gdyż jest najwyższy i wszechmocny. A czy Jezus ma Boga? Po swoim zmartwychwstaniu Jezus rzekł do Marii Magdaleny: „Wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego, i do Boga mego i Boga waszego”. Natomiast apostoł Piotr napisał: „Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa” (Jana 20:17; 1 Piotra 1:3).

Czy Bóg kiedykolwiek umarł? Jasne, że nie — odpowiesz zgodnie z prawdą. Bóg jest nieśmiertelny. Prorok Habakuk tak odezwał się do Jehowy: „Boże mój, Święty, Nieśmiertelny” (Habak. 1:12, Biblia poznańska). Tymczasem Jezus poniósł śmierć. A kto go później wskrzesił? Piotr wyjaśnił: „Bóg zbudził go [Chrystusa] z martwych”. Wynika stąd bezspornie, że Jezus nie jest Istotą Najwyższą (Dzieje 3:15; Rzym. 5:8).

Zbadajmy dalsze dowody. Czy ktoś kiedyś zobaczył Boga? „Żaden człowiek nigdy nie widział Boga” (Jana 1:18). A przecież tysiące osób oglądały Jezusa na ziemi. Czy Bóg choć raz modlił się do kogoś? Do kogóż miałby się modlić? Przecież On sam ‛wysłuchuje próśb’ (Ps. 65:3, BT). A jak to było z Jezusem? Często modlił się do swego Ojca; zdarzyło się nawet, że spędził na modlitwie całą noc. Czy Bóg jest kapłanem? Oczywiście, że nie. A Jezus? W Liście do Hebrajczyków 3:1 czytamy: „Weźcie pod rozwagę apostoła i arcykapłana, którego wyznajemy — Jezusa”.

Czyż wszystko to nie dowodzi, że Jezus nie jest Istotą Najwyższą?

CZY DOGMAT O TRÓJCY JEST SZKODLIWY?

Tak; ta szeroko rozpowszechniona doktryna wypacza jasne prawdy biblijne: że sam Jehowa jest Istotą Najwyższą, Jezus — Jego Synem, a duch święty — czynną mocą Bożą. Dogmat ten wywołuje zamieszanie, otaczając Boga mgłą tajemnicy, co prowadzi do ciemności duchowej.

Ale ty nie musisz tkwić w tej ciemności. Spróbuj utrwalić sobie w pamięci pewne fakty:

Pismo Święte nie naucza o Trójcy. Dogmat ten sformułowano w wyniku kształtowania się przez kilka stuleci po Chrystusie pewnych „wykładni teologicznych” i narzucano ludziom pod groźbą spalenia na stosie. Skoro kazano wierzyć w tajemnicę, przyniosło to ujmę sprawie wielbienia Istoty Najwyższej.

Jak wobec tego miałbyś postąpić, jeśli dotąd wierzyłeś w Trójcę? Zachęcamy cię do studiowania Słowa Bożego oraz takich publikacji, jak niniejsze czasopismo, mogą one bowiem pomóc ci w zrozumieniu Biblii. Jest to niezwykle ważne. Jezus zapewnił, że życie wieczne zależy od nabywania wiedzy o nim i o Jehowie, „jedynym prawdziwym Bogu” (Jana 17:3).

[Przypis]

[Ramka i ilustracja na stronie 3]

Palec Boży

„W tym jest palec Boży”, przyznali uprawiający magię kapłani egipscy, gdy nie potrafili zamienić prochu w komary, jak to uczynił Mojżesz (2 Mojż. [Wyjścia] 8:18, 19, Biblia warszawska). Na górze Synaj Jehowa dał Mojżeszowi „tablice kamienne, zapisane palcem Bożym” (2 Mojż. 31:18, Bw). Czy naprawdę był to palec? Ależ nie, gdyż Jehowa nie ma literalnych palców. O co tu więc chodzi? Odpowiedzi udzielają pisarze biblijni Łukasz i Mateusz. Pierwszy napisał, że Jezus ‛wypędzał demony palcem Bożym’. Drugi wyjaśnił, że Jezus robił to „z pomocą ducha Bożego” (Łuk. 11:20, Bw; Mat. 12:28). A zatem duch święty jest „palcem Bożym”, narzędziem do spełniania Jego woli. Nie jest osobą, tylko dynamiczną, aktywną mocą Bożą.

[Ilustracja na stronie 2]

Wizerunek Trójcy w kościele katolickim z XIV wieku w Tagnon (Francja)

[Ilustracje na stronie 5]

Duch święty ukazał się w postaci gołębicy oraz w postaci języków ognia, nigdy zaś jako osoba