KAZANIE na Górze to najsłynniejsze z kazań, jakie dotąd wygłoszono. Fragmenty zaczerpnięte z niego mają na ustach i w sercach setki milionów ludzi na całym świecie. Czy z przemówienia, z jakim Jezus Chrystus wystąpił prawie 2000 lat temu, wypływa jakaś nauka dla współczesnych mieszkańców ziemi?

Czy ludzie wciąż jeszcze dążą do szczęścia? Czy nadal potrzeba im sprawiedliwych zasad regulujących stosunki między nimi? Czy są dzisiaj osoby, które chciałyby poznać, czego Bóg wymaga w zakresie wielbienia zasługującego na uznanie u Niego?

Poszukiwaczy wiarogodnych informacji na te tematy jest dziś więcej niż kiedykolwiek dotąd. Ponieważ Kazanie na Górze porusza właśnie te sprawy, jest ono w naszym XX wieku tak samo aktualne jak wtedy, gdy je wygłoszono. Szczegółowe przeanalizowanie tego słynnego kazania Jezusa będzie więc dla nas nader pożyteczne.

Zanim jednak do tego przystąpimy, zapoznajmy się z tłem i oprawą owego doniosłego przemówienia.

DWA ZGODNE SPRAWOZDANIA

Kazanie na Górze, jak się wydaje, opisane jest w dwóch sprawozdaniach ewangelicznych (Ewangelia według Mateusza, rozdziały od 5. do 7., i według Łukasza 6:20-49). Relacja opracowana przez Mateusza jest mniej więcej czterokrotnie obszerniejsza od sporządzonej przez Łukasza. Zaledwie pięć i pół wersetu z tego, co przedstawił Łukasz, nie występuje w doniesieniu Mateusza. Równoległe fragmenty obu sprawozdań często się znacznie różnią pod względem słownictwa. Czy to powinno nasuwać wątpliwości co do formy i treści kazania, jak je ukazano w naszej Biblii?

Na temat zarzutów podnoszonych na tej podstawie, że Łukasz opuszcza pokaźne urywki kazania przedstawionego przez Mateusza, A. T. Robertson pisze w dziele A Harmony of the Gospels for Students of the Life of Christ (Harmonia Ewangelii dla studiujących życie Chrystusa): „Przeocza się przy tym kilka obszernych fragmentów o analogicznej treści, które Łukasz zamieścił gdzie indziej albo które Jezus powtórzył przy innych okazjach ([Porównaj] Mat. 6:9-13 i Łuk. 11:2-4; Mat. 6:25-34 i Łuk. 12:22-31). Jezus często przy innych sposobnościach powtarzał swoje wypowiedzi, jak to czynią i powinni czynić wszyscy nauczyciele. (...) Nie potrzebujemy też się dziwić, że Łukasz, piszący w zasadzie do ogółu chrześcijan, omija spore urywki początkowej części kazania, przeznaczone zwłaszcza dla Żydów (Zobacz Mat. 5:17-27; 6:1-18)”. Robertson dodaje następnie:

„Pominąwszy te odchylenia, które — jak widać — dają się wyjaśnić, należy też pamiętać, że obie przemowy zaczynają się i kończą tak samo, mają w zasadzie jednakowo uszeregowane części składowe oraz wykazują ogólne podobieństwo, a często wręcz identyczność użytych wyrażeń”.

CZAS I MIEJSCE WYGŁOSZENIA

Na jaki okres ziemskiej służby Syna Bożego przypadło wygłoszenie tego kazania? Pismo Święte donosi, iż Jezus przerwał swoją pierwszą podróż po Galilei, aby się udać na „święto żydowskie” (prawdopodobnie Paschę roku 31 n.e.) do Jeruzalem (Jana 4:46 do 5:1). Łukasz opisuje, że po powrocie do Galilei spotkał się Jezus z naganą ze strony faryzeuszy, gdyż uzdrowił w sabat mężczyznę z uschłą ręką (Łuk. 6:6-11). Wkrótce potem „Jezus wyszedł na górę, aby się modlić, i całą noc spędził na modlitwie do Boga. Z nastaniem dnia przywołał swoich uczniów i wybrał spośród nich dwunastu, których też nazwał apostołami”. — Łuk. 6:12, 13.

