nie po to, aby je dla pozoru pobożnie składać, lecz żeby je znacząco i błagalnie podnosić ku Jehowie Bogu, jak to król Salomon uczynił przy poświęceniu świątyni: „Salomon (...) wyciągnął ręce swoje ku niebu i rzekł: Panie [Jehowo, NW] Boże Izraelski, niemasz tobie podobnego Boga.” O mądrości jest powiedziane, że woła tych, którzy jej potrzebują i wyciąga ku nim swą rękę. Z drugiej strony powiedziano o Bogu, że wyciągnął rękę swoją przeciw swym nieprzyjaciołom, gdy nad nimi wykonał swój wyrok. — 1 Król. 8:22, 23; Ezdr. 9:5; Neh. 8:6; Przyp. 1:24; Izaj. 5:25; 31:3.

Ręce odgrywały też ważną rolę w służbie kapłanów lewickich, szczególnie przy wprowadzeniu kogoś na urząd. Aaron i jego synowie kilkakrotnie wkładali swe ręce na pewne zwierzęta ofiarne, aby wskazać, że reprezentowały ich albo że na ich korzyść miały być ofiarowane. Pewne dary ofiarne wkładane były Aaronowi i jego synom na ręce. Przez to zostało zobrazowane, że Bóg jakby mocą i władzą „napełnia” ręce Jezusa Chrystusa i członków jego ciała, aby Mu mogli w godny przyjęcia sposób służyć jako kapłani. — 3 Mojż. 8:14, 18, 22, 27.

Ugoda u starożytnych Izraelitów potwierdzana była uściskiem dłoni. Uchodziło to poniekąd za podpis. „I dali ręce swe, że mieli porzucić (pogańskie) żony swe.” Jeśli ktoś chciał ręczyć za kogo innego, poświadczał to podaniem ręki. Mądry pisarz Przypowieści ostrzega jednak przed tym słowami: „Bardzo sobie szkodzi, kto za obcego ręczy; ale kto się chroni rękojemstwa, bezpieczny jest.” — Ezdr. 10:19; Przyp. 11:15; 6:1; 17:18; 22:26.

Jak o tym czytamy w Chrześcijańskich Pismach Greckich, ręce używane też były przy dokonywaniu cudownych uzdrowień: „A o zachodzie słońca wszyscy, którzy mieli chorych na rozliczne niemoce, przywiedli ich do niego. A on kładł ręce na każdego i uzdrawiał ich.” Również duch święty udzielany był przez wkładanie rąk: „Wtedy wkładali na nich ręce i otrzymywali ducha świętego.” A gdy duch święty oznajmił zborowi w Antiochii, że wolą Bożą jest, aby Pawła i Barnabasza odłączono dla specjalnego dzieła, „po odprawieniu postów i modlitw, włożyli na nich ręce i wyprawili ich”. Zresztą Barnabasz z powodu tego zlecenia nazwany był apostołem, a więc nie dlatego, że należał do dwunastu uczniów, których Jezus kiedyś wysłał, lecz dlatego, że był jednym z tych dwóch, którzy wysłani byli przez zbór w Antiochii. — Łuk. 4:40; Dzieje 8:17; 13:1-3; 14:14, NDą.

Często ręka używana też jest w Biblii jako symbol zastosowanej mocy Jehowy Boga czy człowieka. „Tedy była ciężka ręka [zastosowana moc] Pańska nad Azotczany.” Judzie obiecane było: „Ręka twoja będzie na szyi nieprzyjaciół twoich.” — 1 Sam. 5:6; 1 Mojż. 49:8. Zobacz też 2 Mojż. 6:1; 9:3.

Ręce są także symbolem czynności i współpracy. Prorok Obed rzekł do wiernego króla Azy i jego ludu: „Przetoż wy zmacniajcie się, a niech nie słabieją ręce wasze; bo czeka zapłata pracy waszej.” Król Saul zaś zadał wielu kapłanom śmierć, ponieważ współpracowali z Dawidem; ‚bo też ręka ich była z Dawidem’. — 2 Kron. 15:7; 1 Sam. 22:17.

Ponieważ morderca używa swych rąk, aby kogoś zabić, przeto mówi się o nich, że „są pełne krwi”. Piłat daremnie próbował zrzucić z siebie odpowiedzialność przez umycie swoich rąk. — Izaj. 1:15; Mat. 27:24.

Kto właściwie ceni wszystko, co otrzymał od Boga, w tym też swoje ręce, ten słucha rady: „Wszystko, co przedsięweźmie ręka twoja do czynienia, czyń według możności twojej.” Tak jest, wszystko co czynimy, powinniśmy czynić według naszych najlepszych możliwości, to jest z całej duszy. — Kazn. 9:10; Kol. 3:23.

Pytania czytelników

● W „Strażnicy” podano, że Izaak dopiero w wieku 5 lat został odstawiony od piersi. Na jakiej podstawie opiera się to twierdzenie?

