Czy to jest obżarstwo?
NASZEMU Stwórcy, Bogu Jehowie, podoba się, gdy jedzenie i picie sprawia nam radość. Natchniony pisarz biblijnej Księgi Koheleta nadmienia: „Nic lepszego dla człowieka, niż żeby jadł i pił, i duszy swej pozwalał zażywać szczęścia przy swojej pracy. (...) z ręki Bożej to pochodzi”. — Kohel. 2:24.
Skoro pokarmy i napoje są darami, które człowiek otrzymał od Boga, należy z nich korzystać zgodnie z Jego wolą. Podobnie jak Jehowa sobie nie życzy, by ktoś tracił swoją godność wskutek nieumiarkowanego picia, tak też nie chce, by ktokolwiek wyrządzał sobie krzywdę przez nadmierne oddawanie się jedzeniu. Gdyby Jehowa Bóg nie ustanowił naturalnych cykli niezbędnych do utrzymania funkcji życiowych, nie mielibyśmy żywności. Okazujemy należyte docenianie tego faktu, gdy w jedzeniu przestrzegamy umiaru. Natomiast człowiek, który zachłannie pozwala sobie na rażąco niepohamowane objadanie się, kiedy tylko ma ku temu okazję, jest niewdzięcznym żarłokiem.
Powagę sprawy dobrze ilustruje Prawo Mojżeszowe. Dla buntowniczo usposobionego syna, który zbytnio sobie folgował w jedzeniu i piciu, Prawo to przewidywało karę śmierci (Powt. Pr. 21:19-21). Podobnie w Chrześcijańskich Pismach Greckich wyraźnie zaznaczono, że obżarstwa należy unikać. Wprawdzie pewien poeta kreteński wspomniał, że wśród jego rodaków żarłoczność była zjawiskiem powszechnym, ale apostoł Paweł radził Tytusowi, aby mężczyznom wyznaczonym na nadzorców chrześcijańskich nie brakowało panowania nad sobą. — Tyt. 1:7, 8, 12, NW.
Istnieją czynniki, które obżarstwo, czyli przejadanie się, każą zaliczać do poważnych wykroczeń. U człowieka, który się żarłocznie objada, pęd do jedzenia wymknął się spod kontroli. Łapczywie się napycha, nie wziąwszy pod uwagę, że nie ma prawa nadużywać darów Bożych. Jeżeli przejawia nieposłuszeństwo, zapominając o umiarze w jedzeniu i robiąc z siebie żarłoka, to brak mu miłości do Jehowy Boga. Jak to rozumieć? Otóż Biblia powiada: „Miłość względem Boga polega na spełnianiu Jego przykazań”. — 1 Jana 5:3.
Poza tym objadanie się sprzyja też umysłowemu i fizycznemu lenistwu. Zwłaszcza człowiek, który z przejedzenia utyje, chętnie drzemałby na każdym kroku, natomiast stroni od wysiłku fizycznego. Skutki, do jakich to często prowadzi, trafnie podsumowuje przysłowie biblijne: „Żarłok jest w nędzy, ospałość chodzi w łachmanach”. — Prz. 23:21.
Przejadanie się może również wyrządzić szkody w stanie zdrowia. Dzieło pt. Illustrated Medical and Health Encyclopedia (Ilustrowana encyklopedia medycyny i zdrowia) podaje na temat nadwagi, czyli otyłości:
„Od dawna uznawano, że przyczynia się [ona] do wielu chorób, zwłaszcza u ludzi starszych i starzejących się. Osoby otyłe są na ogół bardziej podatne na zaburzenia czynności serca, pewne rodzaje raka oraz choroby trzustki, woreczka żółciowego i nerek. Narastanie tłuszczu wokół wątroby, serca lub innych narządów wewnętrznych może bezpośrednio zakłócić ich prawidłowe funkcjonowanie. Śmiertelność po zabiegach chirurgicznych jest wyższa, a osiągany wiek na ogół niższy. Ludzie korpulentni bywają skłonniejsi do zapadania na cukrzycę”.