Następnie „zeszedł z nimi na dół i zatrzymał się na równinie. Był tam duży poczet Jego uczniów i wielkie mnóstwo ludu z całej Judei i z Jerozolimy oraz z wybrzeża Tyru i Sydonu; przyszli oni, aby Go słuchać i znaleźć uzdrowienie ze swych chorób. Także i ci, których dręczyły duchy nieczyste, doznawali uzdrowienia. A cały tłum starał się Go dotknąć, ponieważ moc wychodziła od Niego i uzdrawiała wszystkich. A On podniósł oczy na swoich uczniów” i właśnie wtedy rozpoczął Kazanie na Górze. — Łuk. 6:17-20.

Kazanie na Górze zostało w takim razie wygłoszone tuż po wybraniu 12 apostołów. Był to najwidoczniej rok 31 n.e., mniej więcej półmetek jego trzy i półrocznej służby na ziemi. Wprawdzie kazanie to słyszało „wielkie mnóstwo ludu” z całej Palestyny, niemniej jednak z doniesień biblijnych wynika, że Jezus mówił głównie z myślą o swoich uczniach. — Mat. 5:1, 2; Łuk. 6:17, 20.

W którym miejscu Jezus wystąpił z tym przemówieniem? Wiele domysłów wysnuwano na ten temat. Niektórzy sugerowali jakąś wysoką górę w Galilei, na przykład Tabor. Inni są za miejscem zwanym „rogi Hattin” (Qurun Hattin), położonym pomiędzy górą Tabor a miastem Kafarnaum. Pismo Święte jednak nie lokalizuje dokładnie Kazania na Górze. James Hastings w swoim dziele A Dictionary of the Bible (Słownik biblijny) napisał w tej sprawie:

„Kazanie zostało wygłoszone w Galilei, głównym terenie służby Jezusa (por. Mat. 4.23-25; Łuk. 6.17). Jeżeli nawet Mat. 8.5 i Łuk. 7.1 stanowią wskazówkę, że to wydarzenie rozegrało się w pobliżu Kafarnaum, i tak nie da się dokładnie określić tego miejsca. (...) Nazwy góry wspomnianej w Mat. 5.1; 8.1; Łuk. 6.12 nie podano nigdzie i nie można jej zidentyfikować. Możemy jedynie przypuszczać, że scenerią Kazania na Górze był teren ciągnący się na zachód od Jeziora, niezbyt odległy od gęsto zamieszkanego wybrzeża”.

METODA NAUCZANIA CHARAKTERYSTYCZNA DLA JEZUSA

Czy zdążyłeś zauważyć, jak metoda nauczania użyta w Kazaniu na Górze różni się od stylu przekazywania pouczeń przez świeckich myślicieli? Wspomniane wyżej dzieło źródłowe Hastingsa podaje o sposobie nauczania wyróżniającym Jezusa:

„Kiedy nauczał rzesze ludzkie w synagogach, na drogach, wzdłuż wybrzeża i na wzgórzach Galilei, nadawał swym prawdom religijnym i zasadom etycznym postać konkretnych, popularnych powiedzeń, różnymi prostymi sposobami wyrażał swój pogląd na życie oraz przeciwstawiał go utartym pojęciom i obyczajom, a w celu zobrazowania swoich nauk posługiwał się przykładami z powszednich zajęć, przeżyć, jak i otoczenia swoich słuchaczy. Daleki będąc od scholastyki i intelektualizmu, (...) nie nauczał tych tematów metodami szkół czy to starożytnych, czy też nowożytnych. Tak przedstawiał swe idee, żeby upowszechnić tę wiedzę. Jego mowę cechowała prostota, wnikliwość i zapał, który przyciągał wszystkich szczerych słuchaczy”.

Jak dalece są ci znane prawdy zawarte w Kazaniu na Górze? Prawdopodobnie umiesz modlitwę wzorcową, czyli „Ojcze nasz”, oraz pamiętasz wypowiedź Jezusa, która zasłynęła jako Złota Reguła: „Wszystko, co byście chcieli, aby wam ludzie czynili, to i wy im czyńcie” (Mat. 6:9-13; 7:12, NP). A jak ma się rzecz z całą resztą przemówienia Jezusa? Czy chciałbyś je rozpatrzyć nieco bardziej szczegółowo?

W następnych wydaniach Strażnicy będzie się ukazywać seria artykułów omawiających całe Kazanie na Górze. Jeżeli chcesz odnieść pełną korzyść z tych wyjaśnień, dlaczego nie miałbyś uważnie przeczytać całego tego kazania już teraz albo przy najbliższej sposobności? Czytaj rzeczywiście starannie, pomyśl nad tym, co powiedział Jezus — a zaznasz naprawdę wiele radości.