Biblia nie podaje jasno, ile lat miał Izaak, gdy został odstawiony od piersi, lecz zawiera pewne punkty zaczepienia, które nam pomagają ustalić tan czas. Szczepan, jak to podano w Dziejach Apostolskich 7:6, powiedział: „I mówił mu tak Bóg. Nasienie twoje [Abrahama] będzie przychodniem w cudzej ziemi, i zniewolą je, i trapić je będą przez czterysta lat.” — 1 Mojż. 15:13.

Co miało się stać po upływie czterystu lat? 1 Mojżeszowa 15:14 daje odpowiedź: „Wszakże naród on, któremu służyć będą, ja sądzić będę, a potem wynijdą stamtąd z majętnością wielką.” Bóg wykonał swoje wyroki sądowe na Egipcie spuszczając nań dziesięć plag, po czym Izraelici opuścili ten kraj, obładowani kosztownościami Egipcjan, przeszli przez Morze Czerwone i wędrowali dalej na południowy wschód, aż doszli do góry Synaj. Tam zgromadzili się, aby wielbić Jehowę. — 2 Mojż. 7:4, 5; 12:35, 36.

Zgodnie z biblijną rachubą czasu, która została opublikowana w książce „Nowe niebiosa i nowa ziemia” (ang.) wyzwolenie z niewoli egipskiej przypada na rok 1513 przed Chr. Ponieważ tym wydarzeniem zakończyło się czterysta lat utrapień, musiały się one rozpocząć w r. 1913 przed Chr. Zgodnie z wspomnianą rachubą czasu Izaak miał wówczas pięć lat.

W harmonii z proroctwem Biblii potomkowie Abrahama mieli żyć w charakterze przychodniów w obcym kraju. To proroctwo wypełniło się. Izaak żył od dnia swych narodzin w obcym kraju, bo jego ojciec opuścił Ur, swoje miasto rodzinne i mieszkał jako przychodzień w południowej Palestynie. Według tegoż proroctwa potomkowie Abrahama mieli dostać się też do niewoli lub zostać niewolnikami, co jednak się nie stało tak długo, dopóki oni mieszkali jako przychodniowie na owym terenie. W 1750 r. przed Chr. Józef został sprzedany przez swoich braci do Egiptu, gdzie potem został premierem. Dopiero później jego potomkowie i potomkowie jego braci, którzy przybyli do Egiptu i rozszerzyli się w znaczny naród, byli uciskani i zostali uczynieni niewolnikami, a zatem niewola, która skończyła się w roku 1513 przed Chr. nie trwała czterysta lat. Natomiast utrapienie potomków Abrahama rozpoczęło się czterysta lat przed uwolnieniem z Egiptu, a mianowicie wtedy, gdy Izaak został odstawiony od piersi. W swym sprawozdaniu o tym wypadku Biblia wspomina, że Ismael, syn egipskiej służącej Sary wówczas szydził z Izaaka. Ponieważ ten okres czterystu lat ujawnia, że Izaak miał pięć lat, gdy zaczęło się to „utrapienie”, a sprawozdanie podaje, że działo się to w czasie jego odstawienia, musimy wnioskować, że został odstawiony od piersi w wieku pięciu lat. — 1 Mojż. 21:8, 9.

Dzisiaj wiele kobiet na Zachodzie w ogóle już nie karmi piersią swoich dzieci, lub co najwyżej jeszcze sześć do dziewięciu miesięcy. Dlatego wydaje się, że pięć lat jest nieprawdopodobnie długim okresem. Dr D.B. Jellif w swej książce „Infant Nutrition in the Subtropics and Tropics” pisze jednak, że w wielu okolicach odstawia się dzieci od piersi dopiero w wieku osiemnastu do dwudziestu czterech miesięcy. W krajach Ameryki Łacińskiej wiele matek karmi swe dzieci dwa do trzech lat; także w Arabii można wszędzie napotkać matki karmiące swoje dzieci trzynaście do trzydziestu dwóch miesięcy. Z literatury medycznej można wnioskować, że w niektórych krajach matki karmią swoje dzieci piersią aż do następnej ciąży.

W wiekach średnich w Europie odstawiano od piersi przeciętnie w wieku dwóch lat, a za dni Machabeuszów w Palestynie prawdopodobnie w wieku trzech lat, bowiem w 2 Machabejskiej 7:27 czytamy o kobiecie, która karmiła swego syna piersią przez trzy lata, wielu lekarzy twierdzi dziś jeszcze, że mleko matki jest bardziej odżywcze niż mleko krowie i im dłużej dziecko pije mleko matki tym staje się zdrowsze. Ponieważ Sara bardzo kochała Izaaka, a on był nie tylko jej pierwszym lecz także jedynym synem, można łatwo zrozumieć, dlaczego karmiła go pięć lat.

Należy zwrócić uwagę, że też Samuel bezpośrednio po odstawieniu go od piersi zaniesiony został do przybytku świętego, czyli do namiotu przymierza. Ponieważ nawet synów kapłańskich dopiero w wieku trzech lat zaliczano do tych, którzy mogli korzystać z zarządzeń dla kapłanów, Samuel musiał być co najmniej w tym wieku — jeśli nie starszym. Mniejsze dziecko zresztą nie mogłoby być pomocą dorosłym w służbie w domu Bożym. — 2 Kron. 31:16; 1 Sam. 1:22-24.