Bynajmniej jednak nie trzeba stąd wyciągać wnioski, jakoby wszyscy otyli byli żarłokami. U pewnych osób mimo stałego przestrzegania umiaru w jedzeniu może występować otyłość, wywołana na przykład zaburzeniami w funkcjonowaniu gruczołów i czynnikami dziedzicznymi. Nawet rodzaj spożywanych pokarmów odgrywa tu swoją rolę. W publikacji Overfed but Undernourished (Przekarmieni, lecz niedożywieni) czytamy:
„Tak się niefortunnie składa, że pokarmy najbardziej wskazane dla osób, które mają skłonności do tycia, są zarazem najdroższe, natomiast najtańsza żywność jest zazwyczaj wysokokaloryczna, ale uboga w białko, witaminy i związki mineralne. Sporo ludzi (...) po prostu nie może sobie pozwolić na posiłki dietetyczne, złożone z mięsa, jarzyn i owoców — zapewniające im zdrowie, a przy tym też prawidłową wagę. Podstawowym źródłem niezbędnych kalorii są więc dla nich pokarmy tanie i zawierające dużo skrobi, a skutek jest taki, że nie tylko popadają w otyłość, lecz w końcu pojawiają się u nich również dolegliwości wywołane niewłaściwym wyżywieniem”.
Wiele przemawia za tym, że pewne nałogi uszkadzają czułość mechanizmu ustalającego, czy organizm przyjął wystarczającą ilość pokarmu. Czasem osoby, które przestały palić tytoń, stwierdzają, że zaczynają nadmiernie przybierać na wadze. Dr Roger J. Wiliams, podając jedno z wyjaśnień tego zjawiska, oświadcza w książce Nutrition Against Disease (Odżywianie zapobiega chorobie): „Możliwe, iż wieloletnie palenie lekko zatruło cały ten wyważony mechanizm. Tioglikoza złota podawana zwierzętom wybiórczo poraża u nich ten mechanizm hamujący, a kiedy się przestanie ją podawać, mechanizm hamujący pozostaje uszkodzony”.
Tym, którzy rzucili palenie, autor zaleca „zwracanie szczególnej uwagi na jakość pokarmów spożywanych przez dłuższy czas i staranne unikanie tych składników, które mają jedynie wartość kaloryczną”, jak na przykład cukier. Aby zakończyć akcentem optymistycznym, dr Williams pisze: „Nie wykluczone, że spożywanie przez pewien czas odpowiednich pokarmów może naprawić ten uszkodzony mechanizm”.
Widać więc wyraźnie, iż na podstawie samego wyglądu zewnętrznego nie można nikogo określać mianem żarłoka. Nadwagę może wywołać cały szereg czynników. Są także ludzie, którzy zdają się cieszyć o wiele lepszym zdrowiem, — gdy ważą nieco więcej niż inni o podobnej budowie ciała. Warto ponadto pamiętać, że w różnych częściach świata panują odmienne wyobrażenia o tym, jaka jest idealna waga i sylwetka. U niektórych ludów za powabną i świadczącą o zdrowiu uważa się smukłą postać, natomiast inne narodowości i ludy są zdania, że właśnie pulchne kształty są oznaką piękna i zdrowia. — Zobacz Psalm 92:14, NW.
Zatem w gruncie rzeczy nie odgrywa istotnej roli fakt, czy ktoś jest szczupły, czy wręcz przeciwnie; o tym, czy jest on żarłokiem, decyduje w dużej mierze jego stosunek do jedzenia. Czy jedzenie należy do najważniejszych zajęć w jego życiu? Czy w obecności innych samolubnie lekceważy ich potrzeby i bierze dla siebie o wiele więcej niżby wypadło z proporcjonalnego podziału? Czy mimo przesadnej nadwagi w ogóle nie przejawia umiaru w jedzeniu i wprost namiętnie się opycha? Czy wskutek przejedzenia czuje się potem niedobrze, być może nawet choruje? Skoro tak dzieje się z reguły, dana osoba ma do rozwiązania poważny problem. Musi się nauczyć panowania nad sobą.
Przy tego rodzaju sprawach chrześcijanin powinien przeanalizować swe skłonności. Obowiązuje go przecież Boski nakaz, aby wszystko, włącznie z jedzeniem, czynić na chwałę Bożą (1 Kor. 10:31). Człowiek objadający się nadmiernie przy każdej okazji na pewno nie przynosi chwały Bogu. Podkopuje też swe siły umysłowe i fizyczne. Ponieważ nie panuje nad sobą, inni zaczynają na niego spoglądać z pogardą i przynosi przez to ujmę Jehowie Bogu. Dlatego dla osoby, która uporczywie robi z siebie żarłoka, nie ma miejsca w zborze ludu Bożego. Chciwość, z którą wyraźnie wiąże się obżarstwo, zaliczona jest do uczynków upadłego ciała, zaś o praktykujących takie uczynki natchniony apostoł Paweł pisał do Galatów: „Ci, którzy się takich rzeczy dopuszczają, królestwa Bożego nie odziedziczą”. — Gal. 5:21.
Chrześcijanin ma więc uzasadnione powody, aby usilnie dążyć do dawania dobrego przykładu w stosowaniu umiaru. W grę wchodzi utrzymanie dobrych stosunków z Bogiem.